طرح انتقال آب از سد بار با حجم یک‌میلیون مترمکعب به شهر فیروزه و ۲۸ روستای این شهرستان برای برخورداری ۱۲ هزار نفر از آب شرب پایدار، پس از ۲۰ سال انتظار در هفته دولت امسال به بهره‌برداری رسید.
در این مراسم که در تصفیه‌خانه آب شرب شهرستان فیروزه با حضور علیرضا قامتی معاون هماهنگی عمرانی استانداری خراسان رضوی و اسماعیل نصرآبادی فرماندار فیروزه برگزار شد، محمدعلی نعمت‌نژاد مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی گفت: امروز ۲ طرح شرکت آب منطقه در قالب پویش بزرگ و سراسری افتتاح طرح‌های مهم صنعت آب و برق ایران آباد در شهرستان نیشابور و فیروزه به بهره‌برداری می‌رسد که هر دو بخشی از طرح آبرسانی از سد بار است.

اقلیم خشک و کاهش بارندگی‌ها در خراسان
رئیس شورای انسجام بخشی مدیران عامل صنعت آب و برق استان خراسان رضوی افزود: خراسان استانی با اقلیم خشک و نیمه‌خشک است و در هفتمین سال خشکسالی قرار داریم. نسبت به سال گذشته ۲۴ درصد و نسبت به درازمدت ۳۰ درصد کاهش بارندگی داشته‌ایم که نتیجه آن کاهش ورود سیلاب و روان‌آب به سدها بوده است.

موجودی نگران‌کننده مخازن سدهای آب شرب
وی گفت: از یک‌میلیارد و ۵۷۲ میلیون مترمکعب حجم سدها، امروز حدود ۱۱۷ میلیون مترمکعب و معادل ۷ درصد مخازن سدها آب دارد. در سدهای تأمین‌کننده آب شرب در مشهد، قوچان و سد بار این وضعیت نگران‌کننده‌تر است و حدود ۶ درصد مخازن آن‌ها آب دارد.
وی اظهار کرد: شهرستان فیروزه از لحاظ تقسیمات سیاسی در دشت نیشابور قرار دارد و کل منابع آبی این بخش شامل ۳۵۰ رشته قنات، ۱۱۲ دهانه چشمه و حدود ۳۱۷ حلقه چاه آب است که به مصارف کشاورزی، صنعتی، شرب و بهداشت می‌رسد. یک‌میلیون مترمکعب از آب سد بار برای مصارف صنعتی و شرب در نظر گرفته شده است و با مشارکت فولاد در ساخت سد بار و جمع‌آوری پساب شهر نیشابور به دنبال مدل‌های جایگزین برای تأمین پایدار آب شرب شهرستان‌های فیروزه و نیشابور هستیم.
وی افزود: حجم مخزن آب سد فیروزه ۱.۶ میلیون مترمکعب است و تأکید شده با مدیریت مصرف تا فصل بارندگی این حجم موجودی با اولویت شرب مدیریت شود.

جزئیات خط انتقال و مخزن
وی گفت: این طرح بخشی از آبرسانی به ۲ شهرستان نیشابور و فیروزه با اعتباری بالغ بر ۵۲ میلیارد تومان است که شامل ۱۰ کیلومتر خط انتقال آب با اقطار ۲۰۰ و ۲۵۰ و یک مخزن ۲ هزار مترمکعبی با سیستم تصفیه‌خانه است. از این محل یک‌میلیون مترمکعب، حدود ۳۰ لیتر بر ثانیه به شهرستان فیروزه اختصاص پیدا می‌کند.
وی اظهار کرد: امیدواریم با اجرای این طرح شاهد تأمین آب شرب پایدار در شهرستان فیروزه باشیم. در سال‌های گذشته با جابه‌جایی منابع تأمین آب حتی از چاه‌های کشاورزی تلاش کردیم آب باکیفیت در اختیار شهروندان قرار دهیم.

امید به رفع ناترازی برق
علیرضا قامتی معاون هماهنگی عمرانی استانداری خراسان رضوی در این مراسم گفت: تحریم‌ها و خشکسالی ۲۰ سال گذشته شرایط سختی را به ما تحمیل کرده است و امروز با اطلاع از شرایط موجود قبول مسئولیت کرده‌ایم.
وی با اشاره به کمبود و قطعی‌های برق اظهار کرد: امیدواریم با اجرای طرح پنل‌های خورشیدی در سال آینده از شرایط ناترازی‌ها در حوزه برق خارج شویم.

کاهش تخصیص آب به فیروزه
محمداسماعیل نصرآبادی فرماندار فیروزه نیز در این مراسم با اشاره به اینکه بالاخره آب سد بار به فیروزه رسید اظهار کرد: تخصیص آب سد بار به شهر فیروزه قرار بود ۳۰ لیتر بر ثانیه باشد اما در حال حاضر این میزان ۱۳ لیتر بر ثانیه است و با توجه به مشکلات کم‌آبی این میزان باید افزایش یابد.
وی خاطرنشان کرد: روستاهای بزقوچان، ابراهیم‌آباد، امان‌آباد و تقی‌آباد که در نزدیکی این تصفیه‌خانه قرار دارند دچار تنش آبی هستند و در حال حاضر میزان آب شرب اختصاصی به شهرستان فیروزه ۴۲ لیتر بر ثانیه است که از این میزان ۳۰ لیتر به شهر فیروزه اختصاص می‌یابد.

