این روزها ویروس کووید ۱۹ همه را خانه نشین کرده. مدارس و دانشگاه ها که تعطیل شده، بازار کساد است و کارمندان فقط تا ظهر در محل کارشان حضور دارند و عقربه های ساعت وقتی خودشان را به عدد ۲ می رسانند به سرعت مسیر محل کار تا خانه را طی می کنند تا خدای ناکرده آلوده نشوند. در چنین شرایطی که همه اعضای خانواده بیشتر از گذشته و در ساعات طولانی تر در خانه بسر می برند معمولاً چنین جمله ای بسیار شنیده می شود: «مامان، بابا، حوصله‌م سررفته!!» اگر همیشه از شنیدن این جمله می‌ترسید، پس حتما این مطلب را بخوانید. بچه‌ها به جنب و جوش‌های زیادی نیاز دارند و به راحتی حوصله‌شان سرمی‌رود و خیلی زود کسل می‌شوند. سرگرم نگه داشتن بچه‌ها واقعا چالش برانگیز است، مخصوصا اگر مشغله و مسئولیت‌های دیگری هم داشته باشید.
شاید هم وسوسه شوید آنها را جلوی تلویزیون بنشانید اما این راهکاری نیست که در بلندمدت کمکی به شما بکند. کودک شما می‌تواند یاد بگیرید که خودش را سرگرم کند، البته با یک کمک کوچک از طرف شما.
نجمه ذالیانی کارشناس آموزش ابتدایی و معلم پایه اول دبستان راهکارهایی پیشنهاد می‌کند که با کمک آنها، بچه‌های‌تان کمتر از حوصله سررفتگی و یکنواختی گله کنند و به شما هم فرصتی برای آرامش داشتن بدهند.
وقتی فرزندتان به راحتی حوصله‌اش سر می‌رود، ورزش کنید
نجمه ذالیانی صحبت های خود را با این پرسش شروع می کند: «آیا کودک‌تان معمولا زمان‌های خاصی از روز یا در شرایطی مشخص، کسل و بی‌حوصله می‌شود؟ شاید وقتی زمان زیادی را در اتومبیل نشسته یا وقتی که به دیدار بزرگ‌ترهای فامیل می‌روید، حوصله‌اش سر می‌رود. سعی کنید این شرایط را شناسایی کنید تا ببینید برای بهبود اوضاع چه می‌توانید بکنید. مثلا سعی کنید در ساعات پرترافیک شهری، تردد نکنید یا تا حد ممکن، زمان اتومبیل سواری‌تان را کاهش دهید.
اگر راهی برای بهتر کردن شرایط تان ندارید، سعی کنید فعالیت‌هایی را برنامه ریزی کنید تا فرزندتان سرگرم باشد. مثلا، اگر همیشه در خانه‌ی مادربزرگ، حوصله‌ی فرزندتان سر می‌رود، حتما چند اسباب بازی همراه خود داشته باشید. آماده بودن و پیش بینی کردن، اولین قدم به سمت غلبه بر حوصله سررفتگی فرزندتان است.»
برنامه‌های روزمره‌ی کودک‌تان را مفرح‌تر کنید
اگر به نظر می‌رسد که حوصله سررفتگی، پای ثابت هر روز فرزندتان شده، به جای اینکه هر بار بنشینید و فکر کنید چه کار باید بکنید، بهتر است دنبال راههایی باشید که فعالیت‌های روزمره‌اش را مفرح‌تر کنید. نجمه ذالیانی در توضیح این صحبت های خود می گوید: «برای سریع‌تر بلند شدن از رختخواب و لباس عوض کردن و … زمان بگیرید و این فعالیت‌های هر روزه را تبدیل به یک رقابت کنید.
هنگام انجام کارهای خانه، موزیک پخش کنید و با فرزندتان برقصید یا اینکه در حمام بازیهای آبی برایش تدارک ببینید. همچنین می توانید در موقعیت‌هایی که امکانش هست، انتخاب‌ها را به عهده او بگذارید، مثلا اینکه صبحانه چه بخورد یا چه لباسی بپوشد.»
