در حالی که گسترش بیماری ویروسی کرونا و اپیدمی جهانی آن سبب نگرانی مردم جهان و ایران شده است، مردم بیشتر به اهمیت رعایت بهداشت و توجه به مدافعان جبهه سلامت ، پزشکان و پرستان و کادر درمانی پی برده اند. همچنین با توجه به افزایش تعداد بیماران ، وضعیت فضای بیمارستانی و کمبود آن در همه مناطق جهان احساس می شود. بیمارستانهای صحرایی و نظامی و ساخت بیمارستان در این ایام بیشتر اهمیت یافته است.
البته در شرایط استاندارد بیشتر کشورهای پیشرفته مشکل حادی در این خصوص ندارند، اما در کشورهای در حال توسعه این مشکل به خوبی احساس می گردد.
در حال حاضر ۱۲۸ هزار تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد و سرانه تخت در ایران به ازای هر یک هزار نفر ۱.۶ تخت است که استاندارد جهانی ۳.۵ و کشورهای منطقه ۲.۵ تخت به ازای هر ۱۰۰۰ نفر است.
برخی کشورهای جنوب شرقی و شرقی آسیا شاخص تخت به جمعیت آنها بسیار بالاست و بین هشت تا ۱۴ تخت (ژاپن ) به ازای هر یکهزار نفر جمعیت است.
این شاخص در ترکیه سه تخت به ازای هر یکهزار نفر است . در کشور ما توزیع یکنواختی در زمینه تخت بیمارستانی نیست، در برخی از مناطق کشور ضریب تخت بیمارستانی به زیر یک می رسد مانند قسمتی از جنوب کرمان ، سیستان بلوچستان و حتی اطراف تهران که تعداد تخت به جمعیت آنها بسیار کم است.
بر اساس سند۱۴۰۴ توسعه کشور، باید ۲٫۵ تخت به ازای هر یکهزار نفر جمعیت برای مناطق کم برخوردار داشته باشیم یعنی یک تخت برای یکهزار نفر در بیمارستان های خصوصی ، نیمه دولتی و خیریه و ۱٫۵ تخت هم برای بیمارستان های دولتی در نظر گرفته شده است.
برای رسیدن به استانداردهای لازم به ۲۲۰ هزار تخت بیمارستانی دیگر نیاز است.
اما در این میان شهرستان نیشابور همراه با شهرستان فیروزه وضعیتی بسیار خراب تر از مناطق محروم دارند. شهرستان فیروزه با حدود ۵۰ هزار نفر جمعیت فاقد بیمارستان و تخت بیمارستانی است. از شهریور ماه سال ۱۳۹۵ بیمارستان ۳۸ تختخوابی فیاض این شهرستان کلنگ زنی شد. اگر چه ابتدا قرار بود به صورت یک واحد بیمارستانی خیریه ایجاد شود ، اما با سنگ اندازی اداره اوقاف و امور خیریه ، برداران فیاض (شرکت عالیس) تصمیم گرفتند تا بیمارستان خود را به شکل یک واحد خصوصی بسازند و با موافقت وزارت بهداشت و تضمین اجرای طرح خرید خدمت توسط دولت ، امید است این بیمارستان خصوصی پس از راه اندازی خدمت به نرخ دولتی به مردم شهرستان فیروزه ارایه دهد.
اما در شهرستان نیشابور با ۴۵۰ هزار نفر جمعیت در حال حاضر دارای دو بیمارستان دولتی و یک بیمارستان خیریه است که جمعا با حدود ۵۰۰ تخت بیمارستانی ، از استانداردهای جهانی و کشور بسیار پایین تر است.یعنی حدود یک تخت برای هر هزار نفر . این وضعیت برای نیشابور از نظر میزان پذیرش بیماران اورژانس و عادی شرایط بسیار فوقالعادهای را رقم زده است. بیمارستانهای نیشابور با پذیرش سالانه بیش از ۴۰۰ هزار نفر بیمار اورژانس شرایط بسیار ملتهبی را به وجود آورده که این امر جان مردم را در معرض تهدیدی بالقوه قرار میدهد.
به دلیل کمبود تخت بیمارستانی به نسبت جمعیت براساس گزارش آماری سامانه آمار و اطلاعات بیمارستانی )آواب( سال ۱۳۹۶ در حالی که شاخص پذیرش بیمار به تخت بیمارستانی در کشور ۹۵ است ، نیشابور با شاخص ۲۲۶ به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت تحت پوشش ، بالاترین میزان شاخص در سطح کشور و در بین دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی کشور را داراست.
۱-مرکز آموزشی ، پژوهشی و درمانی ۲۲بهمن به عنوان مرکز درمانی دولتی و بزرگترین بیمارستان شهرستان و مرکز تروما با تعداد ۲۶۸ تخت مصوب هم اکنون در مساحتی بالغ بر بیست هشت هزار مترمربع و فضای سبز چشم نواز در هسته مرکزی شهر نیشابور و در خیابان امام خمینی واقع شده است. بنای اولیه این بیمارستان در سال ۱۳۲۵، ابتدا بصورت دو بیمارستان جداگانه با نام های بیمارستان عطار و دیگری بیمارستان امدادی مشغول فعالیت بوده است که در سالهای اول انقلاب اسلامی با همت مدیران وقت شبکه بهداشت ودرمان، با تملک خیابان حایل این دو بیمارستان و توافق با شهرداری دو بیمارستان تجمیع شده و با نام بیمارستان ۲۲ بهمن به فعالیت خود ادامه داده است.براساس آمار ۱۳۹۶ وزارت بهداشت ۲۲۳ تخت فعال دارد.
