ابوالفضل یغما
به گفته رئیس تأمین اجتماعی نیشابور، ۲۰۰ هزار نفر از شهروندان نیشابوری، به اشکال مختلف، تحت پوشش خدمات درمانی تأمین اجتماعی هستند و با یک حساب سرانگشتی از میزان ورودی‌های خدمات درمانی در پلی‌کلینیک درمانی تأمین اجتماعی در نیشابور، مشخص می‌شود که مثلا در زمینه‌ی خدمات دندانپزشکی، تنها یک درصد این جمعیت، قادرند از شانس تأمین نیازهای درمانی‌شان بهره‌مند شوند و این یک فاجعه‌ی درمانی برای سازمانی است که سالانه صدها هزار میلیارد تومان درآمد مستقیم و غیر مستقیم از محل حق بیمه‌های مشتریان خود دارد.
پزشکان فداکار که مورد طعن همکاران‌شان قرار می‌گیرند
پلی‌کلینیک خدمات درمانی تأمین اجتماعی نیشابور که تنها مرجع درمان رایگان ارباب جمعی سازمان تأمین اجتماعی است، چند بخش محدود درمانی دارد و به گفته‌ی رئیس این مجموعه، پزشکان، حاضر به همکاری با این نهاد نیستند چون تعرفه‌های درمانی در این سیستم، چنان فاصله‌ی بزرگی از تعرفه‌های بازار درمان دارد که پزشکان هیچ رغبتی به عقد قرارداد با این سازمان ندارند.
در بخش دندانپزشکی پلی‌کلینیک نیشابور مثل برخی دیگر از شهرهای استان، تنها دو یا سه دندانپزشک، حاضر به ارائه‌ی خدمات هستند و طبیعی است که آنها هم با وجود نگاه انسانی که به مسئله‌ی درمان بیمه‌شدگان دارند، حداکثر تلاش‌شان را می‌کنند که حداقل وقت ممکن را برای بیماران بگذارند و هر چه زودتر از ساعت کاری در این مجموعه رهایی یابند تا به مطب‌هایشان برگردند و کمبود ارتزاق معیشتی خود نسبت به همکاران‌شان را در مراکز شخصی، جبران کنند. همکاران‌شان به آنها می‌خندند و فکر می‌کنند این پزشکان انسان‌دوست، از سر ناچاری و در اثر کمبود بیمار با تأمین اجتماعی قرارداد بسته‌اند. در حالی که واقعیت این است که این پزشکان، به روح سوگند پزشکی وفادار مانده‌اند و سایر همکاران‌شان، دغدغه‌ی مردم و اخلاق ندارند و بیشتر رنگ کاسبی بازار گرفته‌اند.
دکتر مبین درخشان، مسؤول پلی‌کلینیک تأمین اجتماعی نیشابور می‌گوید: ما آماده‌ی عقد قرارداد با هر کدام از پزشکانی که حداقل‌های پزشکی را دارند هستیم اما پزشکان، علاوه بر تفاوت تعرفه‌های تأمین اجتماعی با تعرفه‌های بیرون، موانع دیگری هم در همکاری با ما دارند، چون پزشکی که می‌خواهد در مراکز ما خدمت بدهد باید سیستم گزینش دولتی را پشت سر بگذارد و البته محدودیت‌های دیگری هم دارد.
به گفته‌ی این مسؤول، اهرم‌های بکارگیری پزشکان در تأمین اجتماعی، نه تنها وجه تشویقی ندارد بلکه به نوعی ابزار منفی هم محسوب می‌شود چون پزشکی که حاضر می‌شود با چشم‌پوشی از منافع کار در بازار درمان به این مجموعه‌ها خدمت بدهد، باید با حداکثر تسهیلات مالی، فکری و معنوی روبرو شود نه اینکه ما از پزشک بخواهیم هم پول کمتری بگیرد هم پیچ و خم‌های اداری را طی کند هم اینکه معیارهای گزینشی ما را داشته باشد.
خدمات محدود و نصفه‌نیمه پلی‌کلینیک نیشابور
به هر حال، در کلینیک تأمین اجتماعی نیشابور در حال حاضر چند خدمت محدود مثل سونوگرافی، رادیولوژی، آزمایشگاه، پزشک عمومی، دندانپزشکی، خدمات دارویی، یکی دو رشته‌ی تخصصی مثل بیماری‌های عفونی و قلب و نیز مامایی و طب تخصصی کودکان ارائه می‌شود که البته هیچ‌یک از این رشته‌ها خدمات‌شان در سطح پزشکان و مراکز پیراپزشکی بیرون نیست.
