اما متاسفانه شرایط ناوگان حمل و نقل عمومی در نیشابور مساعد نیست. قطع کامل یارانه های دولتی در کنار افزایش فرسودگی ناوگان، افزایش سرسام آور قطعات و مواد مصرفی و همچنین شیوع کرونا شرایط اتوبوس های درون شهری نیشابور به عنوان سیستم اصلی حمل و نقل عمومی این شهر را با بحران مواجه کرده است. حمل و نقل عمومی در کلان شهرها با حضور مترو و قطار های شهری، بودجه و درامد بیشتر شهرداری ها، جمعیت بیشتر و تمرکز دارایی ها دولتی شرایط بهتری دارد. از طرفی شهرهای کوچک نیز یا در آن ها سیستم حمل و نقل عمومی تعریف نمی شود و یا به وسیله تاکسی یا مینی بوس این حوزه را پوشش می دهند. اما در شهرهای میانی مانند نیشابور اتوبوس دورن شهری مولفه اصلی حمل و نقل عمومی است و حالا با این مشکلات وضعیت آن به مرحله بحران رسیده است. در همین ارتباط نیز رانندگان و بهره برداران بخش خصوصی اتوبوسرانی نیشابور در اعتراص به مشکلات فراوان دست به تجمع اعتراضی زدند و همین اقدام برای ساعاتی شبکه حمل و نقل عمومی نیشابور را با اختلال رو به رو کرد.
یکی از این رانندگان معترض در گفت و گو با خاتون شرق گفت: متاسفانه هزینه های نگهداری اتوبوس ها به شدت افزایش یافته است. به طوری که در گذشته لاستیک را دو میلیون می خریدیم هم اکنون در بازار آزاد باید ۱۵ میلیون تومان هزینه کنیم. تعویض روغن را با ۳۰۰ هزار تومان انجام می دادیم هم اکنون سه میلیون تومان هزینه دارد.
وی ادامه داد: اتوبوس در ماه ۵ میلیون تومان هم کار نمی کند و صبح و شب ۱۶ ساعت پشت فرمان رانندگی می کنیم ولی دست آخر نیز چیزی عایدمان نمی شود. مسئولین باید حمایت کنند چرا که با این وضعیت چرخ اتوبوس ها نمی چرخد.
یکی‌دیگر از رانندگان بخش خصوصی اتوبوس رانی نیشابور گفت: با شهرداری قرارداد ساله داشتیم و مدت هاست این قرار داد به اتمام رسیده است، حداقل سندهای ما را آزاد کنند تا دنبال زندگیمان برویم. همکاران دیگر ما روی ماشین های سنگین در جاده کار میکنند و درآمد بهتری از ما دارند.
وی ادامه داد: سند اتوبوس ها به اسم سازمان است و می گویند باید کار کنید چون اتوبوس نداریم.
یکی دیگر از رانندگان معترض به خبرنگار ما می‌گوید: هرچقدر کار می کنیم بازهم باید از چند نفر قرض بگیریم تا استهلاک ماشین را فقط پرداخت کنیم.
وی ادامه می دهد: اتوبوس ها و سرویس های دارای درآمد در اختیار خود سازمان است و تازه همان درآمد ناچیز ما نیز به حساب شهرداری می رود و باید دنبال بدویم تا نقد شود. با این‌وضعیت‌کار کردن بسیار سخت شده و باید به اتوبوس ها یارانه بدهند ولی مسئولین چند سال است فقط وعده می دهند.
یارانه دولت به حمل و‌نقل عمومی به حد صفر رسیده است
مدیرعامل سازمان مدیریت حمل و نقل بار و مسافر شهرداری نیشابور در گفتگو با خاتون شرق در خصوص مشکلات به وجود آمده برای ناوگان حمل و نقل عمومی این شهر گفت: حمل و نقل عمومی در دنیا بر محور یارانه می گردد، یعنی چون این‌موضوع هزینه و فایده یکسانی ندارد دولت ها حمایت می کنند.
اسماعیل قندهاری با بیان اینکه حدود ۱۲ سال پیش دولت اتوبوس هایی را به شهرداری ها واگذار کرد افزود: آن زمان قیمت اتوبوس حدود صد میلیون تومان بود ولی به شهرداری ها به قیمت ۱۸ میلیون تومان واگذار کردند. شهرداری ها نیز آن را به همان قیمت در اختیار بخش خصوصی قرار دادند و اتفاقا از این موضوع استقبال هم شد.
وی ادامه داد: از آن گذشته دولت به شهرداری ها نیز بابت حمل و نقل عمومی یارانه پرداخت کرد و بخشی از هزینه های سفر های درون شهری را متقبل شد. وی اظهار کرد: در همین ارتباط یارانه قابل توجهی هم پرداخت شد به طوری که در سال ۹۲ یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان یارانه بلیت به شهرداری نیشابور پرداخت شد که با توجه به قیمت حدود ۱۰۰ میلیون تومانی اتوبوس ها مانند این بود که ۱۵ دستگاه اتوبوس جدید به ما تزریق شده باشد. ما از این
محل به بخش خصوصی یارانه، لاستیک و قطعات یدکی می دادیم و اتوبوس های فرسوده تر را باز سازی و سیستم حمل و نقل را مدیریت و نیاز های آن را مرتفع می کردیم.
