محبوبه ذالیانی
حتی وقتی مجری برنامه کوله پشتی را باز کرد تا ببیند داخل آن چه چیز گرانبهایی وجود دارد در ابتدا با سیم و انبردست و وابزاری از این دست مواجه شد! ظاهرا پیرمرد قصد داشت دستگاه ضدسرقت روی این کوله پشتی نصب کند. در ادامه مجری برنامه، سایر وسایل داخل کیف را یک به یک بیرون آورد و چیزی نبود جز یک پاک کن و مداد و مدادتراش و دو عدد دفتر.
تا چند سال قبل که اجناس ارزان تر بود، خانواده ها هزینه های آن چنانی برای خرید لوازم التحریر در نظر نمی گرفتنــد، امــا در این چند ســال اخیر با وجود افزایــش قیمت ها، خانواده ها بــرای خرید لوازم التحریر باید بودجه قابل توجهی به آن اختصاص بدهند و به همین خاطر خرید لوازم التحریر برای قشــر متوسط و رو به پایین جامعه مشــکل شــده است. نزدیک به دو ســال اســت که ابزارهای الکترونیکی آموزشی تا حدی جای دفتر، مداد و پاک کن را گرفته اند، گرچه لوازم التحریر اقلام جدایی ناپذیر سیســتم آموزشــی است، اما در این دو سال دست افزارهای آموزشی نقــش پررنگ تــری از دفترهای نــو، مداد و پاک کن های جدید داشتند. با این حال که تقاضا برای تهیه لوازم التحریر کاهش یافت، اما این اقلام نیز در قیــاس با توان قدرت خرید خانواده ها، افزایش قیمت چشــم گیری داشــته است.
با توجه به گفته کسبه بازار، فروش لوازم التحریر به صورت عمده یا خرده دو بخش دارد؛ یک بخش بازار دارای اقلام لوکس تر، گران تر و فانتزی است. در این قســمت خانواده هایی که توان مالی نســبتا بهتری دارند می آیند. بخش دیگر بازار لوازم التحریر ایرانی است، در اینجا افراد متوسط و حتــی پایین تــر از آن خریــد می کنند.
در بخش اجنــاس گران و فانتزی بازار لوازم التحریر، یکی از فروشندگان می گوید: مردم پیشتر وقتی برای خرید می آمدند، هرچه دلشــان می خواست می خریدند، اما اکنون اول قیمت می گیرند و بعد خرید می کنند و زمانی که می بینند قیمت ها نسبت به زمان قبل گران تر شده است، کمتر خرید می کنند . ۷۰ درصد مشــتری ها ترجیح می دهند، لوازم التحریر خارجی بخرند. تقریبا ۲۰ تا ۳۰ مشــتری های ما ترجیح می دهند. جنــس ایرانی بگیرند. وی ادامه می دهد: الان حدود دو ســال اســت که قیمت ها نســبت به سال های قبل بسیار بالا رفته به عنوان مثال یک بســته مداد که ۸ هزار تومان بــود، الان ۵۰ هــزار تومان شــده اســت. عمدتا خانواده ها دیگر به شکل دانه ای خرید می کنند، اما قبلا تعداد بیشــتری می خریدند مثلا برای یک ســال تحصیلی فرزندشان خرید می کردند. این فروشنده لوازم التحریر در پاسخ به این ســوال که اغلب جنس های ایرانی اســت یا خارجی و خانواده ها بیشــتر ترجیح می دهند کدام یک را بخرند؟ می گوید: جنس ایرانی نسبت به دو سه سال قبل در بازار زیاد شده است در حالی که قبلا خیلی کمتر بود و بیشــتر لوازم التحریرها از چین می آمــد. تقریبا ۲۰ تا ۳۰ درصد مشــتری های ما ترجیــح می دهند جنس ایرانی بگیرند و نزدیک به ۷۰ درصد افراد هم ترجیح می دهند جنس خارجی خریداری کنند. رونق بازار امسال نسبت به دوسال قبل خیلی ضعیف شده است.