مثلا در آزمایشگاه این مرکز، فقط آزمایش‌های عمومی انجام می‌شود و امکانات تخصصی آن خیلی پایین است و در قسمت مامایی هم متخصص زنان و زایمان نداریم و خدمت دندانپزشکی هم فقط به ترمیم سطحی، کشیدن دندان و جرم‌گیری محدود می‌شود. در بقیه‌ی قسمت‌های پلی‌کلینیک هم محدودیت‌های مشابهی وجود دارد که مراجعین را با مشکلات متعددی مواجه می‌کند و بعضا مجبور می‌شوند برای ادامه‌ی درمان به بخش خصوصی مراجعه کنند که فلسفه‌ی وجود مراکز درمان رایگان تأمین اجتماعی را با سؤال جدی مواجه می‌کند.
نمایش مضحک سایت نوبت دهی تأمین اجتماعی
اما آنچه مصیبت بزرگ‌تری در این مرکز درمانی ایجاد می‌کند، نحوه‌ی نوبت‌دهی به بیماران است. در حال حاضر، نوبت‌دهی به شکل اینترنتی و تلفنی انجام می‌شود و تعدادی هم بیمار به صورت حضوری پذیرش می‌شوند.
به گفته‌ی مسؤول پلی‌کلینیک، نوبت‌دهی اینترنتی فقط ۱۰ درصد بیماران را پوشش می‌دهد و بقیه از طریق تلفن می‌توانند نوبت بگیرند.
در بخش راهنمای سایت تأمین اجتماعی و نیز در تابلوهای راهنمای داخل کلینیک گفته شده که از ساعت شش صبح تا نیمه شب می‌توانید از سایت تأمین اجتماعی، برای روز بعد، نوبت رزرو کنید اما واقعیت این است که هیچ کس قادر نیست در مهلت بیش از ۵ یا ده دقیقه، از طریق سایت نوبت بگیرد.
به عبارت دیگر، سایت نوبت‌دهی تأمین اجتماعی، رأس ساعت ۶ صبح، شروع به نوبت‌دهی می‌کند و در بخش دندانپزشکی تقریبا بین ۳۰ ثانیه تا ۵ دقیقه، نوبت‌ها پر می‌شود. در بقیه‌ی قسمت‌ها مثل رادیولوژی و سونوگرافی، یک مقدار وضعیت بهتر است و شاید بتوانی در ۱۰ یا ۱۵ دقیقه هم شانس خودت را آزمایش کنی، ولی در هیچ قسمتی، شانس نوبت‌گیری حتی به یک ساعت هم نمی‌رسد و فرصت ۱۸ ساعته‌ای که در تبلیغات تأمین اجتماعی برای نوبت‌گیری سایت، ارائه شده، فقط یک نمایش خنده‌دار و مضحک است که احتمالا برای وبگردانی گذاشته شده که تحت پوشش تأمین اجتماعی نیستند و قرار است با دیدن این سایت، به عظمت خدمات درمانی رایگان تأمین اجتماعی، پی ببرند!
به گفته‌ی مسؤول کلینیک تأمین اجتماعی نیشابور، از سه دندانپزشکی که در این مرکز خدمت می‌دهند، هر کدام بین ۱۷ تا ۲۰ بیمار در روز را ویزیت می‌کنند که البته در برخی روزها بنا به دلایل مختلف این تعداد کمتر می‌شود.
دکتر درخشان می‌افزاید: اگر مشکل خاصی پیش نیاید و هر سه پزشک بتوانند خدمت‌دهی کامل داشته باشند ما فقط قادر هستیم به ۵۰ تا ۶۰ بیمار در روز خدمت بدهیم در حالی که میزان تقاضا در این بخش، چندین برابر این است.
۱۸۰ خروجی، ۱۰۰۰ تماس‌گیرنده!
بخش دیگر نوبت‌دهی، به شکل تلفنی صورت می‌گیرد که زمان آن از ساعت ۵ عصر آغاز می‌شود و تماس‌گیرندگان می‌توانند برای روز بعد نوبت بگیرند.
به گفته‌ی دکتر درخشان، شماره نوبت‌دهی تلفنی تأمین اجتماعی خراسان رضوی ۱۸۰ خط خروجی دارد اما به طور متوسط، در هر لحظه، هزار نفر به این خط متصل می‌شوند و طبیعی است که تعداد بسیار کمی می‌توانند با اپراتور تماس گرفته و نوبت بگیرند.
