سعید صفارائی

سینما و صنعت سینماداری در ایران در سال ۱۳۱۲ با فیلم “دختر لر” شروع شد و به خاطر علاقه و اشتیاقی که مردم نشان دادند به سرعت گسترش یافت و تبدیل به یکی از صنعت‌های پولساز شد.
سابقه سینما در نیشابور به دهه بیست شمسی بازمی‌گردد.
پیش از انقلاب اسلامی سه سالن سینما در نیشابور میزبان علاقمندان به دیدن فیلم‌های سینمایی بود، سینما خیام، سینما ایران و سینما آسیا.
سینما خیام در اواخر دهه بیست شمسی با ۲سالن تابستانه و زمستانه در نبش میدان خیام در محل بانک صادرات فعلی توسط یکی از ارامنه ساکن نیشابور به نام مهندس استپان هارتونیان که از معماران و سرمهندسان شهرداری بود ساخته شد.

سینما ایران هم توسط یکی دیگر از ارامنه ساکن نیشابور به نام نوریک که به فردین نیشابور شهرت پیدا کرد با کمک پدرش بالاسان مِلیک مِلکومیانس در ضلع شمالی میدان ایران سابق و امام فعلی در دهه بیست شمسی با ۲سالن زمستانه و تابستانه به همراه یک مهمانخانه کوچک ساخته شد.
سومین و کوچکترین سینمای نیشابور با نام سینما آسیا در اواسط دهه ۱۳۴۰شمسی توسط محمود غازی در محل فعلی پاساژ شهرداری تاسیس شد.

این سینما‌ها در سال‌های ۱۳۵۶ تا ۱۳۵۸ در جریان جنبش‌های مردمی تعطیل شد و تا ۱۰سال بعد که سینما شهر فیروزه؛ نخستین سینمای ساخته شده پس از انقلاب در نیشابور گشایش یافت این شهر فاقد سینما بود.

با وجود آنکه تصور می‌رفت با توجه به رونق سه سینمایی که پیش از این در نیشابور فعال بودند تنها سینمای این شهر پس از انقلاب مورد اقبال قرار بگیرد اما بحران مخاطب و مشکلات جانبی چندین بار سینما شهر فیروزه نیشابور را به مرز تعطیلی کشاند تا اینکه پس از شیوع کرونا چراغ تنها سینمای نیشابور خاموش شد.
این روزها که پس از سرعت یافتن روند واکسیناسیون کرونا کم‌کم مجوز بازگشایی سالن‌های تئاتر و سینما هر چند به آهستگی صادر می‌شود اما هنوز خبری از گشایش سینما شهر فیروزه نیشابور نیست و آینده آن در سایه‌ای از ابهام قرار گرفته است.
برای روشن شدن موضوع با مدیر سینما شهر فیروزه تماس گرفتم و با مهندس جهانگیری که از این تماس خوشحال و متعجب قرار ملاقات گذاشتم.

تعداد زیاد صندلی‌ها پاشنه آشیل سینمای نیشابور

مدیر سینما شهر فیروزه نیشابور  درباره علت تعطیلی این سینما اظهار کرد: به خاطر اینکه تصور می‌کردیم استقبال زیادی از این سینما خواهد شد آن را با ظرفیت ۸۵۰صندلی در ۲طبقه بالکن و هم‌کف ساختیم اما پس از افتتاح که وارد حوزه سینماداری شدیم با تجربه‌ای که در سال‌های نخست به دست آوردیم فهمیدیم یکی از اشتباهاتمان همین تعداد زیاد صندلی‌ها بوده زیرا هر فیلم‌ مخاطب خاص خود را دارد و با آوردن هر فیلم در ژانر اکشن، درام، خانوادگی و تاریخی طیف‌های دیگر مخاطبان را از دست‌ می‌دادیم و تعداد زیاد صندلی‌ها تبدیل به پاشنه آشیل ما شد.
وی بیات کرد: از آن جایی که به دنبال توجیه اقتصادی هم بودم این‌طور حساب می‌کردم که پیش از انقلاب ۶ دبیرستان با سه سالن سینما در نیشابور وجود داشت و وضعیت این سالن‌ها هم خوب بود و به اصطلاح چرخ‌شان می‌چرخید و صاحبانشان از افراد متمول بودند؛ بدین‌ترتیب در زمان ساخت این سینما که بیش از ۴۰دبیرستان در نیشابور وجود داشت باید به نسبت آن زمان ۱۵ سینما در نیشابور ساخته می‌شد پس قطعا این سینما باید موفق باشد اما هرچه جلوتر رفتیم با مشکلات بیشتری مواجه شدیم.
جهانگیر سروری با اشاره به اینکه برای ساخت سینما وام گرفته بودیم و با این وضعیت قادر به بازپس دادن اقساط وام نبودیم بیان کرد: چند بار به خاطر عقب افتادن اقساط وام بانک تجارت تا حد تعطیلی و مصادره سینما پیش رفتیم که با همکاری حسین عابدی رئیس وقت اداره فرهنگ و ارشاد نیشابور نامه‌نگاری‌هایی با وزارت ارشاد، مسئولان و نمایندگان انجام شد تا بدهی سینما به بانک استمهال شود.