این دیگر بستگی به خودتان دارد که چگونه کارهای تکراری و روزمره‌تان را شادتر و مفرح‌تر کنید تا هم شما خسته و کلافه نشوید و هم فرزندتان از بودن در کنار شما و لذت بردن از لحظات، کمتر احساس بی‌حوصلگی کند، ضمنا همکاری با شما را هم یاد می‌گیرد و همین هم برایش سرگرم کننده است.
تکالیف یا کارهایی را که باید انجام دهد، به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید
این معلم پایه اول دبستان می گوید: «اگر کارهایی هست که فرزندتان از انجام آنها واقعا لذت نمی‌برد اما مجبور به انجام‌شان است، سعی کنید آنها را به چند قسمت کوچک‌تر تقسیم کنید. در ازای انجام هر قسمت، به او وعده‌ی پاداش بدهید و مجبورش نکنید یکباره همه آنها را کامل کند. بهتر است برنامه‌ای با پاداش‌ها کوچک اما مشخص، ترتیب دهید، مثلا: انجام کار اول؛ یک شکلات، انجام سه کار؛ رفتن به پارک، انجام پنج کار؛ یک ساعت بازی مورد علاقه. اگر بچه‌ها به دنبال به دست آوردن چیزی باشند، انگیزه خیلی بیشتری برای انجام کاری خواهند داشت، و تقسیم کردن کارها به بخش‌های کوچک‌تر، باعث می‌شود گیج و خسته نشوند و با کامل کردن کارشان، اعتماد بنفس هم پیدا کنند.»
لیستی از فعالیت‌هایی که برای رفع حوصله سررفتگی خوبند تهیه کنید
این کارشناس آموزش ابتدایی در ادامه می گوید: «وقتی کودک‌تان حوصله‌اش سررفته، این مهم است که بداند چطور خودش حالش را خوب کند. گذشته از اینها، شما همیشه کنارش نیستید تا سرگرمش کنید، بنابراین باید مهارت استفاده از وقت را یاد بگیرد، که مهارتی ارزشمند در زندگیست. اما این بدین معنا نیست که شما نمی‌توانید کمکی به او بکنید. با هم بنشینید و لیستی بلند و بالا از فعالیت‌هایی تهیه کنید که هردوی شما معتقدید برای برطرف کردن بی‌حوصلگی مفیدند، سپس هر کدام را روی یک تکه کاغذ بنویسید و در یک بطری یا جعبه بریزید، از کودک‌تان بخواهید هر بار که حوصله‌اش سر رفت، یکی از کاغذها را درآورده و همان کار را انجام دهد. می توانید در کاغذها این سرگرمی ها را بنویسید: «نقاشی بکش، در حیاط بازی کن، یک داستان بنویس، با حباب سازت بازی کن، جدول حل کن، با لگوهایت بازی کن، برقص، ترانه و آهنگ بخوان.» این لیست می‌تواند پُر از فعالیت‌های خاصی باشد که فرزندتان دوست دارد.
هر چند وقت یکبار هم فعالیت‌های جدیدی به این لیست اضافه کنید تا همیشه تازه و جالب و مهیج بماند.»
بررسی کنید که حوصله سررفتگی و بیحالی فرزندتان ناشی از افسردگی نباشد
نجمه ذالیانی صحبت های خود را اینگونه به پایان می برد: «حوصله سررفتگی به طور کلی، مضر نیست اما گاهی اوقات می‌تواند علامتی از افسردگی باشد. اما از کجا بدانید و چطور این دو را ازهم تشخیص دهید؟ بچه‌ای که حوصله‌اش سررفته معمولا با شرکت در یک فعالیت جدید یا با انجام یک بازی مهیج، سر شوق می‌آید و شاد می‌شود، یعنی به زودی حالت طبیعی خود را مجددا به دست می‌آورد. اما از آن طرف، کودکی که افسرده است، حتی با چیزهایی که معمولا دوست دارد هم شاد و راضی نمی‌شود و با شرکت در فعالیت‌های جدید هم، حوصله سررفتگی و احساس کسل بودنش ادامه دارد. اگر نگران هستید که چرا حوصله سررفتگی‌های فرزندتان، مدام و با فواصل کم تکرار می‌شود یا با هیچ کار و سرگرمی، حالش را نمی‌توانید خوب کنید، حتما به یک متخصص مراجعه کنید تا او بررسی‌های لازم را انجام دهد.»
