مشاهیر فرهنگی
۸ اسفند سالروز درگذشت غلامحسین بنان
گردآوری: الهام لگزیان
(زاده ۱۵ اردیبهشت ۱۲۹۰ تهران — درگذشته ۸ اسفند ۱۳۶۴ تهران) خواننده موسیقی کلاسیک ایرانی
عضو شورای موسیقی رادیو، استادآواز هنرستان موسیقی تهران ،و بنیانگذار انجمن موسیقی ایران بود بنان نخستین خواننده ایرانی آشنا به خط بین المللی موسیقی نت بود. ترانه‌هایی از جمله بهار دلنشین، الهه ناز و سرود ای ایران از جمله آثار شناخته‌شده ی اوست.
بنان از سالهای ۱۳۲۱ تا دهه ۱۳۵۰ در زمینه موسیقی ملی ایران فعالیت داشت و از سال ۱۳۲۱ صدایش همراه با عده‌ای از هنرمندان دیگر از رادیو به‌گوش مردم رسید. وی را روح‌اله خالقی در ارکستر انجمن موسیقی شرکت داد و با ارکستر شماره یک نیز همکاری را آغاز کرد و از بدو شروع برنامه «گلهای رنگارنگ» بنا به‌دعوت داود پیرنیا نیز همکاری داشت. او که در طول فعالیت هنری‌اش، حدود ۳۵۰ آهنگ اجرا کرد. ویژگی صدایش زیر و بم‌ها و تحریرهای صدای او بود که هم به آواز قدیمی و کلاسیک ایرانی و هم به‌نغمات جدید و مدرن ایرانی تسلط داشت، مانند تصنیف «الهه ناز».
برخی او را بزرگترین اجرا کننده سبک وزیری – خالقی می‌دانند. او همچنین در کنار ادیب خوانساری از اجراکنندگان آثار صبا و محجوبی بود و به مرکب‌خوانی و تلفیق شعر و موسیقی تسلط داشت.
ارکستر رادیو به‌رهبری روح‌اله خالقی، خوانندگی بنان و با شرکت پرویز یاحقی، علی تجویدی، مرتضی محجوبی و … تشکیل یافته بود.
در سال ۱۳۳۲ به پیشنهاد روح‌اله خالقی به اداره کل هنرهای زیبای کشور رفت و به‌سمت استاد آواز هنرستان موسیقی ملی به‌کار مشغول شد و در سال ۱۳۳۴ به‌ریاست شورای موسیقی رادیو رسید. بنان از ابتدا در برنامه گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ و برگ سبز شرکت داشت و برنامه‌های متعدد و گوناگون دیگری از او به‌جای ماند.
در این برنامه‌ها، استادان موسیقی سنتی چون خالقی، صبا، محجوبی، عبادی، تهرانی، تجویدی و… با او همکاری داشته‌اند. بنان نخستین کسی است که لقب صدا مخملی در موسیقی را دارد.
در ۲۷ آذرماه ۱۳۳۶ وقتی بنان با اتومبیل در جاده کرج مشغول رانندگی بود، با کامیونی که فاقد چراغ ایمنی عقب بود، تصادف کرد و در این سانحه چشم راستش را از دست داد و همیشه از عینک دودی استفاده می‌کرد.
از ترانه‌های او، آهنگ آذربایجان در دستگاه شور، آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا در مایه بوسلیک، الهه ناز در مایه دشتی، بهار دلنشین در آواز اصفهان، بوی جوی مولیان در آواز اصفهان، تصنیف توشه عمر در دستگاه همایون، یار رمیده، می‌ناب، خاموش، مرا عاشقی شیدا در دستگاه سه‌گاه، من از روز ازل در دستگاه سه‌گاه، نوای نی در آواز دشتی و سرود ای ایران در مایه دشتی است.
طبق گفته ی خودش فعالیت او در سال ۱۳۰۶ آغاز شد و فقط در
جلسات خصوصی و مراسم آشنایان آواز می خواند بنان از سال ۱۳۱۵تا ۱۳۲۱ در خیابان ۳۰متری اهواز ساکن بود و در آن زمان کارمند اداره ی ایران بار اهواز بود.
از ترانه‌های بنان می‌توان به آهنگ آذربایجان در دستگاه شور آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا در دستگاه بوسلیک،الهه ناز در دستگاه دشتی، بهار دلنشین در آواز اصفهان، بوی موی جولیان در آواز اصفهان،تصنیف توشه ی عمر در دستگاه همایون، یار رمیده، می ناب خاموش، مرا عاشقی شیدا در دستگاه سه گاه
من از روز ازل در دستگاه سه گاه ، نوای نی در آواز دشتی و سرود ای ایران در مایه ی دشتی اشاره کرد.
سرانجام غلامحسین بنان در غروب ۸ اسفند ۱۳۶۴ در بیمارستان ایرانمهر تهران درگذشت و برخلاف وصیتش
که مایل بود در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شود در گورستان امامزاده طاهر کرج دفن شد.او مدت ها از بیماری دستگاه گوارش و افسردگی رنج می برد.