سروری درخصوص علت عدم استقبال مخاطبان از سینما گفت: سینما به جز جنبه هنری حالت مسافرتی را دارد که باعث می شود تماشاچی برای مدتی هرچند کوتاه از مشکلات روزمره‌اش دور شود و پرده سینما وقتی چراغ‌های سالن خاموش می‌شود چنین حالتی را دارد اما با فیلم‌هایی که ارائه و نمایش داده می‌شد مخاطب علاوه بر مشکلات خودش غم‌‌ها و مشکلاتی را که در فیلم‌ نمایش داده می‌شد هم به دوش می‌کشید و کمتر آدمی پول می‌دهد که غصه بخورد به همین خاطر با بحران مخاطب هم روبرو بودیم و فیلم‌هایی که ساخته می‌شد مخاطب چندانی نداشت و در نتیجه استقبالی از سینما نشد.

وی گفت: در آماری که گرفتم هیج فیلمی به اندازه فیلم‌ خواستگاری در نیشابور فروش نداشته و در آن زمان ۵۰۰هزار بلیط با قیمت هر بلیط ۵۰ریال برای این فیلم‌ فروخته شد ولی این موفقیت برای فیلم‌های دیگر تکرار نشد.
براساس صحبت‌های مدیر سینما شهر فیروزه نیشابور نبود فیلم‌های پرمخاطب و گیشه پسند یکی از مشکلات اصلی این سینما بود اما ظاهرا در سینماهای قبلی نیشابور این‌ مشکل وجود نداشت.
مدیر سابق سینما آسیای نیشابور در این خصوص گفت: استقبال مردم از سینما خوب بود اگر چه در طی روزهای هفته ظرفیت سالن کامل پر نمی‌شد اما هر هفته بعداز ظهرهای پنج‌شنبه که فیلم‌ عوض می‌شد ظرفیت سالن کامل می‌شد و روزهای جمعه هم هر پنج سانس سینما کامل پر بود.
امیر منصور غازی افزود: در آن زمان با اینکه صنعت سینما هنوز این‌قدر پیشرفته و تعداد فیلم‌ها زیاد نبود اما فیلم‌های معروف به فیلم‌فارسی که اغلب هم شامل موضوعات اجتماعی می‌شد و تازه مد شده بود به خصوص در سال‌های ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ بسیار مورد استقبال بود و هنرپیشه‌های معروفی هم مانند فردین، بهروز وثوقی و بیگ ایمان‌وردی در جلب مردم به سینما تاثیرگذار بودند.
وی با اشاره به اینکه هرهفته یک فیلم جدید اکران می‌شد بیان کرد: یک بار نمایش فیلمی به نام اژدها وارد می‌شود با هنرپیشه‌گی بروس‌لی به خاطر استقبال زیاد تماشاگران تمدید شد و ۲هفته روی پرده سینما ماند.
وی اظهار کرد: از دیگر فیلم‌های پرفروش فیلم‌ چرخ‌وفلک با حضور فردین و کوچه مردها با حضور ایرج قادری بود؛ فیلم‌ گنج قارون هم بسیار پرفروش شد اما چون نسخه های کمی از آن چاپ شده بود و مورد استقبال قرار گرفته بود یک نسخه بیشتر از آن برای نیشابور فرستاده نشد و به همین خاطر با مدیر سینما آسیا تصمیم گرفتیم این فیلم را به ۲قسمت تقسیم کنیم و هم‌زمان که قسمت اول در یک سینما نمایش داده می‌شد قسمت دوم در سینمای بعدی به نمایش در‌می‌آمد و پس از اتمام هر بخش حلقه‌های فیلم به وسیله قاصد بین سینماها جابه‌جا می‌شد و تماشاگران با تاخیری در حد یک ربع قسمت بعدی را می‌دیدند و این مورد درباره فیلم سنگام هم که یک فیلم هندی و پرفروش بود تکرار شد.
امیرمنصور غازی افزود: سال ۱۳۴۵ سینما آسیا در محل فعلی پاساژ شهرداری نیشابور با ظرفیت ۳۰۰صندلی افتتاح شد و اولین فیلمی که در آن به نمایش درآمد فیلم وسترنی به نام رینگو بود و در آن زمان به جز سینما آسیا ۲سینمای دیگر به نام‌های سینما خیام و سینما ایران هم در نیشابور فعال بودند و پس از مشهد با هفت سینما؛ نیشابور صاحب بیشترین تعداد سینما در بین شهرهای خراسان بزرگ آن زمان بود.
وی درخصوص علت تاسیس این سینما اظهار کرد: محل سینما آسیا ساختمان‌ متروکه‌ای بود که پیش از آن کارخانه برق نیشابور در آن قرار داشت و پس از انتقال کارخانه برق بدون استفاده در مرکز شهر باقی مانده بود به همین خاطر آقای سرلک شهردار وقت نیشابور فراخوانی صادر کرد تا از این محل برای یک کار فرهنگی استفاده شود و پیشنهادهای مختلفی هم مانند کتابخانه و سالن تئاتر و سینما داده شد و پدرم پیشنهاد تاسیس سینما را قبول کرد.