قرنطینه طولانی نخواهد بود
حوصله سر رفتن مثل ویرورسی است که این روزها به جان همه می افتد و کسی از آن در امان نیست. مریم دلاوری، کارشناس روانشناسی و مشاوره چند راهکار ساده به ما پیشنهاد می دهد:
در مورد بیماری کرونا ویروس با اعضای دیگر خانواده صحبت کنید. درک بیماری باعث کاهش اضطراب می شود.
حتما و تحت هر شرایطی که هستید یک نگرش مثبت حفظ کنید.
به این فکر کنید که چگونه در گذشته با شرایط دشوار کنار آمده اید و به خود اطمینان دهید که با این وضعیت نیز کنار خواهید آمد. به یاد داشته باشید که قرنطینه طولانی نخواهد بود.
با اعضای خانواده و دوستان از طریق تلفن، ایمیل یا رسانه های اجتماعی در تماس باشید.
به طور منظم ورزش کنید. می توان به دی وی دی ورزش ، رقص ، نرمش، یوگا ، پیاده روی در حیاط خلوت خانه یا استفاده از تجهیزات ورزشی خانگی ، مانند دوچرخه ثابت اشاره کرد. ورزش یک درمان اثبات شده برای استرس و افسردگی است.
تا حد ممکن کارهای روزمره معمولی را ادامه دهید. باز هم می گویم به خودتان یادآوری کنید که قرنطینه طولانی نخواهد بود.
این روزها ویروس کووید ۱۹ همه را خانه نشین کرده. مدارس و دانشگاه ها که تعطیل شده، بازار کساد است و کارمندان فقط تا ظهر در محل کارشان حضور دارند و عقربه های ساعت وقتی خودشان را به عدد ۲ می رسانند به سرعت مسیر محل کار تا خانه را طی می کنند تا خدای ناکرده آلوده نشوند. در چنین شرایطی که همه اعضای خانواده بیشتر از گذشته و در ساعات طولانی تر در خانه بسر می برند معمولاً چنین جمله ای بسیار شنیده می شود: «مامان، بابا، حوصله‌م سررفته!!» اگر همیشه از شنیدن این جمله می‌ترسید، پس حتما این مطلب را بخوانید. بچه‌ها به جنب و جوش‌های زیادی نیاز دارند و به راحتی حوصله‌شان سرمی‌رود و خیلی زود کسل می‌شوند. سرگرم نگه داشتن بچه‌ها واقعا چالش برانگیز است، مخصوصا اگر مشغله و مسئولیت‌های دیگری هم داشته باشید.
شاید هم وسوسه شوید آنها را جلوی تلویزیون بنشانید اما این راهکاری نیست که در بلندمدت کمکی به شما بکند. کودک شما می‌تواند یاد بگیرید که خودش را سرگرم کند، البته با یک کمک کوچک از طرف شما.
نجمه ذالیانی کارشناس آموزش ابتدایی و معلم پایه اول دبستان راهکارهایی پیشنهاد می‌کند که با کمک آنها، بچه‌های‌تان کمتر از حوصله سررفتگی و یکنواختی گله کنند و به شما هم فرصتی برای آرامش داشتن بدهند.
