معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی گفت: روزانه ۲۵۰ بمب متحرک از وسط شهر نیشابور عبور می کند و متاسفانه شهر نیشابور با این‌جمعیت و قدمت کمربندی ندارد.
سید هادی طباطبایی اظهار کرد: استفاده از مواد شیمیایی در صنعت و کارخانجات روز به روز در حال افزایش است ولی در حوزه امنیت آن اتفاق خاصی نمی‌افتد و مسائل پدافندی که هدفش عدم آسیب است رعایت نمی شود.
وی خاطر نشان کرد: این قبیل همایش‌ها بسیار خوب و مفید است و باید به این نکته برسیم که چه تعداد کارخانه داریم که از این مواد استفاده می‌کنند و برای حوزه پدافند غیر عامل آن ها چه کار کرده ایم.
وی اظهار کرد: خودروهای حامل مواد شیمیایی باید بارکدی داشته باشند که در مشخصات بار به طور کامل قید شده باشد که اگر اتفاقی در این حوزه افتاد امدادگران بدانند باید با آن چگونه رفتار کنند و این موضوع را در مورد قطارهای باربری داریم ولی متاسفانه در مورد خودروها نداریم.
وی خاطر نشان کرد: در حادثه انفجار قطار نیشابور بخش اصلی خسارات آن در مرحله دوم رخ داد زمانی که آتش را با موادی که لازم نبود خاموش کردند.
وی با بیان اینکه حوزه حمل و نقل در این‌خصوص باید ایمن شود گفت: باید اطلاع رسانی و آگاهی و آموزش به رانندگان انجام شود و نحوه برخورد با این‌مواد و اشتعال آن ها به آنها آموزش داده شود.
وی با مهم دانستن ایجاد امکانات مقابله با حوادث این‌چنینی در شهرک های صنعتی افزود: شهرک های صنعتی باید سرمایه گذاران را مکلف به سرمایه گذاری در حوزه مسائل پدافند غیر عامل کنند.
در زمان حادثه نمی‌توانیم برنامه‌ریزی داشته باشیم
سردار محمد ساسانی جانشین سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: در زمان حادثه نمی‌توانیم برنامه‌ریزی برای مقابله داشته باشیم و یکی از تهدیدهای مورد نظر در حوزه پدافند شیمیایی حوادث غیرعامدانه در حوزه حملونقل مواد شیمیایی است که نمونه اش حادثه تلخ قطار نیشابور است
وی افزود: در پدافند غیرعامل مرکز استان مسئولیت کلی برای اداره حوادث را برعهده دارد و در آن زمان نمی‌توانیم پیش‌بینی تامین تجهیزات داشته باشیم و نباید مانند سال ۱۳۸۶ در مواجهه با سرما تازه به دنبال چاره باشیم و تانکرهای حامل‌های مواد سوخت برای مصرف مردم در میادین اصلی شهر مستقر شود ولی تا ظهر ببینیم هیچ کدام از شهروندان سوخت نگرفته‌اند و پس ار تحقیق تازه متوجه شوند شهروندان چراغ نفت‌سوز ندارند.
وی گفت: این بدان معناست که مدیر اجرایی شهر اطلاع و مطالعه‌‌ای در این خصوص نداشته است و از ابتدا باید با اطلاع کافی و ایجاد آمادگی ایجاد شود و اگر سه گام نخست را انجام ندهیم حتما با خسارت‌های زیاد حوادث را مدیریت می‌کنیم.
وی اظهار کرد: برای ورود به حوزه پدافند شیمیایی باید ابتدا آن را تعریف کنیم و حداقل ۶عنصر در تعریف پدافند شیمیایی وجود دارد که شامل رصد، پایش، تشخیص و هشدار درباره حوادث، مخاطرات و تهدیدات است و دومین عنصر سطح بندی و طبقه بندی مراکز صنعتی و شیمایی، سومین عنصر شناسایی آسیب‌پذیری‌ها و چهارم تعیین حریم برای این مراکز است.