امیرمنصور غازی با اشاره به اینکه پس از فوت پدرش مسئولیت این سینما برعهده وی قرار گرفت اظهار کرد: برخلاف ۲سینمای دیگر نیشابور که بیشتر فیلم‌های خارجی را اکران می‌کردند در سینما آسیا بیشتر فیلم‌های ایرانی نمایش داده می‌شد و به دلیل شرایط زمانی استقبال خوبی هم از سینما می‌شد زیرا هنوز تلوزیون به بازار نیامده بود، پس از آمدن تلوزیون هم فقط شب‌هایی که سریال‌های پرمخاطب نمایش داده می‌شد روی تعداد تماشاگران سینما تاثیر داشت؛ وی با اشاره به این مطلب افزود: مثلا دوشنبه شب‌ها که سریال مرادبرقی پخش می‌شد تعداد تماشاگران سینما خیلی کم می‌شد.
وی درخصوص سینمای فعلی نیشابور گفت: در آن زمان برای ساخت این سینما وقتی که مدیر فعلی آن نظر من را جویا شد گفتم که نظر من مساعد نیست زیرا پس از انقلاب زمانی که اداره فرهنگ از من دعوت کرد تا دوباره سینما را بازگشایی کنم گفتم تنها در صورتی قبول می‌کنم که تضمین داده شود سینما به آتش کشیده نشود و چون تضمینی داده نشد من هم قبول نکردم.
جهانگیر سروری مدیر سینما شهر فیروزه نیشابور درباره انگیزه‌اش از تاسیس این سینما گفت: سال ۱۳۶۲ که برای یک جلسه جلسه کاری در فرمانداری به نیشابور آمده بودم پس از آن جلسه فرماندار وقت نیشابور آماری را به من نشان داد که برطبق آن وضعیت اعتیاد در میان‌ جوانان نیشابور نگران کننده بود و ایشان معتقد بود که به دلیل عدم وجود مکان‌های تفریحی و سرگرمی مانند استخر، باشگاه‌های ورزشی و سینما جوانان به سمت مواد مخدر گرایش پیدا می‌کنند و از من خواست که در این زمینه کاری انجام بدهم.

سروری افزود: از آنجایی که من نیشابوری هستم و از این آمار هم متاثر شده بودم به فکر تاسیس یک سینما افتادم و این فکر را با پدر و برادرانم در میان گذاشتم و آنها هم موافقت کردند و به خاطر موقعیت خوب خانه پدری تصمیم گرفتیم زمین آن را به سینما اختصاص بدهیم و مکان فعلی سینما شهر فیروزه نیشابور خانه پدری من است.
وی خاطرنشان کرد: در آغاز کار تقریبا همه مسئولان ارشاد به نحوی ما را از این کار برحذر داشتند و همه از روز نخست می‌گفتند که سینما منافع مادی ندارد اما من‌ معتقد بودم باید برای نیشابور یک کار فرهنگی انجام‌ بدهیم مانند شخصی که مدرسه یا مسجد می‌سازد به دنبال کسب درآمد نیست.
وی با بیان اینکه برای ساخت سینما سرمایه زیادی مورد نیاز است گفت: تنها سرمایه ما زمین پدری بود و در ابتدا می‌خواستیم این مکان را به صورت ۲ منظوره برای استخر و سینما بسازیم ولی به خاطر بالا بودن هزینه‌ها از آن منصرف شدیم.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه سینما شهر فیروزه نیشابور نخستین سینمایی بود که پس از انقلاب ساخته شد برآورد دقیقی از هزینه‌های آن پس از راه‌اندازی نداشتیم؛ قرار بود دورتادور سینما واحدهای تجاری ساخته شود تا از درآمد آن واحدهای تجاری هزینه‌های سینما تامین شود اما به خاطر حادثه آتش‌سوزی در سینما رِکس آبادان که مدتی قبل اتفاق افتاده بود سخت‌گیری‌های زیادی در مسائل ایمنی و استانداردها می‌شد و اجازه ندادند.
وی با بیان اینکه با مشورت‌هایی که انجام دادیم آقایان معدنی هم در ادامه کار شریک شدند گفت: عملیات ساخت این سینما از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ طول کشید بیش از ۳۰۰میلیون ریال برای ساخت این سینما هزینه شد که به خاطر هم‌زمان شدن با سال‌های جنگ تحمیلی مشکلات‌مان مضاعف شد.