۲-بیمارستان حکیم : وابسته به دانشکده علوم پزشکی نیشابور درسال ۱۳۸۰تاسیس گردیده است.بر اساس آمار سال ۱۳۹۶ وزارت بهداشت دارای ۱۹۶ تخت است.
۳-بیمارستان قمر بنی هاشم :با همت والای خیرین در ابتدای انقلاب در سال ۶۰ تأسیس گردید.در ابتدا به صورت درمانگاه و بعد از چندین سال بنا به ضرورت پروانه بهره برداری از بیمارستان توسط وزارت بهداشت و درمان صادر گردید. این بیمارستان موقوفه است ودر قسمتی از تکیه ابوالفضلی(ع) ایجاده شده است . این بیمارستان دارای ۵۲ تخت است.اگر چه بارها صحبت واگذاری این بیمارستان به بخش خصوصی هم مطرح شده اما گویا همچنان در وضعیت خیریه باقی مانده است.
بهداشت و درمان نیشابور در سال ۱۳۴۲ بعنوان مرکز بهداشت شروع به فعالیت نمود که در سال۱۳۵۵ شبکه بهداشت و درمان آن شکل گرفت که سرانجام با کسب موفقیتهای در دو زمینه بهداشت و درمان توانست درسال۱۳۸۸ با موافقت وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی از شبکه بهداشت و درمان به دانشکده علوم پزشکی ارتقاء یابد و متاسفانه در همین سطح باقی مانده است.در حالی که بسیاری از شهرهای همسطح و پایین تر از سطح نیشابور و جمعیت آن ارتقا یافته و به دانشگاه و امکانات خوب بیمارستانی و بهداشتی دست یافتند.
در دولت احمد نژاد و در اوج درآمد های نفتی تاریخ ایران و بریز و بپاش های فراوان، متاسفانه به دلیل غفلت مسولان و نمایندگان وقت (که هیچ وقت مردم نیشابور انان را نخواهند بخشید) ، شبکه بهداشت نیشابور در سال ۸۸ به دانشکده علوم پزشکی نیشابور ارتقا یافت اما ارتقا به دانشگاه صورت نگرفت و تنها مجوز تاسیس یک بیمارستان ۳۰۰ تختخوابی برای نیشابور گرفته شد که کلنگ زنی آن هم به دولت سراسر مشکل اقتصادی روحانی افتاد.
کلنگ بیمارستان سوم دولتی از اواخر سال ۱۳۹۴ به زمین زده شد و تا کنون ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. در ابتدا مجری احداث این بیمارستان وزارت راه و شهرسازی بود و در سال ۱۳۹۷ به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مجددا به وزارت راه واگذار شد و در شهریور سال ۱۳۹۸ احداث به دانشکده علوم پزشکی نیشابور واگذار شد که این جا به جایی ها باعث تاخیر در روند احداث وادامه ساخت این بیمارستان و بهره برداری از آن را در پی داشت. از دیگر دلایل تاخیر ساخت این بیمارستان کمبود بودجه است؛ در سفر رئیس جمهور به نیشابور در اردیبهشت ۱۳۹۷ مبلغ ۳۰۰ میلیارد ریال جهت ساخت این بیمارستان وعده داده شد که هنوز تخصیص داده نشده است.
با بحران کمبود بیمارستان در نیشابور ، بسیاری از بیماران نیشابور برای پیگیری روند درمان خود باید اغلب به شهرهای همجوار مثل مشهد و برخی مواقع به سبزوار بروند.
در حالی که در اوضاع بحرانی بیماری کرونا ، ریاست محترم دانشکده علوم پزشکی نیشابور از تکمیل ظرفیت بیمارستان ۲۲ بهمن خبر می دهند و می گویند: براساس آمار موجود تقریبا ۹۰درصد از ظرفیت پیش بینی شده برای بیماران دچار عفونت دستگاه تنفسی، در بیمارستان ۲۲ بهمن پر شده است.
مردم نیشابور بیشتر از پیش به ضعف زیرساختهای درمانی شهرستان خود پی برده و از مسولان کشوری و محلی و نمایندگان مجلس می خواهند تا زودتر وضعیت بهداشت و درمان نیشابور را اتقا داده و امکانات درمانی را متناسب با جمعیت آن نمایند. در بسیاری از مسایل مثل حقوق و مزایای کارمندان ، از نظر دولت نیشابور منطقه برخوردار محسوب می شود و در تخت بیمارستانی ، نیشابور همراه با جیرفت و زاهدان و ایرانشهر و بم در انتهای جدول تعداد تخت بیمارستانی به نسبت جمعیت است و نیشابور از محروم ترین مناطق کشور است ولی گویا نه دولت می داند و نه مسولان شهرستان و نمایندگان مجلس.
- نویسنده : محمد تاجیک، کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی
- منبع خبر : خاتون شرق