وی گفت: مبنای پدافند شیمایی عناصر پرخطری است که براساس سطح‌بندی سازمان ملل در کلاس‌های ۹گانه است و این‌کلاس ۹گانه مبنای دسته‌بندی مواد خطرناک است و در کلاس یک مواد منفجره و در کلاس هفت مواد رادیواکتیو و هسته‌ای تعریف شده که در حوزه حملونقل ویژگی‌هایی خاصی دارند.
وی با اشاره به اینکه هدف ما از نظام مصون‌سازی عناصر خطرناک در صنایع برای حفاظت از مردم است گفت: هرچقدر به حوزه فناوری برای بهره برداری از منایع طبیعی ورود می‌کنیم درگیری و پیچیدگی بیشتری در ارتباط با عناصر پرخطر خواهیم داشت و باید چاچوب‌های دقیق‌تری داشته باشیم و ارتقا و آمادگی یکی از عناصر کلیدی در این حوزه است.
وی افزود: آنچه در ماموریت عملیاتی مورد نظر است فرماندهی و مدیریت حادثه و ارزیابی آسیب‌ها و حصول اطمینان از امنیت صنایع و مراکز شیمیایی و تهیه طرح‌های عملیاتی برای پاسخ به تهدیدها است.
وی گفت: طرح‌های عملیاتی در حوزه پدافند شیمیایی به سطوح مختلف تقسیم می‌شود و در سطح نخست واحدهای صنعتی و کارخانه‌های تولید‌کننده، مصرف کننده یا انبارداری مواد شیمیایی قرار دارد و شهرها در سطح شوم قرار دارند و مسئولیت‌های عملیاتی دارند.
وی خاطرنشان کرد: حادثه خروج قطار حاوی مواد سمی از مسیر ریل و حوادث شیمیایی زیست محیطی در همه کشورها اتفاق افتاده و برای هرکدام وضعیت عادی، اضطراری، بحرانی و فاجعه‌آمیز براساس صدمات، تلفات و خسارت‌ها تعریف شده و برای برخورد با حادثه سه حالت قبل از حادقه، حین حادثه و بعد از حادثه و برای قبل از حادثه سه حالت پیش‌بینی، پیشگیری و آمادگی پیش‌بینی شده و در فرآیند آمادگی پنج گام طراحی، سازماندهی، تجهیز آموزش و رزمایش باید در نظر گرفته شود و در همه حوادث باید به تناسب همه این‌موارد پیش‌بینی شده باشد.
وی با بیان اینکه در سازمان آتش‌نشانی باید این مراحل آموزشی با توجه به ویژگی‌های هر عنصر طی شود اظهار کرد: تمرین برای آمادگی‌های فردی و رزمایش برای ایجاد هماهنگی گروهی است و در این صورت در هنگام بروز حادثه با کمترین خسارت حوادث مدیریت می‌شود وگرنه در برخورد با حادثه حوادث بزرگی مانند حادثه قطار نیشابور رقم می‌خورد.
وی افزود: حتما مدیران شهرستانی و استانی حادثه ریلی نیشابور راه‌حلی کرده و عناصر اصلی بروز این فاجعه را می‌دانند.
وی یادآور شد: فرماندار فرمانده قرارگاه پدافند شیمیایی شهرستان است و معاون هماهنگ کننده معاون سیاسی فرماندار است و یکی از وظایف شهرداری ایجاد سامانه پایش، رصد، تشخیص و هشدار است تا مراکز شیمیایی سطح شهرستان را دائم رصد و ارزیابی کند.
وی خاطرنشان کرد: امروز پس از ۴۰سال مردم از مدیران و مسئولان دیگر نمی‌پذیرند که نمی دانستیم و تجربه نداشتیم و مدیران باید بدانند چه مسئولیتی برعهده گرفته‌اند.
حادثه ریلی نیشابور بزرگ‌ترین حادثه ریلی جهان بود
سید جمال الدین گوهری جانشین قرارگاه پدافند شیمیایی سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: حادثه ریلی نیشابور همچنان بزرگ‌ترین حادثه ریلی جهان از لحاظ تبعات و خسارات آن بود و این نخستین همایش پدافند شیمایی در حوزه حملونقل است و باید مقدمات این حوزه به خوبی تبیین و تشریح شود.