وی درباره مشکلاتی که در روند ساخت سینما با آن مواجه بودند گفت: آهن و سیمان در بازار کم بود، برخی از تیر‌آهن‌های مورد نیازمان در نیشابور موجود نبود و باید از تهران تهیه می‌کردیم مثلا برای تهیه یک نوع تیرآهن از تهران با فرماندار وقت نیشابور (پس از بشارتی و قبل از فرهمند که پاسدار بود) مشکل‌مان را مطرح کردیم زیرا حمل‌ونقل آهن در آن‌ سال‌ها با ممنوعیت‌هایی همراه بود و ایشان به صراحت گفتند که فقط در حوزه نیشابور می توانند کمک و همراهی کنند وگرنه در خارج از این حوزه قاچاق محسوب می‌شود و با دردسرهایی همراه خواهد بود.
وی ادامه داد: برای انتقال تیرآهن‌های ۱۳ متری آنها را برش داده و به ۶متری تبدیل می‌کردیم‌ و با ۲برابر کرایه زیر بار گندم به نیشابور می‌آوردیم؛ به هرحال با همه این‌ مسائل ساخت بنای سینما تمام شد و به موارد فنی رسیدیم و ما هم در این زمینه دانش و تجربه‌ای نداشتیم به عنوان‌ مثال تصور می‌کردم برای پرده سینما باید به دنبال یک گچ‌کار ماهر باشم.
وی با اشاره به اینکه سینما به دلیل شرایط فنی نیاز به اجرای آکوستیک دارد که هم جنس و هم طرح آن‌ مهم است تا صدا پخش شده در سالن سینما انعکاس نداشته باشد گفت: برای تهیه این تجهیزات به هرجا مراجعه کردیم موجود نبود و جزو کالاهای لوکس محسوب می‌شد و واردات آن ممنوعیت داشت به همین خاطر مدتی جستجو کردیم تا اینکه یک سینمای تعطیل شده را در لاهیجان پیدا کردیم که آن هم به آتش کشیده شده بود و تجهیزاتش را خریداری کردم.
یک گروه نجار و استاد از نیشابور فرستادیم و ظرف ۱۰روز تجهیزاتش را به نیشابور منتقل کردیم، زمانی که خواستیم قطعات آکوستیک را در سایز استانداردش که مربع و در ابعاد ۵۲ و نیم سانتی‌متر است نصب کنیم به خاطر اینکه در زمان جدا کردن از محل نصب اصلی دچار آسیب شده بود به ابعاد ۴۸در ۴۸ سانتی‌متر تبدیل کردیم.
وی ادامه داد: پس از آن به دنبال پرده سینما رفتیم اما در ابعاد مورد نظر ما ۱۸در ۱۲ متر در ایران موجود نبود و در نهایت با کمک آقای انوار معاون وقت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و آقای لاریجانی که در آن زمان فکر کنم وزیر ارشاد بودند به خاطر اینکه نخستین سینمایی بودیم که پس از انقلاب ساخته می‌شد یک مجوز خاص برای وارد کردن این پرده از آلمان گرفتیم و وارد کردیم.
مدیر سینما شهر فیروزه نیشابور گفت: چالش بعدی تهیه صندلی‌های سینما بود زیرا همه کسانی که برای سینما صندلی می‌ساختند به خاطر اینکه دیگر سینمایی ساخته نمی شد تغییر شغل داده بودند و به ناچار از روش مهندسی معکوس استفاده کردیم که در ابتدا ساده به نظر می‌آمد.
یک صندلی سینما از حدود ۷۰قطعه تشکیل می‌شود وی با بیان این مطلب گفت: با استفاده از همان صندلی‌های سالن سینمای لاهیجان چند نمونه درست کردیم و در ادامه برای تولید تعداد صندلی‌های مورد نیاز برای پایه های آلومینیومی صندلی از میدان شوش تهران دیگ‌های کهنه زودپز و سرسیلندر و پیستون مستعمل خریداری کردیم و در نیشابور ریخته‌گری و ماشین‌کاری کردیم و برای یک نوع خاص پیچ که آن هم پیدا نمی‌شد دوباره خودمان طراحی و تراش‌کاری کردیم و در نهایت صندلی‌ها را هم خودمان ساختیم و در نهایت در شانزدهم اسفند ماه سال ۱۳۶۸ سینما شهر فیروزه نیشابور با یک‌هزار و ۶۰۰ مترمربع زیربنا به عنوان نخستین سینمایی که پس از انقلاب ساخته شده بود افتتاح شد و نخستین فیلمی هم که در آن به نمایش درآمد فیلمی بود به نام “کانیمانگا”.
جهانگیر سروری مدیر سینما شهر فیروزه نیشابور با بیان اینکه ما با این موضوع که سینما درآمدی ندارد کنار آمدیم افزود: اما شرایط طوری شد که به اصطلاح دخل و خرج سینما با هم برابر نبود و برای تامین هزینه‌های سینما مجبور بودیم از خارج پول به مجموعه تزریق کنیم و با ادامه این وضعیت در سال ۱۳۷۸ سینما شهر فیروزه نیشابور به خاطر کفاف ندادن درآمد و فشارهای اداره دارایی و مالیات مضاعفی که مطالبه می‌کرد تعطیل شد که طی نامه ای این موضوع را اعلام کردیم.
