یکشنبه, ۲۲ مهر , ۱۴۰۳ Sunday, 13 October , 2024
بایگانی‌های قاجار - نشریه فرهنگی اجتماعی خاتون شرق
تکاپوهایِ شاهانه در خاکِ نیشابور ۰۲ اسفند ۱۴۰۱
نگاهی به سفر نخست ناصرالدین‌شاه به خراسان از زاویة قلم پزشک مخصوص ‌شاه قاجار همراه با بازخوانی بخش نیشابوری سفرنامة حکیم‌الممالک

تکاپوهایِ شاهانه در خاکِ نیشابور

خاتون شرق - شاه سیاحتگر، دو بار به خراسان سفر کرد؛ نخستین سفرش در سال ۱۲۸۴ و دومین به سال ۱۳۰۰ قمری بود. از سفر ۱۲۸۴، دستِ کم دو نگارش در دست است: یکی «روزنامه اردوی همایون» فراهم‌آورد علی‌خان منشی‌ حضور و دیگری سفرنوشت «حکیم‌الممالک» است. حکیم‌الممالک در لابلای رویدادهای سفرش داده‌‌های ارزنده‌ای درباره آبادی‌ها، نواحی، رجال، شخصیت‌ها، جاذبه‌ها، معادن، مردم، اوضاع اجتماعی و چون این‎ها به دست داده است؛ آگاهی‌های شایان که بهره‌گیری از آن در راستای بازشناسی و بازسازی چهره تاریخی نیشابور و خراسان دوران ناصری بسیار سودمند تواند بود.

این جلگـه‌یِ بـاروح … ۲۱ آذر ۱۴۰۱
چهره‌ی نیشـابور سپیده‌دمان سده‌ی چهاردهم از دریچه‌ی «سفرنامة خراسان» ناصرالدین‌شاه قاجار

این جلگـه‌یِ بـاروح …

او نخستین پادشاه ایران است که خاطراتش را نگاشته و بیش از تمام پادشاهان ایران، کتاب و خاطره و سفرنامه از خود بر جای گذاشته.(1) چهارمین پادشاه قاجار، در دوران پنجاه‌سالة پادشاهی‌اش، بیشتر زمان خود را به سفر می‌گذرانید و در کنار گشت و گذارهایش، خاطرات روزانه‌اش را نیز یادداشت می‌کرد. وی بدین راه، سفرنامه‌های چندانی از خود بر جای گذاشت(2) که گزارش سفرهایش به قم، مازندران، خراسان، گیلان، عراق عجم و مناطق مرکزی ایران، عتبات عالیات و اروپایند.(3)

سرگذشت مرحوم «ریال» ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹

سرگذشت مرحوم «ریال»

از ۱۳۱۱ شمسی تا به امروز در ایران واحد پولی به‌نام «تومان» رسماً وجود نداشت، ولی واژه «ریال» هیچگاه مقبولیت عامه نیافت و مردم همچنان «تومان» را به کار می‌بردند.