وی افزود: امیدواریم در سال‌های آینده گفتمان‌های این حوزه به صورت جدی‌تر مورد توجه قرار بگیرد تا قدم‌های مؤثرتری برداشته شود و در سال‌های آینده این همایش به یک همایش علمی تخصصی با فراخوان مقاله داشته باشیم.
وی افزود: از ابتدای امسال در سراسر کشور ۱۱۶ حادثه حامل‌های مواد شیمیایی پرخطر داشتیم که ۸۱ کشته و ۹۷ مجروح و ۳۱ مورد خسارت شدید داشته و از این تعداد ۶۹مورد حادثه مربوط به تانکر مواد شیمایی بوده و ۲۳مورد هم مربوط به قاچاق مواد شیمیایی در بستر حملونقل بوده و بیشترین تلفات و خسارات در همین حوزه بوده زیرا به صورت مخفیانه و کاملا غیرایمن بوده است.
وی گفت: در حوزه بین‌الملل حادثه بندر بیروت، بندرت تیان‌جین در چین اتفاق افتاد و پس از این حوادث دستورالعمل‌ها و قوانین نظام نظارتی و بازرسی و مصون‌سازی در ایران و سایر کشورها بازنگری شد.
پیش از این در نیشابور حادثه حامل‌های آمونیاک و کُلُر را داشتیم و در هر کدام از این حوادث اگر قرار بود یک عامل خارجی تهدیدکننده به صورت تعمدی به آن اضافه می‌شد مانند یک بمب شیمیایی بسیار تبعات شدیدی می‌داشت و غیرقابل جبران می‌بود.
اگر این نوع حوادث با خرابکاری‌های تروریستی همراه باشد به هیچ‌وجه قابل جبران نبوده و ایجاب میکند چرخه‌های مصون‌سازی و عملیاتی از قبل طراحی شده و سناریوهای مختلفی را باید در سطوح مختلف امنیتی و دفاعی پیش‌بینی کنیم و این مورد باید جزو دستور کار این همایش است.
وی خاطرنشان کرد: حوزه حمل‌نقل مواد شیمیایی را باید از سایر حوزه‌های تهدید شیمیایی مانند جنگ شیمایی، صنعت شیمیایی، مجموعه تروریسم و بسترهای محیط زیست و آلاینده‌های شیمایی تهدید کننده و حوزه خرابکاری شیمیایی جدا کنیم.
وی گفت: حملونقل مواد شیمایی پرخطر مشخصاتی دارد که شامل عریان بودن و در معرض بودن حوزه تهدید و در دسترس بودن آن است و بیش از حد به مردم نزدیک است و جغرافیای وسیعی را در اقصی نقاط کشور حتی در مناطقی که کارخانه و مرکز شیمیایی وجود نداشته باشد فقط به خاطر وجود جاده و تردد وسایل نقلیه حمل کننده منشا و بستر ایجاد خطر برای مردم منطقه می‌شود.
وی افزود: وقتی صحبت از حملونقل می‌شود فقط جاده، راه آهن، خطوط دریایی و هوایی مدنظر نیست بلکه همه خطوط انتقال مواد شیمیایی مانند آمونیاک، گاز طبیعی، نفت خام و سایر مواد شیمایی پرخطر جزو این بسترها محسوب می‌شود و خطرساز است.
وی گفت: در حوزه حملونقل مخاطب‌ها و زیست بوم بسیار متنوعی داریم که در حوزه‌های دیگر این قدر متنوع نیست و در همه مراحل زنجیره تامین مواد شیمیایی تامین‌کنندگان مانند بنادر، ایستاگاه‌ها و مبادی مرزی، تولیدکنندگان مانند کارخانه‌ها و مصرف کنندگان از بخش صنایع تا مصرف‌کنندگان خانگی و توزیع‌کنندگان مانند انبارها، مناطق آزاد و همچنین حامل‌های مواد شیمیایی در بسترهای چهارگانه حملونقل قرار دارند و حوزه بسیار گسترده‌ای را شامل می شود.
