ﺩﮐﺘﺮ ﺍﻣﯿﺮ ﺭﻣﻀﺎﻧﯽ ﻣﻘﺪﻡ ﭘﺴﺎ ﺩﮐﺘﺮﯼ ﺷﯿﻤﯽ ﺗﺠﺰﯾﻪ
ﻋﻀﻮ ﻫﯿﺌﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﮔﺮﻭﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﺁﺯﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻧﯿﺸﺎﺑﻮﺭ
ﺍَﻧﻔﯿﻪ ﮔﺮﺩ ﺳﯿﺎﻩﺭﻧﮕﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﺮﺧﯽ ﮔﯿﺎﻫﺎﻥ ﺩﺍﺭﻭﯾﯽ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﯽﺁﯾﺪ. ﺍﯾﻦ ﺩﺍﺭﻭ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎﻥ ﻣﻌﻄﺮ ﻭ ﻋﻄﺴﻪ ﺁﻭﺭ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﯽ ﺍﺳﺘﺸﻤﺎﻡ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺎﺯ ﺷﺪﻥ ﻣﺠﺎﺭﯼ ﺑﯿﻨﯽ ﻭ ﻋﻄﺴﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ.
ﺍﯾﻦ ﻣﺎﺩﻩ ﺩﺭﻣﺎﻧﯽ ﺍﻏﻠﺐ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺑﯿﻤﺎﺭﯼﻫﺎﯼ ﺳَﺮ ﻭ ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ ﻣﺠﺎﺭﯼ ﺗﻨﻔﺴﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﮔﯿﺮﺩ. ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺐﺳﻨﺘﯽ، ﭘﺎﯾﻪ ﺍﺻﻠﯽ ﺍَﻧﻔﯿﻪ، ﺗﺮﮐﯿﺐ ﮐُﻨﺪﻭﺵ ﻭ ﺳﯿﺎﻩﺩﺍﻧﻪ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺍَﻧﻔﯿﻪﻫﺎﯼ ﻭﺍﺭﺩﺍﺗﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ، ﮔﯿﺎﻩ ﺍﺻﻠﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ، ﺑﺮﮒ ﺳﺎﯾﯿﺪﻩ ﯾﺎ ﺧﺮﺩ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺗﻮﻥ ﻭ ﺭﯾﺸﻪ ﮐُﻨﺪﺵ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺁﻥ ﺭﯾﺸﻪ ﺧَﺮﺑَﻖ ﻧﯿﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ. ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ، ﺍﻃﻼﻋﺎت ﺩﻗﯿﻘﯽ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺍﯾﻦ ﻣﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﻧﯿﺴﺖ.
ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺮ ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﮐﻪ ﺍﺧﯿﺮﺍً ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻧﯿﺸﺎﺑﻮﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﺍَﻧﻔﯿﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺏ ﺩﺭ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﭘﮋﻭﻫﺸﯽ ﺍَﻧﻔﯿﻪﻫﺎﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﻧﯿﺸﺎﺑﻮﺭ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻣﻘﺎﺩﯾﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﺳﻤﯽ ﻭ ﻣﻀﺮ ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﯿﮑﻮﺗﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻗﺎﺑﻞ ﺫﮐﺮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﮑﻮﺗﯿﻦ ﻣﻌﺮﻭﻑﺗﺮﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺳﻤﯽ ﺩﺭ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﺑﺎ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﻨﺒﺎﮐﻮ ﺍﺳﺖ. ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻧﯿﮑﻮﺗﯿﻦ، ﻣﺸﺘﻘﺎﺕ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺁﺯﻣﺎﯾﺶﻫﺎﯼ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ، ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﮔﺮﺩﯾﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﭘﺮﻭﭘﯿﻞ ﻧﯿﮑﻮﺗﯿﻦ، ﻣﺸﺘﻖ ﺍﮐﺴﯿﺪﯼ ﻧﯿﮑﻮﺗﯿﻦ ﻭ ﮐﻮﺗﯿﻨﯿﻦ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻧﻤﻮﺩ.
ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﺸﺘﻘﺎﺕ ﻧﯿﮑﻮﺗﯿﻨﯽ، ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﻣﺘﻌﺪﺩﯼ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﻤـّﯿﺖ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﻣﺸﺘﻘﺎﺕ ﺗﻮﻟﻮﺋﻦ، ﻣﺸﺘﻘﺎﺕ ﻧﻔﺘﺎﻟﻦ، ﻣﺸﺘﻘﺎﺕ ﻓﻮﺭﺍﻥ، ﻣِﻨﺘﻮﻝ ﻭ ﺑِﻨﺰﻭﻓﻨﻮﻥ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﮔﺮﺩﯾﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺯﯾﺎﺩ ﯾﺎ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎﯼ ﺑﺎﻻ ﺍﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﺳﻤﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺳﺒﺐ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺑﯿﻤﺎﺭﻫﺎﯼ ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ ﻭ ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ ﻣﯽﮔﺮﺩﻧﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻓﻠﺰﺍﺕ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﭘﮋﻭﻫﺸﯽ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﺍَﻧﻔﯿﻪﻫﺎﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻓﻠﺰﺍﺕ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻀﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ (ﺑﻪ ﻭﯾﮋﻩ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﮐﺮﻭﻡ ﻭ ﺁﺭﺳﻨﯿﮏ) ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺁﺳﯿﺐ ﺟﺪﯼ ﻭﺍﺭﺩ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﭘﮋﻭﻫﺸﯽ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺮﺍﺟﻊ ﻣﻠّﯽ ﻭ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﭘﯽﺑﺮﺩ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﺎﺀ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺍَﻧﻔﯿﻪﻫﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﻧﯿﺸﺎﺑﻮﺭ ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺫﯾﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ:
۱_ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﻧﯿﮑﻮﺗﯿﻨﯽ ﻭ ﻣﺸﺘﻘﺎﺕ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺖ ﺍﺻﻠﯽ ﻧﯿﮑﻮﺗﯿﻦ ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻮﺗﯿﻨﯿﻦ ﮐﻪ ﺍﺟﺰﺍﺀ ﺍﺻﻠﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﮔﯿﺎﻩ ﺗﻮﺗﻮﻥ (ﺗﻨﺒﺎﮐﻮ) ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻣﻌﺮﻑ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﮔﯿﺎﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﺍَﻧﻔﯿﻪﻫﺎﯼ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ۲_ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﺁﻟﮑﺎﻟﻮﺋﯿﺪﯼ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻟﯿﻨﻮلئیک ﻭ ﺍﻭﻟﺌﯿﮏ ﺍﺳﯿﺪﻫﺎ ﮐﻪ ﺍﺟﺰﺍﺀ ﺍﺻﻠﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﮔﯿﺎﻩ ﺳﯿﺎﻩ ﺩﺍﻧﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻣﻌﺮﻑ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﮔﯿﺎﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﺍَﻧﻔﯿﻪﻫﺎﯼ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
۳_ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﺳﯿﻨﺌﻮﻝ ﻭ ﮐﺎﻣﻔﻮﺭ ﮐﻪ ﺍﺟﺰﺍﺀ ﺍﺻﻠﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﮔﯿﺎﻩ ﮔﺸﻨﯿﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻣﻌﺮﻑ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﮔﯿﺎﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﺍَﻧﻔﯿﻪﻫﺎﯼ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺍَﻧﻔﯿﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺮﻃﻮﺏ ﻣﺨﺎﻁ ﺑﯿﻨﯽ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮﯼ ﺟﺬﺏ ﺑﺪﻥ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﭘﮋﻭﻫﺸﯽ مشخص کرد که، ﺍَﻧﻔﯿﻪﻫﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﺳﻤﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﺼﺮﻑ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪﺕ ﺍَﻧﻔﯿﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺁﺳﯿﺐ ﺟﺪﯼ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻓﺮﺩ ﻣﺼﺮﻑ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺧﻄﺮ ﺍﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎﺭﻫﺎﯼ ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ ﻭ ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﺩﻫﺪ.
ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﺑﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺼﺮﻑ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺍَﻧﻔﯿﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺗﺮﮎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﺎﺩﻩ ﻏﯿﺮ ﺿﺮﻭﺭﯼ ﻭ ﺍﻋﺘﯿﺎﺩ ﺁﻭﺭ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻭﺍﺑﺴﺘﮕﯽ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ از ﺍَﻧﻔﯿﻪ، ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺼﺮﻑ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻭﺭﻩ ﭘﺰﺷﮑﺎﻥ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ، ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺗﺮﮎ ﺁﻥ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
واحد ترجمان دانش سلامت معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی نیشابور