وی گفت: چند سالی سینما تعطیل بود تا اینکه با پیگیری‌های فرهمندنکو فرماندار وقت نیشابور و رایزنی با ارشاد جلسه در تاریخ ۲۰ آبان ماه ۱۳۸۲ جلسه‌ای در فرمانداری نیشابور تشکیل شد، در آن زمان وزارت ارشاد تشکیلاتی را برای حمایت از سینماها‌ به نام سینما شهر تاسیس کرده بود که مدیرکل آن هم در جلسه حضور داشت.
وی بیان کرد: در آن جلسه که هنربخش شهردار وقت نیشابور هم حضور داشت تصمیم گرفته شد زمین کنار این سینما را که حدود ۲۰۰مترمربع است با پروانه تجاری رایگان بسازیم تا از درآمد حاصل از آن سینما دوباره فعال شود و بعدا این مصوبه مورد توجه وزارت ارشاد قرار گرفت و قانونی در برنامه توسعه سوم، چهارم و پنجم به تصویب رسید مبنی بر اینکه در شهرستان‌های فاقد سینما با جمعیت بیش‌از ۲۰هزار نفر شهرداری‌ها موظفند که زمین جهت احداث به صورت رایگان به متقاضیان برای احداث سینما داده شود و پولی هم بابت پروانه ساخت نگیرند و به اندازه زیربنای سینما مجوز احداث واحد تجاری به صورت رایگان بدهند که بر این اساس چند سینما هم ساخته شد اما با وجود اینکه نیشابور پیشرو در ساخت اولین سینمای پس از انقلاب بود از این امتیازات محروم‌ ماند.
وی ادامه داد: شب فردای همان روز پس از تصویب این‌مصوبه سینما شهر فیروزه بازگشایی شد و وارد روند گرفتن پروانه ساخت از شهرداری شدیم، در آن زمان براساس قیمت‌های روز ۱۳۵میلیون ریال هزینه برای گرفتن پروانه محاسبه شده بود، در طی این روند شهردار هم عوض شد و سه سال پیگیری‌ها برای اخذ پروانه رایگانی که قولش را داده بودند علیرغم مصوبه فرمانداری طول کشید.
سروری گفت: آقای فخریان شهردار بعدی پیشنهاد کرد که نصف این‌ مبلغ را پرداخت کنیم تا نصف دیگر آن توسط شهرداری بخشیده شود، در نهایت این‌ مبلغ پرداخت شد و ساخت پنج واحد تجاری و ۲طبقه اداری را شروع کردیم و تقاضای یک طبقه اداری دیگر هم کردیم تا نمای ساختمان با ارتفاع سینما یکسان شود که زرندی شهردار بعدی هم‌ براساس همان قانون برنامه توسعه به صورت لفظی موافقت کرد.
وی بیان کرد: پس از اتمام ساختمان برای گرفتن پایان‌کار به شهرداری مراجعه کردیم، آقای زرندی هنوز شهردار بود و زمانی که تقاضای پایان‌کار کردم ایشان گفت اجازه بدهید ابتدا من تاییدیه آن را از شورای شهر بگیرم و شورای شهر هم با این مورد موافقت کرد اما تا زمانی که این نامه در شورا به تصویب رسید شهردار عوض شود و حسینی شهردار بعدی نیشابور کلا با آن مخالفت کرد، در نتیجه ۲سال با وقفه مواجه شدیم و پس از عوض شدن شهردار دوباره با شورای شهر نامه‌نگاری کردیم که دوباره تایید شد اما باز هم مخالفت‌ها در بدنه شهرداری مانع از ادامه کار شد.
وی افزود: به همین‌خاطر تصمیم‌مان را مبنی بر تعطیلی سینما در نامه‌ای به اطلاع فرمانداری رساندیم و جلسه‌ای در فرمانداری با حضور شهردار و معاونانش برگزار شد که در آن دوباره مصوب شد پایان کار به صورت رایگان داده شود و این مصوبه در شورای شهر هم تصویب شد اما در کمیسیون انطباق فرمانداری به خاطر عدم تطابقی که در تاریخ نامه‌ها پیدا شده بود موضوع به دادستانی و سازمان بازرسی کشیده شد و در این اوضاع کرونا هم شروع و مزید بر علت شد که سینما تعطیل شود.
وی ادامه داد: طی مدتی هم که سینما تعطیل بود سیستم‌های سرور و نمایش به سرقت رفت که در حال حاضر برای جایگزین کردن این تجهیزات ۳۰میلیارد ریال باید هزینه کنیم.
وی یادآور شد: دولت برای بازسازی و مرمت سینما‌ وام بلاعوض داد که با استفاده از آن ۲سالن سینمای دیگر اضافه کردیم اما بابت همین تغییر و تحولات شهرداری ما را جریمه کرده و امروز دیگر برای ما که ۶نفر شریک هستیم هیچ میل و رغبتی برای بازگشایی این سینما وجود ندارد و یکی از شرکا هم شکایت کرده تا سینما به مزایده گذاشته شود.