وی با اشاره به اینکه در حوزه پدافند شیمیایی براساس نظام مصون‌سازی باید منابع تهدیدی شناخته و ارزیابی ریسک و طرح پاسخ اضطراری طراحی شود گفت: برای تک‌تک این نقاط باید برنامه‌ریزی داشته باشیم و مدیر پدافند غیرعامل شهر نیشابور تاکید داشتند که در طرح پدافند غیرعامل شهر نیشابور همه طرح های مورد نیاز جاده های شهرستان که جزو موارد پرتکرار شهر نیشابور هم شده طراحی و برنامه‌ریزی شده است.
وی گفت: شهرک‌های صنعتی و صنایع به خاطر اینکه تولید‌کننده و مصرف‌کننده و یا انبارکننده مواد شیمیایی هستند خود جزو حوزه حملونقل محسوب می‌شوند که می توانند بستر حادثه و یا مورد نظر تروریست‌ها باشند و حادثه اخیر اصفهان نشان دهد که باید این حوزه مورد توجه جدی قرار بگیرد و لایه مصون‌سازی در بخش منطقه‌ای و استانی فعال باشد و نباید منتظر این باشیم که اعتباری از کشور به این بخش اختصاص پیدا کند و باید در این حوزه عزم و اراده ملی شکل بگیرد و موضوع فرمایشی و تشریفاتی نیست و حادثه خبر نمی‌کند و منتظر نمی‌ماند که آمادگی لازم را بدست بیاوریم.
وی افزود: در بخش پدافند شیمیایی سلسله مراتب مسئولیت‌ها در قالب قرارگاه پدافند شیمیایی در سطح شهرستان، استان و ملی به دقت مشخص شده که یکی از نقاط مهم و قوت آن است و در این بخش حوزه حملونقل بسیار حساس است.
محمدرضا چنگانی خوراسگانی را به عنوان سرپرست اداره کل ایمنی و نظارت بر شبکه شرکت راه‌آهن گفت: پس از حادثه تلخ قطار نیشابور نقطه عطفی در حمل کالاهای خطرناک در راه‌آهن جمهوری اسلامی اتفاق افتاد.
وی با اشاره به اینکه پس از آن حادثه ۲کتاب ارزشمند در این حوزه برگرفته از مقررات بین‌الملل تدوین و منتشر شد افزود: عمده کالاهای خطرناک از مرز ریلی سرخس به لندر شهید رجایی حمل می‌شد اما از سال ۱۳۸۴ با افتتاح مسیر مشهد مقدس به بافق قطارهای حامل کالاهای خطرناک دیگر از شهرها عبور نمی کنند.
وی افزود: در حوزه کالاهای خطرناک مقررات جامعی تدوین شده که یکی از آنها کارت احتیاط است و پایش مسیر به صورت لحظه‌ای برای این واگن‌های حامل کالاهای خطرناک انجام می‌شود و تاکنون بیش از ۴۷۰ دوره آموزش حرفه‌ای در این بخش برای پرسنل برگزار شده است.
وی افزود: امروز از ۹کلاس کالاهای خطرناک به جز کلاس‌های یک و هفت که ویژه هستند هفت کلاس دیگر را با شرایط ایمن حمل می‌کنیم و نحوه آرایش حملونقل این واگن‌ها به دقت از مبدا تا مقصد رعایت می‌شود.
ثبت روز حادثه قطار ایستگاه خیام در تقویم کشور مطالبه مجموعه شهرستان نیشابور
سیدحسن میرفانی شهردار نیشابور در این همایش با گرامیداشت یاد جانباختگان حادثه قطار نیشابور گفت: مطالبه جدی شهرداری و شورای اسلامی شهر و مجموعه شهرستان این است که ۲۹ بهمن روز حادثه قطار ایستگاه خیام به عنوان روز ملی ایمنی حملونقل مواد شیمیایی خطرناک همچون حادثه سردشت در تقویم کشور ثبت شود.
دبیر همایش ملی پدافند شیمیایی با رویکرد حملونقل ایمن افزود: پس از برگزاری استانی و منطقه‌ای این همایش در آبان‌‌ماه با حضور سردار جلالی ایشان پیشنهاد کردند مشابه کارهایی که در این خصوص در کشور انجام می شود در نیشابور هم به صورت پایلوت این اقدامات انجام شود زیرا نیشابور با قرار گرفتن در مسیر تردد ۲۰میلیون زائر امام رضا(ع) از طرفیت بسیار خوبی در این زمینه برخوردار است.