وی با بیان‌اینکه متاسفانه از شش ماه دوم سال ۹۴ یارانه تخصیصی دولت به حد صفر رسیده است خاطر نشان کرد: اگر بخواهیم آن زمان را با وضع موجود مقایسه کنیم در حال حاضر قیمت هر دستگاه اتوبوس ۵ میلیارد تومان است و اگر دولت بخواهد یارانه را مانند گذشته پرداخت کند باید ۱۵ برابر این مبلغ یعنی ۷۵ میلیارد تومان سالیانه برای حمل و نقل عمومی نیشابور پرداخت کند. اگر این مبلغ در اختیار حمل و نقل عمومی قرار بگیرد اقداماتی بسیار زیادی می توان انجام داد حال آنکه نه تنها مبلغ به این مقدار افزایش پیدا نکرده بلکه به صفر رسیده است. این خلا بسیار زیاد به وجود آمده را چگونه می توان جبران کرد وقتی دولت برخلاف اقدامات سایر کشور ها پای خود را از حمل و نقل عمومی کنار کشیده است؟
کاهش ۸۷ درصدی تعداد مسافر اتوبوس های درون شهری نیشابور
مدیرعامل سازمان مدیریت حمل و نقل بار و مسافر شهرداری نیشابور خاطر نشان کرد: در گذشته که اتوبوس را با ۱۸ میلیون واگذار کردیم برای بهره برداران صرفه اقتصادی داشت چون تعداد مسافران زیاد بود و به طور میانگین روزی هزار و۵۰۰ نفر جابه جایی در هر اتوبوس داشتیم در حالی که این عدد تا قبل از کرونا با کاهش بیش از ۵۰ درصدی به ۷۰۰ مسافر در روز رسید در حالی که جمعیت و نیاز مردم به رفت و آمد درون شهری افزایش پیدا کرده است. البته از دلایل آن می توان به افزایش استفاده از خودروی شخصی، عدم به روز رسانی سیستم حمل و نقل عمومی، فرسودگی خودروها و نبود فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی ذکر کرد.
وی ادامه داد: پس از شروع پاندمی کرونا در اسفند ۹۸ نیز تاکنون تعداد مسافر به طور میانگین به ۲۰۰ نفر رسیده است که کاهش تعداد مسافر به طور مستقیم باعث کاهش درآمد بهره بردار بخش خصوصی می شود.
عمر‌ناوگان اتوبوس رانی نیشابور از خط قرمز عبور کرده است
سن ناوگان بالا رفته و با این قیمت ها به جز چند کلان شهر شهرداری ها توان خرید اتوبوس ندارند
قندهاری با اشاره به عمر بالای ناوگان‌حمل و نقل عمومی نیشابور گفت: اتوبوس ها در حال فرسوده شدن هستند و تعمیر و نگه داری آن ها بیشتر شده است. مجبوریم برای اتوبوس های فرسوده معاینه فنی بگیریم و از آن ها استفاده کنیم و باید بگوییم در واقع استانداردهای ترافیکی در حمل و نقل عمومی کشور ما در حال حاضر معنی ندارد.
وی ادامه داد: در حالی که در بعضی کشورها عمر ناوگان حمل و نقل عمومی ۵ سال و در بعضی کشورها ۱۰ سال است که این در کشور ما نیز ده سال تعریف شده، میانگین عمر ناوگان حمل و نقلی نیشابور به ۱۴ سال رسیده است. از خط قرمز عبور کرده ایم و اتوبوس پس از ده سال فقط آلایندگی ایجاد می کند و هزینه های تعمیر و نگه داری آن زیاد است و مقرون به صرفه نیست.
افزایش سرسام آور هزینه قطعات یدکی اتوبوس ها
مدیرعامل سازمان‌حمل و نقل عمومی شهرداری نیشابور تصریح کرد: عمر ناوگان بخش خصوصی ما بالا رفته و زیاد خراب می شود. از طرفی هزینه نگهداری و قطعات این اتوبوس فرسوده با اتوبوس نو ۵ میلیارد تومانی برابر است.
در گذشته یک جفت لاستیک را حدود دو میلیون تومان میخریدم و در حال حاضر لاستیک ایرانی حدود ۹ میلیون تومان است که بیش از ۴ برابر افزایش داشته است. همچنین تعویض روغن ۲۰۰ هزار تومانی با افزایش ده برابری به ۲ میلیون تومان رسیده است.
دولت می تواند با راه اندازی سامانه خرید قطعات، لوازم یدکی مورد نیاز اتوبوس ها را از کارخانه ها خریده و با دادن یارانه مستقیم به دست شهرداری ها برساند تا مجبور نباشیم جنس را از بازار با قیمت بسیار بالا و کیفیت پایین تهیه کنیم.