وی تصریح کرد: تاکنون هم هیچ کدام از مسئولان با من برای تعطیلی تنها سینمای این شهر تماس نگرفته‌اند که بپرسند در این وضعیت که مجوز فعالیت سینماها صادر می شود چرا هنوز تعطیل هستید و شما اولین کسی هستید که طی این مدت با من تماس گرفتید.
وی گفت: ۱۷ نفر در این سینما مشغول به کار بودند و پس از بازسازی و اضافه شدن ۲ سالن دیگر به مجموعه سینما شهر فیروزه نیشابور آقای ایوبی معاونت سینمایی وزارت ارشاد در مراسم بازگشایی گفتند که مانند این سینما در ایران به تعداد انگشتان دست کمتر داریم.
وی ادامه داد: در طی بازسازی این سینما پروژکتورها به دیجیتال ارتقا پیدا کرد، سیستم صوت ارتقا پیدا کرد و صندلی‌ها عوض شد، در درجه بندی سینماهای کشور توسط وزارت ارشاد به سینمای مطلوب، درجه یک و ۲ و سه سینما شهر فیروزه نیشابور جزو سینماهای مطلوب درجه‌بندی شد اما همواره بهای بلیط‌های ما از آن میزانی که وزارت ارشاد برای سینماهای درجه یک تعیین می‌کرد کمتر بود.
وی گفت: به طور میانگین در طول سال هیچ‌گاه ظرفیت پرشدن صندلی‌های این سینما به ۱۰درصد نرسید، این‌میزان قبل از بازسازی پنج و پس از بازسازی به هشت درصد رسید و این در حالی بود که هزینه‌های ما ثابت است و همه اینها به خاطر کم بودن مخاطب سینما است.
بحران مخاطب و عدم استقبال از فیلم‌ها یکی از مهم‌ترین چرخه‌های اقتصادی سینما را در گیشه دچار مشکل کرده به همین خاطر جای تعجب ندارد اگر میل و رغبت سرمایه‌گذاران به این بخش کاهش یافته باشد.
به همین خاطر به سراغ وحید مهدوی مدیر مجتمع تجاری مهدوی در نیشابور رفتیم که این روزها مشغول ساخت یک مجتمع سینمایی با چهار سالن در مرکز شهر نیشابور است.
وی درباره انگیزه‌اش از ساخت این سینما گفت: مدت‌هاست که جای خالی سالن نمایش فیلم و تئاتر در نیشابور مشهود است تا علاقه‌مندان به هنرهای نمایشی بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
وی درخصوص میزان هزینه‌هایی که تاکنون برای ساخت این مجموعه سینمایی انجام شده گفت: تجهیزات صوتی این سینما دالبی و پروژکتورهای آن دیجیتال است و تاکنون بالغ بر ۳۰میلیارد تومان برای این مجتمع سینمایی هزینه شده و برای تکمیل آن حدود ۲۰میلیارد تومان دیگر هم مورد نیاز است.
مهدوی با اشاره به اینکه از ابتدای احداث این مجتمع تاکنون نتوانسته‌ایم یک ریال از تسهیلات و امتیازاتی که برای این گونه مجتمع‌های فرهنگی در نظر گرفته شده استفاده کنیم افزود: برطبق قانون شهرداری موظف است معادل زیربنای سالن‌های نمایش مجوز ساخت تجاری و خدماتی بدون اخذ هر نوع عوارض و هزینه صادر کند ولی با وجود پیگیر‌های مکرر هنوز مجوزی داده نشده و به آینده موکول می‌کنند.
وی درباره کمک‌هایی که تاکنون از سوی نهادها و مسئولان شده گفت: قول داده‌اند پس از اینکه ساخت این مجتمع به پایان رسید کمک کنند درحالی که الان نیاز به کمک داریم، از طرف وزارتخانه به بانک کارآفرینی امید برای دریافت تسهیلات معرفی شده‌ایم ولی با وجود اینکه بیش از یک ماه از ارائه مدارک گذشته ولی هنوز اعتباری دریافت نکرده‌ایم.
وی بیان کرد: این مجتمع سینمایی به مساحت ۲هزار مترمربع در چهار سالن با ظرفیت ۵۰۰نفر در حال ساخت است که امیدواریم تا دهه فجر امسال تکمیل و به بهره‌برداری برسد و با راه‌اندازی کامل آن ظرفیت اشتغال برای ۵۰نفر فراهم می‌شود که در این شرایط باید مورد توجه قرار بگیرد.
وی اظهار کرد: سعی کرده‌ایم نیاز همه سلیقه‌ها ور این‌مجموعه تامین شود؛ یکی از این سالن‌ها چند منظوره و برای اجرای تئاتر و برگزاری همایش است، یک سالن مخصوص کودکان، یک سالن خانوادگی و یک سالن هم VIP است.
حمیدرضا هوشمند پژوهشگر صدا و سیما و فیلمساز در خصوص بحران مخاطب در سینما گفت: پس از انقلاب یک دوره فترتی در سینما داشتیم که باعث شد مردم از سینما فاصله بگیرند و در نیشابور هم که حدود ۱۰سال سینمایی وجود نداشت فرهنگ سینما رفتن و سینماداری فراموش شد و این اتفاق حتی در تهران هم افتاده بود و فیلم‌هایی هم ساخته می‌شد مخاطب پسند نبود و همین باعث فاصله بیشتر مردم با سینما شد.