دکتر درخشان می‌گوید: تمام نوبت‌ها به صورت تلفنی و اینترنتی داده می‌شود و حتی یک نفر خارج از این سیستم نوبت نمی‌گیرد اما در برخی روزها ممکن است بیماری که نوبت گرفته به خاطر گرفتاری مراجعه نکند یا خیلی دیرتر از وقتی که گرفته مراجعه کند و در نتیجه ما نوبت او را به بیمار جایگزین که معمولا سالمندان یا مادران باردار یا بیماران اورژانسی هستند می‌دهیم.
به گفته‌ی دکتر درخشان، این افراد تعدادشان کم است و شاید به چهار یا پنج مورد در روز برسد که آنها را هم دقیقا بررسی می‌کنند که واقعا نیاز به نوبت خارج از صف دارند و آیا نوبتی هست که به این فرد بدهند یا نه. مثلا از دکتر خواهش کنند که اضطرارا این بیمار را خارج از نوبت ببیند یا خارج از وقتی که برای کلینیک تعهد دارد وی را ویزیت کند.
بیشتر مراجعین نوبت می‌خرند!
برنامه‌ی اپراتور خودکار خط تلفن، طوری طراحی شده که کلی اطلاعات زاید و وقت‌گیر به مشتری ارائه می‌کند که خود به خود خط را برای لحظاتی اشغال می‌کند. به عبارت دیگر، اگر شما رأس ساعت ۵ عصر وارد خط شده و موفق به تماس بشوید حدود ۱۰ ثانیه یا بیشتر صرف اطلاعات زایدی می‌شود که از طرف اپراتور خودکار ارائه می‌شود و در نهایت، تا پایان نوبت‌گیری، حدود یک و نیم دقیقه طول می‌کشد.
از جوانب فنی قضیه که بگذریم، در کل، متقاضی نوبت تلفنی حداکثر ۱۰ دقیقه فرصت دارد تا بتوانند در این هزار تماس، یک فرصت خالی پیدا کند و نوبت بگیرد.
خبرنگار خاتون شرق با ۲۵ متقاضی نوبت تلفنی در پلی‌کلینیک نیشابور صحبت کرد. از این تعداد ۱۲ نفرشان گفتند که در چندین روز متوالی و غالبا بین ۵ تا ۱۵ روز با این خط تماس گرفته‌اند تا موفق شده‌اند یک نوبت برای داندانپزشکی بگیرند. ۱۳ نفر دیگر هم گفتند نوبت را خریداری کرده‌اند!
جریان خرید نوبت چیست؟
به خاطر اینکه شلوغی بسیار شگفت‌آور خط تماس تلفنی و نیز شلوغی سایت نوبت‌گیری تأمین اجتماعی، مانع نوبت‌گیری بسیاری از مراجعین و متقاضیان می‌شود، کسانی که این مشکل را فهمیده‌اند یک راه پول‌ساز برای نوبت‌گیری کشف کرده‌اند.
در حال حاضر افراد زیادی هستند که متقاضیان نوبت را در تأمین اجتماعی می‌بینند یا از طریق دوستان و آشنایان خود در تأمین اجتماعی یا در بین سایر شهروندان، با متقاضیان نوبت آشنا می‌شوند و در منازل‌شان یا محل کارشان یا از طریق تعدادی گوشی موبایل، همزمان در ساعت ۵ عصر شاید با دهها گوشی موبایل یا خطوط ثابت، مشغول شماره‌گیری می‌شوند و بدین ترتیب، شانس نوبت‌گیری خود از این خط بسیار پرترافیک را افزایش می‌دهند. در نهایت، این افراد واسطه، با دریافت مبلغ ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان، برای متقاضیان نوبت می‌گیرند.
یکی از این افرادی که نوبت پولی برای مراجعین می‌گیرد، برای خبرنگار خاتون شرق نوبت گرفت و در فرایند این نوبت‌گیری، مکالمات و گفتگوهایی هم صورت گرفت.
نوبت‌گیرنده گفت: اگر نوبت برای دو سه روز آینده بخواهید، هزینه‌اش ۵۰ هزار تومان است و اگر صبر کنید و برای هفته‌ی آینده یا ده روز آینده نوبت بخواهید هزینه‌اش ۳۰ هزار تومان می‌شود. البته من مراجعین و متقاضیان زیادی دارم و قول نمی‌دهم که درست در همان زمانی که شما می‌خواهید نوبت بگیرم. باید صبر داشته باشید تا نوبت بگیرم و به شما خبر بدهم. وقتی نوبت گرفتم، شماره‌کارتم را می‌فرستم که پول واریز کنید و بعد به شما اعلام می‌کنم که چه زمانی و کدام روز به کلینیک مراجعه کنید.