وی گفت: مسیری که از وسط شهر نیشابور عبور میکند و مشکلی که در سال ۱۳۸۲ در ایستگاه خیام برای این شهرستان ایجاد شد دلیل بسیار خوبی برای برگزاری این همایش است مقرر شد این همایش برای نخستین بار در سطح ملی در نیشابور برگزار شود.
براساس آمار سازمان‌ملل نیمی از بارهای حمل شدهوور سطح دنیا مواد خطرناک است که عمده آن را مواد نفتی تشکیل می‌دهد که عمده آن هم توسط حملونقل جاده‌ای و ریلی جابجا می‌شود و در نیشابور هم مسیر ریلی و هم مسیر جاده‌ای و ترانزیت وجود دارد و در هر ۲بخش می‌تواند متاثر از حوادث ناشی از اتفاقات این حوزه بشود و حتی حادثه‌ای بزرگ‌تر از حادثه ایستگاه خیام اتفاق بیفتد و آسیب‌های فراوانی به شهر نیشابور برساند.
وی با اشاره به اینکه این همایش با محور ۶رویکرد برگزار می‌شود گفت: روزانه حدود ۲۵۰ تانکر مواد شیمیایی و خطرناک از وسط شهر نیشابور عبور میکند و امیدوارم با تحقق این اهداف شاهد ایمن‌سازی مسیر کمربندی نیشابور باشیم.
طی هفت سال گذشته بیش از ۲۰حادثه خطرناک در نیشابور اتفاق افتاده است
معاون استاندار و فرماندار ویژه نیشابور با گرامیداشت یاد جانباختگان حادثه انفجار قطار نیشابور گفت: از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ حدود ۶۵۶ حادثه در بخش حملونقل کشور اتفاق افتاده و در نیشابور بزرگ طی هفت سال گذشته بالغ بر ۲۰ حادثه خطرناک اتفاق افتاده است.
ابوطالب جوان افزود: در سراسر جهان حملونقل مواد خطرناک هر روز در حال افزایش است که موجب ایجاد نگرانی شده به طور مثال در اتفاقی که در بهمن سال ۱۳۸۲ در نیشابور افتاد بالغ بر ۴۰۰نفر چان خود را از دست دادند.
وی گفت: در این حوادث تعیین علل وقوع، فراوانی، ویژگی‌های مکانی، نوع مواد، توزیع ریسک و جمعیت متاثر از حوادث جاده‌ای در بخش حملونقل مواد خطرناک بسیار مهم است و براساس آنالیزی که انجام شده بخش مهم این حوادث مربوط به فاکتور انسانی و بخشی در حوزه وسیله نقلیه، محیطی و بسته‌بندی و بارگیری در حوزه حملونقل است و امیدواریم در نتیجه این همایش مصوبات و تصمیمات موثری برای نیشابور اتخاد شود زیرا هم حملونقل جاده ای و هم تردد مسافران از مسیر کمربندی نیشابور که از وسط شهر می گذرد انجام می‌شود و علاوه بر آن حملونقل ریلی هم داریم و ما برای آینده نیشابور نگران هستیم.
وی گفت: نصب علائم هشدار بر روی وسایل نقلیه حامل این مواد خطرناک و برخورداری از وسایل ایمنی باید مورد توجه قرار بگیرد و متاسفانه از حداقل امکانات و تجهیزات برای جابجایی این مواد خطرناک در شهرستان نبسابور برخوردار هستیم همچنین جابجایی این محموله ها در زمان‌هایی که حداقل جمعیت در مسیر تردد می‌کنند انجام شود اما به این مورد توجه نمی‌شود.
در این همایش از طرح مطالعات پدافند غیر عامل شهر نیشابور رونمایی شد.
لازم به ذکر است مخاطبانی از سراسر کشور در این مراسم از طریق اسکای روم حضور داشتند همچنین از مدیران کل اداره صمت در این مراسم حضور نداشتند.