وی افزود: محل جانمایی سینماهای قدیم نیشابور در مرکز شهر قرار داشت که باعث می‌شد دسترسی به آن در هر زمانی برای افراد از همه طبقات مانند کارمند و کارگر و بازاری آسان باشد، تبلیغات فیلم‌ها و تابلوهای آنها در سطح شهر به نحوی بود که به آسانی مردم در جریان عنوان و زمان پخش فیلم‌ها قرار می‌گرفتند اما امروز برای اطلاع از فیلم‌هایی که در برخی از سینما‌ها اکران‌ می‌شود هنوز باید حضوری مراجعه کرد و بسترهای اطلاع‌رسانی برای آنان حتی در فضای مجازی بوجود نیامده و یا به روزرسانی نمی‌شود و تبلیغات میدانی سینماهای ما زیاد در جلب مخاطبان موثر نیست.

حمیدرضا هوشمند گفت: در سینماهای قدیم شما هر زمان که بلیط می‌خریدی می‌توانستی در صورتی که ظرفیت سالن تکمیل نباشد از هر قسمت فیلم که در حال پخش بود وارد سالن سینما بشوی و سانسهای بعدی را هم با همان یک بلیط ببینی و این شیوه در جلب مخاطب بسیار تاثیرگذار بود مگر چه اشکالی دارد تماشاگر یک فیلم را ۲یا سه بار ببیند در عوض سالن سینما پر می‌شود و این بر مخاطب تاثیر مثبت می‌گذارد ولی امروز وقتی بلیط سینما می‌خریم باید رای ساعت در سینما حضور داشته باشی و پس از پایان فیلم هم سالن سینما را ترک کنی.
وی بیان کرد: این نظم ظاهری به ضرر سینما تمام شده و آن حس آرامشی را که باید سینما به مخاطب منتقل کند از او گرفته‌اند و این موارد در به تعطیلی کشاندن سینماها و سینما شهر فیروزه نیشابور موثر بوده است.
رئیس شورای اسلامی شهر نیشابور گفت: براساس قانون تسهیلاتی و بخشودگی‌هایی در بخش صدور پروانه و محاسبه عوارض برای سینماها در نظر گرفته شده است.
سیدمومن حسینی افزود: مشکلی که درخصوص سینما شهر فیروزه نیشابور وجود دارد این است که تعداد صندلی‌های آن بیش از تعداد مجازی است که در آیین‌نامه برای دریافت تسهیلات مشخص شده و مشکل دیگر این است که برای قسمتی از ساختمان این سینما پروانه شهرداری گرفته نشده است که منجر به صدور رای توسط کمیسیون ماده صد می‌شود و به همین خاطر نمی تواند از تخفیفات مربوطه استفاده کند.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد نیشابور گفت: سینما شهر فیروزه نیشابور مشکل اداری ندارد و بیشتر دچار مشکلات جانبی شده است.
علیرضا سیدآبادی افزود: ما آمادگی هرگونه همکاری برای رفع مشکلات این سینما را داریم ضمن اینکه برای رفع مشکلات اقتصادی این نوع مراکز فرهنگی باید برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشیم.
سرپرست معاونت هنری و سینمایی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی درباره آخرین اقداماتی که درخصوص سینما شهر فیروزه نیشابور انجام شده گفت: در آخرین جلسه‌ای که درخصوص این سینما پیش از شیوع کرونا برگزار شد گفت‌وگوهایی در خصوص بدهی‌ها و رفع نواقص این سینما داشتیم که متقاضی هم اعلام کرد قادر به رفع این نواقص نیست و این همچنان محل اختلاف باقی ماند و رفع نشد.

جواد روشندل اظهار کرد: مواد قانونی درخصوص حمایت‌های شهرداری و استانداری از محل اعتبارات تکلیفی و سینما شهر یکی از راهکارها برای بازگشایی یا راه‌اندازی سینماهای جدید است و شرکت بهمن سبز به عنوان شرکت معین در حوزه هنری سازمان تبلیغات برای راه‌اندازی سینماها آمادگی خود را اعلام کرده که اگر سینمایی می‌خواهد راه‌اندازی شود امکان کمک و سرمایه‌گذاری دارد.
وی گفت: این‌ یکی دیگر از راهکارهایی است که برای این نوع درخواست‌ها با تایید اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود دارد همچنین متقاضی می‌تواند بر وفق مقرارت جاری از شهرداری موارد تسهیلی تعیین شده را درخواست کند.
مسعود سلیمانی مستندنگار، عکاس و رئیس انجمن سینمای جوانان ایران دفتر نیشابور گفت: عدم استقبال مخاطبان از سینما یک مشکل و معضل کشوری است بارها زنگ خطر آن زده شده که دلایل مختلفی هم دارد از جمله نبود فیلم های جذاب وخوب، عدم توجه جدی به سینمای کودک، کمدی وطنز.