نوبت فروشی، خلاف قانون نیست!
رئیس پلی‌کلینیک تأمین اجتماعی نیشابور می‌گوید: این کار خلاف قانون نیست و هر کسی می‌تواند با دهها گوشی تلفن، تلاش کند که نوبت بگیرد و ممکن است این نوبت برای خودش، کس دیگر یا کسان دیگری باشد.
دکتر درخشان اضافه می‌کند: همان‌طور که کافی‌نت‌ها برای شما کارهای مختلفی در اینترنت انجام می‌دهند و هزینه از شما می‌گیرند این افراد هم که البته ما کارشان را تأیید نمی‌کنیم، برای مردم نوبت می‌گیرند و پول دریافت می‌کنند. ما هم از این موضوع خبر داریم اما کارشان خلاف قانون نیست و ما هم قادر به شناسایی این افراد نیستیم و اگر هم بودیم هیچ اهرم قانونی برای جلوگیری از آنها نداشتیم.
وی تأکید می‌کند: این افراد که تعدادشان کم هم نیست، هیچ ارتباطی با افراد و کارکنان ما ندارند و اصولا ما هیچ راهی برای نوبت‌گرفتن خارج از این سیستم برای افراد نداریم چه کارمند ما باشند چه آشنا و قوم و خویش. اما اینکه افراد با هر چند گوشی یا شماره‌ی ثابت از هر جا و هر زمان، با این خط تماس بگیرند و نوبت بگیرند، نه غیر قانونی است و نه محدودیتی دارد حتی این شخص ممکن است کارمند ما هم باشد که با خانواده‌اش از بیرون با این تلفن تماس بگیرد و برای خود یا دوستان و خویشانش نوبت بگیرد.
مدیریت تأمین اجتماعی شهرستان هم مخالف است
رئیس تأمین اجتماعی نیشابور در این زمینه می‌گوید: نوبت‌گیری غیر حضوری در ابتدا در زمان کرونا مطرح شد و به همین روش ادامه پیدا کرد. و به نظر ما هم این فرایند باید تغییر کند و متوقف شود.
هادی میرزایی می‌افزاید: البته ما در تصمیم‌گیری و اجرایی این موضوع یعنی مباحث درمانی، نقشی نداریم و تصمیمات از استان گرفته می‌شود اما ما هم مثل شما، گله‌ها و شکایات مردم را به مدیریت درمان استان و سایر مسؤولان منتقل کرده‌ایم و می‌کنیم اما اینکه سیستم تغییر کند و نوبت‌دهی به روال صحیحی انجام شود، این مربوط به ما نیست.
به گفته‌ی این مسؤول، افرادی که برای امور اداری بیمه‌شدگان به تأمین اجتماعی نیشابور مراجعه می‌کنند گله‌های خود در این مورد را مطرح می‌کنند و تأمین اجتماعی نیشابور، پاسخی برای آنها ندارد چون اختیار یا قدرت اجرایی در این زمینه ندارد.
میرزایی می‌گوید: مشکل مردم، مشکل ما هم هست چون تبعات این نوع خدمات درمانی، به کارکنان ما هم صدمه می‌زند و مردم خیال می‌کنند ما چون اداره تأمین اجتماعی هستیم باید در مورد درمان و نحوه‌ی خدمات دهی پلی‌کلینیک هم پاسخگو باشیم.
دروغ بزرگ رئیس سازمان تأمین اجتماعی در مورد بیمارستان تأمین اجتماعی نیشابور
در حدود ۳۰ سال پیش، زمانی که کرباسیان رئیس سازمان تأمین اجتماعی بود، چند بیمارستان در کل کشور برای بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی ساخته شد که یکی از آنها بیمارستان حکیم نیشابور بود. با اینکه این بیمارستان‌ها با هزینه‌ی مستقیم و از محل منابع سازمان تأمین اجتماعی ساخته شد اما در آن زمان به دلایلی که برای هیچ‌یک از شهروندان و از جمله خبرنگاران روشن نشد و بنا بر مصالح بالایی کشور یا در زد و بندی بین مدیران اجرایی که آن هم به کسی اعلام نگردید، این بیمارستان ها از مالکیت سازمان تأمین اجتماعی خارج شد و به وزارت بهداشت و درمان تحویل گردید.