اغلب دانــش آموزان دنبال لــوازم التحریر فانتزی هستند
در همیــن راســته از بازار ســراغ یکــی دیگر از فروشــندگان می رویــم، او درباره شــرایط اغلب مشتریان برای خرید لوازم التحریر توضیح می دهد: دانش آموزان بیشــتر دنبــال جنس های فانتزی هســتند و اگر دفتر یا مدادی ظاهر زیبایی نداشته باشــد دنبالش نمی آیند. شاید در این بخش از بازار خانواده هــا اغلب اقلام غیرضروری می خرند و به نظرم توان خرید دارند و خوب خرید می کنند. وی ادامه می دهد: البته برخی مدارس به والدین لیست خرید لوازم التحریر داده اند و نســبت به آن لیســت از ما خرید می کنند. به طور مثال در آن لیست نوشته شــده چهار دفتر مشــق یا دو دفتر نقاشی. بعضی مواقع هم خریدها زیاد هم دلبخواه نیست و والدین نســبت به نیاز خرید می کنند. ما اینجا هم جنس خارجــی داریم هم جنــس داخلی، مردم از جنس فابرکاستر که خارجی است خرید می کنند تا جنس با مارک آریا و پیکاسو که ایرانی است.
برخی والدیــن دنبال ارزان ترین مداد و دفتر هستند
به قســمت دیگر بازار لوازم التحریرها که قیمت های نسبتا ارزان تری دارد، می رویــم، یکی از فروشــندگان این بخش می گوید: قبلا هرچه که مردم نیاز داشتند، بهترین آن را می خریدنــد ولــی الان بــه مــا می گویند ارزان ترین مداد و ارزان ترین دفتر را بدهید. در این بخش بازار مردم دور اجناس گران و لوکس را خط کشیدند، به هر حال تحت فشار هستند نمی توانند آن چیــزی کــه دانش آموز نیــاز دارد بخرند و به حداقل هــا اکتفا می کنند، به طور مثال کســی که قبلا ســه بسته مداد مشــکی از ما می خرید الان می گوید ســه عدد مداد بدهید که فقط کارمان راه بیافتد.
بیشتر اجناس خارجی در بازار لوازم التحریرها از چین و هند است
وی می گوید: این روزها والدین دانش آموزان بیشتر جنس ارزان می خرند و از جنس های گران قیمت، فانتزی و لوکس اســتقبالی نمی شود. ضمن اینکه ما نســبت به دو ســال پیش افزایش قیمت ۴ تا ۵ برابری داشتیم. بیشتر جنس هایی ایرانی در زمینه مداد، ماژیک و دفتر هســتند. یک ســری تعداد محدودی هم جنس خارجی در بازار است اما بیشتر اجناس خارجی در بازار لوازم التحریر از کشور چین و هند هستند.
کلاس هــای غیرحضوری علــت اصلی عدم استقبال از لوازم التحریر
وی ادامــه می دهد: برخی خانواده ها وقتی قیمت یک جنس را از ما می پرســند و ما به آن ها جواب می دهیم، زمانی که چهره آن ها را می بینم ناراحت میشــوم. گاهی اوقات دانش آموز سه قلم جنس می خرد که مبلغ ۲۰۰ هزار تومان می شود، مطمئنا اگر کسی قصد داشته باشد دو سه عدد دفتر برای فرزندش بخرد الان با این قیمت ها مجبور می شود فقط یک دفتر خریداری کند. این فروشــنده لوازم التحریر در پاســخ به اینکه بیشــترین اقلامی که والدین خرید می کنند چیست؟ می گوید: خانواده ها قبــلا در کنار همه لوازم التحریری که برای دانش آمــوز خــود می خریدند؛ یک جنــس فانتزی هم خریداری می کردند تا فرزندشــان خوشحال شود، اما اکنون همان لوازم اولیه مثل مداد، تراش، پاک کن، خودکار و… را می خرند زیرا آن ها توان اینکه بخواهنــد فراتر از این پــا بگذارند، ندارند و از نظر مالی با مشــکل مواجه اند و ســعی می کنند همان موارد اولیه را تهیه کنند.