وقتی فرزندتان به راحتی حوصله‌اش سر می‌رود، ورزش کنید
نجمه ذالیانی صحبت های خود را با این پرسش شروع می کند: «آیا کودک‌تان معمولا زمان‌های خاصی از روز یا در شرایطی مشخص، کسل و بی‌حوصله می‌شود؟ شاید وقتی زمان زیادی را در اتومبیل نشسته یا وقتی که به دیدار بزرگ‌ترهای فامیل می‌روید، حوصله‌اش سر می‌رود. سعی کنید این شرایط را شناسایی کنید تا ببینید برای بهبود اوضاع چه می‌توانید بکنید. مثلا سعی کنید در ساعات پرترافیک شهری، تردد نکنید یا تا حد ممکن، زمان اتومبیل سواری‌تان را کاهش دهید.
اگر راهی برای بهتر کردن شرایط تان ندارید، سعی کنید فعالیت‌هایی را برنامه ریزی کنید تا فرزندتان سرگرم باشد. مثلا، اگر همیشه در خانه‌ی مادربزرگ، حوصله‌ی فرزندتان سر می‌رود، حتما چند اسباب بازی همراه خود داشته باشید. آماده بودن و پیش بینی کردن، اولین قدم به سمت غلبه بر حوصله سررفتگی فرزندتان است.»
برنامه‌های روزمره‌ی کودک‌تان را مفرح‌تر کنید
اگر به نظر می‌رسد که حوصله سررفتگی، پای ثابت هر روز فرزندتان شده، به جای اینکه هر بار بنشینید و فکر کنید چه کار باید بکنید، بهتر است دنبال راههایی باشید که فعالیت‌های روزمره‌اش را مفرح‌تر کنید. نجمه ذالیانی در توضیح این صحبت های خود می گوید: «برای سریع‌تر بلند شدن از رختخواب و لباس عوض کردن و … زمان بگیرید و این فعالیت‌های هر روزه را تبدیل به یک رقابت کنید.
هنگام انجام کارهای خانه، موزیک پخش کنید و با فرزندتان برقصید یا اینکه در حمام بازیهای آبی برایش تدارک ببینید. همچنین می توانید در موقعیت‌هایی که امکانش هست، انتخاب‌ها را به عهده او بگذارید، مثلا اینکه صبحانه چه بخورد یا چه لباسی بپوشد.»
این دیگر بستگی به خودتان دارد که چگونه کارهای تکراری و روزمره‌تان را شادتر و مفرح‌تر کنید تا هم شما خسته و کلافه نشوید و هم فرزندتان از بودن در کنار شما و لذت بردن از لحظات، کمتر احساس بی‌حوصلگی کند، ضمنا همکاری با شما را هم یاد می‌گیرد و همین هم برایش سرگرم کننده است.
تکالیف یا کارهایی را که باید انجام دهد، به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید
این معلم پایه اول دبستان می گوید: «اگر کارهایی هست که فرزندتان از انجام آنها واقعا لذت نمی‌برد اما مجبور به انجام‌شان است، سعی کنید آنها را به چند قسمت کوچک‌تر تقسیم کنید. در ازای انجام هر قسمت، به او وعده‌ی پاداش بدهید و مجبورش نکنید یکباره همه آنها را کامل کند. بهتر است برنامه‌ای با پاداش‌ها کوچک اما مشخص، ترتیب دهید، مثلا: انجام کار اول؛ یک شکلات، انجام سه کار؛ رفتن به پارک، انجام پنج کار؛ یک ساعت بازی مورد علاقه. اگر بچه‌ها به دنبال به دست آوردن چیزی باشند، انگیزه خیلی بیشتری برای انجام کاری خواهند داشت، و تقسیم کردن کارها به بخش‌های کوچک‌تر، باعث می‌شود گیج و خسته نشوند و با کامل کردن کارشان، اعتماد بنفس هم پیدا کنند.»