مسعود سلیمانی اظهار کرد: علاوه بر این فرسودگی سینماها و به روز نبودن سالن‌های نمایش در عدم اقبال مخاطب موثر بوده اما مشکل سینمای نیشابور گویا جدی‌تر از این است که آن هم انصراف مالکان از فعالیت سینما داری است.
تعطیلی هر مرکز فرهنگی وهنری یک ضرر جبران ناپذیر است چه رسد به تعطیلی تنها سینمای این شهرستان؛ وی با بیان این‌مطلب افزود:ابعاد تاثیرگذاری سینما و دیگر تولیدات تصویری به لحاظ فرهنگی واجتماعی و نقش آن ها در ترویج افکار، رفتار، ارزش ها و باورها در بین مخاطبان را می توان به نوعی با تعداد مخاطبان آن چه مستقیم و چه غیرمستقیم ارزیابی کرد؛ با تولید و انعکاس فرهنگ برروی پرده های سینما هم بایداوقات فراغت مردم را پربار کرد وهم آموزه ها و افکار فرهنگ ساز را گسترش داد.
مسئول سینمای جوان نیشابور گفت: متاسفانه با ایجاد شرایط کرونایی و تعطیلی سینما این حلقه ارتباطی با مخاطب قطع شد و پلتفروم های دیگر مانند نمایش خانگی، وب سایت‌های پخش فیلم جایگزین پرده نقره ای شد.
وی گفت: پیش از شیوع کرونا و تعطیلی سالن‌های نمایش برنامه‌های خوبی در سینما شهر فیروزه نیشابور مانند نمایش فیلم های کوتاه فیلمسازان جوان شهرستان، مراسم روز بزرگداشت سینما وهمچنین نمایش فیلم‌های جشنواره منطقه‌ای سینمای جوان برگزار شد که باعث جلب مخاطبان خاص و حرفه‌ای سینما شد و انتظار داریم با نزدیک شدن به شرایط مناسب برای بازگشایی سینماها مسئولان نیشابور نسبت به رفع مشکلات تنها سینمای این شهرستان به طور جدی اقدام کنند.
مسعود سلیمانی گفت: امروز شکل ساختاری و نگاه به مقوله سینما عوض شده و دیگر سالن‌های تک‌منظوره سینمایی جوابگو نیست و سینماهایی موفق خواهند بود که دارای سالن‌های کوچک و بیشتری باشند تا بتوانند سلیقه‌های مختلف را پوشش دهند.
رئیس انجمن سینمای جوان نیشابور درباره راه‌حلی برای بحران مخاطب در سینما اظهار کرد: این مجموعه‌های سینمایی باید در مجتمع های تجاری و فرهنگی ایجاد شوند و از این طریق مردمی را که برای خرید یا تفریح بیرون می‌روند جذب کند و تعداد مشتریانش را افزایش دهد و در این مجموعه‌های سینمایی هم باید سالن‌های چندمنظوره برای برگزاری نشست‌های ادبی و فرهنگی و هنری، اجرای تئاتر و همایش پیش‌بینی شود و این راهی برای برون‌رفت از بحرانی است که امروز سینمای ایران گرفتار آن شده است.
وی با اشاره به اینکه در مجموعه‌های سینمایی شهرستان‌ها برای جذب مخاطب باید به ظرفیت‌های بومی و سینماگران و بازیگران جوان هم توجه شود افزود: اینها مخاطبان خاص سینما هستند و برگزاری برنامه‌هایی مانند رونمایی از یک فیلم با حضور کارگردان یا بازیگر آن فیلم موثر است و برگزاری برنامه‌های تجلیل و تقدیر از چهره‌های علمی و فرهنگی در حوزه سینما به خصوص چهره های بومی از دیگر برنامه‌هایی است که هم‌ برای مخاطب خاص و هم‌ عام جذاب است مثلا در نیشابور سالی یک بار اکران یک فیلم با حضور یکی از چهره های بومی و شاخص در سینما مانند عبدالرضا کاهانی، مهران احمدی و حامد بهداد برگزار شود و همه اینها به مدیریت سینما و مدیریت شهری بازمی‌گردد که بتوانند جشنواره‌های موضوعی و منطقه‌ای را به نیشابور بیاورند.
جهانگیر سروری مدیر سینما شهر فیروزه نیشابور هم اظهار کرد: خیلی‌ها دنبال این هستند که این مجوعه تعطیل شود و برای راه‌اندازی این سینما باید دوباره تجهیزات سرقتی جایگزین شود و مشکل پایان کار بخش تجاری و اداری سینما هم حل شود اما مشکل نیشابور این است که یک بزرگ‌تر ندارد که بتواند همه موافقان و مخالفان را دور هم جمع کند و به یک راه حل مشترک برسد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا شما حاضرید در صورت حل این‌ مشکلات دوباره سینما شهر فیروزه نیشابور را بازگشایی کنید؟ گفت: قطعا.