همان زمان، کرباسیان صریحا و طی چندین مصاحبه تلویزیونی و مطبوعاتی، قول داد که یکی از شرایط واگذاری این بیمارستان‌ها به وزارت بهداشت این بوده که مراجعین سازمان تأمین اجتماعی در این بیمارستان‌ها، به صورت رایگان و مانند بیمارستان‌های تأمین اجتماعی خدمات کاملا مجانی دریافت کنند.
اما این وعده دیری نپایید و در طول زمان به تدریج کمرنگ شد و بالاخره در دولت‌های احمدی‌نژاد و روحانی، کلا کان لم‌یکن شد و در حال حاضر، بیماران تأمین اجتماعی هم در این مراکز، مانند سایر بیماران تعرفه‌های دولتی را پرداخت می‌کنند.
مدیریت درمان تأمین اجتماعی استان چاره‌اندیشی کند
به گفته‌ی رئیس تأمین اجتماعی نیشابور، در حال حاضر تعداد جمعیت تحت پوشش تأمین اجتماعی، اعم از بیمه‌شدگان اصلی، تبعی، مستمری‌یگیران و بازنشستگان، به حدود نصف جمعیت نیشابور بزرگ یعنی ۲۰۰ هزار نفر می‌رسد و پلی‌کلینیک درمان تأمین اجتماعی نیشابور، به هیچ‌وجه پاسخگوی نیاز این جمعیت گسترده‌ی تحت پوشش تأمین اجتماعی نیست.
میرزایی می‌گوید: ما در کنار بیمه‌شدگان و مدافع حقوق آنها هستیم و امیدواریم سازمان و مدیریت درمان استان، برای این وضعیت چاره‌اندیشی کنند چون نیشابور، بزرگ‌ترین جمعیت تحت پوشش تأمین اجتماعی را در بین شهرستان‌های استان به جز مشهد دارد و طبعا باید امکانات درمانی مناسب‌تری برای این جمعیت پیش‌بینی شود.
۱۰۰ هزار متفاضی، یک درصد شانس نوبت دندانپزشکی دارند
وقتی از جمعیت ۲۰۰ هزار نفری متقاضیان خدمات درمانی تأمین اجتماعی در نیشابور صحبت می‌کنیم یعنی بر اساس آمار میانگین کشوری ۵۰ درصد این جمعیت که ۱۰۰ هزار نفر می‌باشند متقاضی خدمات دندانپزشکی هستند. در کل استان خراسان رضوی بیش از ۳ میلیون نفر تحت پوشش تأمین اجتماعی هستند و با توجه به اینکه در هر نوبت تماس ۱۰۰۰ نفر به صورت همزمان وارد تماس می‌شوند حتی اگر طول مدت تلاش برای تماس و نوبت‌گیری را ۱۰ دقیقه حساب کنیم به طور متوسط هر روز فقط ۱۰ هزار نفر یعنی کمتر از یک درصد متقاضیان خدمات دندانپزشکی تحت پوشش تأمین اجتماعی، شانس دریافت نوبت از مراکز تأمین اجتماعی را دارند.
از طرفی، خدمات درمانی تأمین اجتماعی، در پلی‌کلینیک نیشابور محدود است و خیلی از رشته‌های درمانی را پوشش نمی‌دهد. مثلا بیماران اورتوپدی، روان‌پزشکی، مغز و اعصاب، غدد، گوارش و مانند اینها که در میان بازنشستگان و مستمری‌بگیران بسیار زیاد هستند، هیچ‌گونه امکانی برای دریافت خدمات درمانی رایگان از این مجموعه را ندارند.
همچنین امکان دریافت خدمات رایگان بستری برای بیماران تأمین اجتماعی نیشابور اصلا وجود ندارد و مشخص نیست که تکلیف این ۲۰۰ هزار شهروندی که بر اساس یک برآورد تخمینی، روزانه ده میلیارد تومان خرج دارو و درمان خود می‌کنند چیست؟
اگر چه سازمان تأمین اجتماعی می‌گوید به خاطر ناترازی درآمد و هزینه‌هایش در حال ورشکستگی است اما ثروت بسیار هنگفت سازمان شستا که کلا از جرگه‌ی شفافیت دولت و نظام خارج است و خدا می‌داند دست چه کسانی می‌چرخد، دروغ بودن این ادعا را شهادت می‌دهد.
همچنین، دولت با نپرداختن بدهی‌هایش به سازمان تأمین اجتماعی که یک شرکت سهامی عام است و بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی، صاحبان واقعی آن هستند، در واقع به بیمه‌شدگان بیمار، ضعیف و کم‌درآمد این سازمان، خیانت می‌کند.