بحران مصرف در بخش کشاورزی
محمد رستمی نماینده مردم نیشابور بزرگ در مجلس در این مراسم گفت: باید برای دشت فوق‌بحرانی نیشابور چاره‌ای اندیشید و شورای حفاظت از منابع آب باید هرچه سریع‌تر تشکیل شود.
وی افزود: تابستان بسیار سختی را پشت سر می‌گذاریم و بالغ بر ۹۰ درصد منابع آبی در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. دشت نیشابور در وضعیت فوق‌بحرانی است و نیازمند تصمیمات فوری و منسجم است.
وی گفت: بخش کشاورزی نیشابور آب بیشتری مصرف می‌کند و به همین میزان باید بودجه و اعتبارات متناسب به این بخش اختصاص داده شود.

نقد معیارهای توزیع اعتبارات
سید یحی سلیمانی دیگر نماینده مردم نیشابور بزرگ در مجلس هم گفت: در طرح‌های عمرانی معیارها برای توزیع اعتبارات نباید تک‌بعدی باشد و همه پیوست‌های زیست‌محیطی و فرهنگی باید مدنظر قرار گیرد.
وی اظهار کرد: امروز آب و برق دو زیرساخت مهم برای توسعه روستاها است. برای پایداری جمعیت در روستاها و شهرهای کوچک باید به این دو مورد توجه ویژه شود و در توزیع اعتبارات اولویت با آب باشد.
وی با اشاره به اینکه میزان بهره‌وری در بخش کشاورزی بسیار کم است گفت: ارزان بودن آب و دادن یارانه غیرعادلانه به مشترکان پرمصرف از چالش‌های عمده این حوزه است. حکمرانی غلط در حوزه آب علاوه بر تغییرات اقلیمی و خشکسالی موجب شده امروز از وضعیت نفت در برابر غذا به آب در برابر غذا برسیم.

هشدار درباره از دست رفتن مخازن سدها
در ادامه این برنامه، خط انتقال مخزن ۱۰ هزار مترمکعبی غزالی به شبکه آب شرب نیشابور با دبی ۷۵۰ تا ۱۵۰۰ لیتر بر ثانیه به بهره‌برداری رسید.
محمدعلی نعمت‌نژاد مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در مراسم آغاز بهره‌برداری گفت: وضعیت منابع آب زیرزمینی دشت نیشابور نگران‌کننده است و در حال حاضر ۵۲ حلقه چاه آب با ظرفیت ۱۲۸۰ لیتر بر ثانیه در منطقه داریم. تا افق ۱۴۳۰ حدود ۲۴ میلیون مترمکعب با دبی ۱۶۰۰ لیتر بر ثانیه برای شرب و بهداشت شهر نیشابور نیاز داریم.
وی اظهار کرد: در استان خراسان رضوی ۳۷ آبخوان وجود دارد که از این تعداد ۳۴ محدوده بحرانی است و تعادل آبی به هم خورده است. امروز مخازن سدها حدود ۷ درصد پرشدگی دارد و احتمالا تا مهرماه مخازن آبی سدها را از دست خواهیم داد. در همین رابطه پروژه‌های اضطراری تعریف شده تا تا فصل بارندگی مصرف آب مدیریت شود.
وی گفت: امروز در سطح استان با ۳۴ تشکل کشاورزی برای مشارکت بهره‌برداران در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی برای حفظ و تعادل آبخوان تفاهم‌نامه امضا شده است و باید از ظرفیت مشارکت مردم استفاده کنیم.

کمبود ۴۰۰ لیتر بر ثانیه آب شرب در نیشابور
مهدی دونده معاون استاندار و فرماندار ویژه نیشابور در این مراسم اظهار کرد: امروز اگر در نیشابور سرشماری انجام شود بیش از ۴۰۰ هزار نفر جمعیت خواهیم داشت. میزان آب استخراجی از ۵۲ حلقه چاه ۱۲۸۱ لیتر بر ثانیه است و ۴۰۰ لیتر بر ثانیه کمبود داریم.
وی گفت: با مدیریت انجام‌شده کمبودی احساس نمی‌شود اما به سختی. از سد بار ۶ میلیون مترمکعب سهم نیشابور است که خط انتقال آن هنوز اجرایی نشده است. تقاضا داریم برای اجرای سریع‌تر این پروژه مدیریت اجرایی آن به آبفای استان واگذار شود.
وی اظهار کرد: سایت نهضت ملی مسکن نیشابور با ۴۶۶۸ واحد ساخته شده و بیش از ۳۰۰ خانوار در آن ساکن شده‌اند. برای کف‌شکنی و افزایش عمق چاه‌های تأمین آب این سایت درخواست داده‌ایم تا با مشکل آب مواجه نشویم.
وی گفت: رودخانه بوژان با ۳۶ کیلومتر مربع حوزه آبریز و ۱۰ میلیون مترمکعب آب سالانه یکی از رودخانه‌های مهم نیشابور است. در دهه ۶۰ سیل ویرانگری در این رودخانه اتفاق افتاد و بسیاری از هموطنان در آن حادثه جان باختند. هر لحظه امکان تکرار این اتفاق وجود دارد و تهیه هرچه سریع‌تر طرح مطالعاتی این رودخانه ضروری است.

جزئیات اجرایی طرح ملی ـ استانی
لازم به ذکر است طرح آب‌رسانی از سد بار به فیروزه توسط دستگاه اجرایی شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی از سال ۱۳۹۶ آغاز شد و در سال ۱۴۰۴ با اعتبار ۵۲ میلیارد تومان به پایان رسید. این طرح به عنوان یکی از زیرپروژه‌های طرح ملی ـ استانی آب‌رسانی به شهر نیشابور از سد بار با هدف تأمین نیاز آب شرب و بهداشت شهر فیروزه به میزان یک‌میلیون مترمکعب در سال اجرایی شده است.