۲۰ تا ۲۵ لوازم التحریرها خارجی هستند
او درباره وجود اقلام خارجی در بازار لوازم التحریرها می گوید: جنس خارجی الان در بازار کم شده است، ولــی خانواده هــا هم دنبــال جنس های خارجی هســتند، اما پیدا نمی کنند، ما هم ســعی می کنیم بگوییــم که لــوازم التحریر ایرانی تولیداتی خوبی هســتند، ولی هنوز برخی دنبال برندهای خارجی هستند ولی ما آن ها را متقاعد می کنیم جنس ایرانی بخرند. برخی هم در این میان هســتند که جنس ایرانی را ترجیح می دهند. این فروشنده می گوید: در شغل ما ۲۰ تا ۲۵ درصد جنس ها خارجی و مابقی ایرانی هســتند. اغلب جنس های خارجی آلمانی و ژاپنی هســتند، اما من بعید می دانم که اینطور باشــد و به نظرم به سفارش آلمان در چین ساخته می شوند.
تولیــد کنندگان لوازم التحریر تنها ۳۰ درصد محصولات امسال را فروختند
یکی از اعضای اتحادیه فروشندگان لوازم التحریر و نوشــت افزار درباره کاهش هفتاد درصدی فروش لوازم التحریر می گوید: ما در بحث تولید یک زنجیره هســتیم و محصولاتمان باید مصرف شــود تا تولید کنندگان بتوانند مجددا تولید داشــته باشند، توزیع و تولید نوشت افزار مثل مداد، خودکار و پاک ک کن کاهش پیدا کرده است و بــه همین نســبت تولیدکنندگان در فروش خود مشــکل دارند. وی می گوید: تا توزیع کنندگان محصــولات خود را نفروشــند، تولیــد کنندگان نمی توانند دســت به تولید بزنند و متاســفانه این مشکل وجود دارد.به خاطر این که حضور فیزیکی دانش آموزان در مدارس را نداریم، مشکل ما جهت فروش حادتر شده است. ما با هر کدام از واحدهای تولیدی که صحبت می کنیم آن ها می گویند ۲۰ تا ۳۰ درصــد ســال گذشــته محصولات شــان را فروخته اند و باقی اجناس در انبارها مانده و نتوانستند آن ها را بفروشند. او به این موضوع هم اشاره ای می کند و می گوید: از قدیم تهیه لوازم التحریر برای خانواده ها نیاز به پول آنچنانی نداشت، ولی در این چند سال اخیر که ارزش پول ملی افت کرده اســت اجناس هم گران شــده و حالا در سبد خانوار لوازم التحریر خیلی به چشــم می آید. تا چند سال قبل چون اجناس ارزان تر بود خانواده ها رقمی برای خرید لوازم التحریر در نظر نمی گرفتند اما دراین چند ســال و افزایش قیمت ها، خانواده ها برای خرید لوازم التحریر باید یک بودجه ای کنار بگذارند بــه همیــن خاطر خرید لوازم التحریر برای قشــر متوســط و رو به پایین جامعه مشــکل شده است.
این عضو از اتحادیــه فروشــندگان لــوازم التحریر و نوشــت افزار بیان می کند: پیش از این صنف کارکنان تولید لوازم تحریر سه شیفت کار می کردند اما اکنون به دلیل شــیوع کرونا و لغو آموزش های حضوری، فروش کاهش داشــته و کارکنان مجبور شدند یک شیفت کار کنند. خیلی از تولیدکنندگان به خاطر این که کارگران را اخراج نکنند نوبت آن ها را شیفتی کرده اند.
وی در پایان اضافه می کند: نکته قابل توجه دیگر این اســت که به همین نســبت هم مواد اولیه گران شــده، بنابراین آن ها نمی توانند محصولی را تولید کنند که به فروش نمی رسد و در انبار می ماند. کار ما عمدتا فصلی است و از آنجا که در فصل خود که معموال شهریور و مهر است، محصولات مصرف نمی شــوند، جنس هــا می ماند و بنــک داران هم نمی توانند بفروشند.