لیستی از فعالیت‌هایی که برای رفع حوصله سررفتگی خوبند تهیه کنید
این کارشناس آموزش ابتدایی در ادامه می گوید: «وقتی کودک‌تان حوصله‌اش سررفته، این مهم است که بداند چطور خودش حالش را خوب کند. گذشته از اینها، شما همیشه کنارش نیستید تا سرگرمش کنید، بنابراین باید مهارت استفاده از وقت را یاد بگیرد، که مهارتی ارزشمند در زندگیست. اما این بدین معنا نیست که شما نمی‌توانید کمکی به او بکنید. با هم بنشینید و لیستی بلند و بالا از فعالیت‌هایی تهیه کنید که هردوی شما معتقدید برای برطرف کردن بی‌حوصلگی مفیدند، سپس هر کدام را روی یک تکه کاغذ بنویسید و در یک بطری یا جعبه بریزید، از کودک‌تان بخواهید هر بار که حوصله‌اش سر رفت، یکی از کاغذها را درآورده و همان کار را انجام دهد. می توانید در کاغذها این سرگرمی ها را بنویسید: «نقاشی بکش، در حیاط بازی کن، یک داستان بنویس، با حباب سازت بازی کن، جدول حل کن، با لگوهایت بازی کن، برقص، ترانه و آهنگ بخوان.» این لیست می‌تواند پُر از فعالیت‌های خاصی باشد که فرزندتان دوست دارد.
هر چند وقت یکبار هم فعالیت‌های جدیدی به این لیست اضافه کنید تا همیشه تازه و جالب و مهیج بماند.»
بررسی کنید که حوصله سررفتگی و بیحالی فرزندتان ناشی از افسردگی نباشد
نجمه ذالیانی صحبت های خود را اینگونه به پایان می برد: «حوصله سررفتگی به طور کلی، مضر نیست اما گاهی اوقات می‌تواند علامتی از افسردگی باشد. اما از کجا بدانید و چطور این دو را ازهم تشخیص دهید؟ بچه‌ای که حوصله‌اش سررفته معمولا با شرکت در یک فعالیت جدید یا با انجام یک بازی مهیج، سر شوق می‌آید و شاد می‌شود، یعنی به زودی حالت طبیعی خود را مجددا به دست می‌آورد. اما از آن طرف، کودکی که افسرده است، حتی با چیزهایی که معمولا دوست دارد هم شاد و راضی نمی‌شود و با شرکت در فعالیت‌های جدید هم، حوصله سررفتگی و احساس کسل بودنش ادامه دارد. اگر نگران هستید که چرا حوصله سررفتگی‌های فرزندتان، مدام و با فواصل کم تکرار می‌شود یا با هیچ کار و سرگرمی، حالش را نمی‌توانید خوب کنید، حتما به یک متخصص مراجعه کنید تا او بررسی‌های لازم را انجام دهد.»
قرنطینه طولانی نخواهد بود
حوصله سر رفتن مثل ویرورسی است که این روزها به جان همه می افتد و کسی از آن در امان نیست. مریم دلاوری، کارشناس روانشناسی و مشاوره چند راهکار ساده به ما پیشنهاد می دهد:
در مورد بیماری کرونا ویروس با اعضای دیگر خانواده صحبت کنید. درک بیماری باعث کاهش اضطراب می شود.
حتما و تحت هر شرایطی که هستید یک نگرش مثبت حفظ کنید.
به این فکر کنید که چگونه در گذشته با شرایط دشوار کنار آمده اید و به خود اطمینان دهید که با این وضعیت نیز کنار خواهید آمد. به یاد داشته باشید که قرنطینه طولانی نخواهد بود.
با اعضای خانواده و دوستان از طریق تلفن، ایمیل یا رسانه های اجتماعی در تماس باشید.
به طور منظم ورزش کنید. می توان به دی وی دی ورزش ، رقص ، نرمش، یوگا ، پیاده روی در حیاط خلوت خانه یا استفاده از تجهیزات ورزشی خانگی ، مانند دوچرخه ثابت اشاره کرد. ورزش یک درمان اثبات شده برای استرس و افسردگی است.
تا حد ممکن کارهای روزمره معمولی را ادامه دهید. باز هم می گویم به خودتان یادآوری کنید که قرنطینه طولانی نخواهد بود.
- نویسنده : صفیه کرخی
- منبع خبر : خاتون شرق