قندهاری با بیان‌اینکه در این سال ها قیمت بلیت اتوبوس نیز افزایش پیدا کرده و اگر دولت یارانه را پرداخت کند افزایش قیمت بلیت نداریم افزود: این افزایش قیمت باعث عدم رقابت اتوبوس با سایر وسایل حمل و نقل می شود و استقبال مردم را کم می کند. این درحالی است که برای تشویق مردم به استفاده از حمل و نقل عمومی در بسیاری کشور ها دسترسی به آن بسیار ارزان و حتی رایگان است.
شهرهای میانی مانند نیشابور از کمک های دولتی بی بهره اند
وی ادامه داد: شهرهای کوچک از کمک های دولتی برخوردارند و کلان شهرها نیز توسط دولت حمایت می شوند اما متاسفانه شهرهای میانی مانند نیشابور از این کمک های دولتی بی بهره اند. درحالی که در شهرهای میانی تنها مد انبوه بر اتوبوس است، در کلان شهرها مترو داریم و در شهرهای کوچک نیز از تاکسی یا مینی بوس استفاده می شود چند سال ناوگان اتوبوسرانی نوسازی نشده و پر کردن این شکاف با این قیمت ها توسط دولت جدید کار بسیار سختی است.
این کارشناس حوزه حمل و نقل ادامه داد: برای تقویت سیستم اتوبوسرانی می توانیم خطوط ویژه و مخصوص اتوبوس در خیابان هایی ۱۵ خرداد و ۱۷ شهریور ایجاد کنیم که مطالعات اولیه آن نیز انجام گرفته ولی نبود زیرساخت ها مانع انجام آن می شود. ترافیک بعضی خیابان ها زیاد است و این باعث کاهش استقبال از اتوبوس‌ها می شود. اگر سیستم حمل و نقل عمومی تقویت شود شاهد کاهش ترافیک و آلودگی هوا خواهیم بود.
قندهاری با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۸۰ اتوبوس فعال در بخش خصوصی داریم افزود: با این بهره برداران قبل سال ۹۰ قرار داد بسته شده و هم اکنون قرارداد آن ها به اتمام رسیده است ولی با توجه به شرایط موجود امکان استرداد اتوبوس ها نیست.
وی خاطر نشان کرد: وزرات کشور فضایی ایجاد کرده که بتوانیم اتوبوس ها را بازسازی کنیم. چند دستگاه اتوبوس را به صورت رایگان بازسازی و قرار داد آن ها را تمدید کردیم. شهرداری نیشابور نیز به دنبال دریافت وام برای بازسازی چند دستگاه دیگر است ولی به طور کلی مشکلات کلی با این راهکارها حل نخواهد شد.
وی در خصوص کمک های شهرداری به بهره برداران بخش خصوص گفت: شهرداری نیشابور فروردین و اردیبهشت امسال به هر دستگاه یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومان و از خرداد ماه دو میلیون و پانصد هزار تومان از محل بودجه خود کمک کرده است.
وی در پاسخ به تاخیر در پرداخت درامدهای رانندگان نیز گفت: پرداخت ها سیستم قانونی شهرداری است و تلاش داریم‌زمان رسیدن آن به بهره برداران را به حداقل برسانیم.
از مکاتبه با مسئولین هیچ نتیجه ای نگرفتیم
رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر نیشابور نیز در این باره گفت: در حوزه حمل و نقل عمومی دو مدل اتوبوس داریم که یکی اتوبوس های متعلق به شهرداری است و دیگری اتوبوس های بخش خصوصی که طبق قراردادی زمان واگذاری اتوبوس ها مشغول به کار شده اند که در حال نیز حاضر قرارداد آن ها پایان یافته یا رو به پایان است.
احمد همت آبادی افزود: اینکه می گویند قراردادمان تمام شده حرف حساب است. می گویند تعهدمان تمام شده و سند اتوبوس ها را آزاد کنید تا به دنبال فعالیت های خودمان برویم. اما شهرداری با توجه به نیازی که به این تعداد اتوبوس دارد و واقعا در ناوگان حمل و نقل مشکل داریم فعلا این اتوبوس ها را نگه داشته است ولی قطعا مشکلات آن ها باید بررسی و رفع شود.
سخنگوی شورای شهر نیشابور بیان کرد: از زمانی که دولت سهم خود را در حمل و نقل عمومی پرداخت نمی کند مشکلات آغاز شد و هم اکنون با شیوع کرونا مسافرین کمتر و این مشکلات تشدید شده است به نحوی که بهره برداران‌می گویند حتی هزینه کمک راننده را نمی توانند پرداخت کنند در حالی که هزینه های جاری آن ها چندین برابر شده است.
همت آبادی ادامه داد: رانندگان معتقد هستند هزینه های یک اتوبوس شهری در حال حاضر در هر ماه حدود ۱۵ تا ۱۸ میلیون تومان است در حالی که درآمد حاصل از فروش بلیت تنها بین ۵ تا ۶ میلیون تومان است که این فاصله ایجاد شده باید جبران شود.
عضو دوره های پنجم و ششم شورای شهر نیشابور اظهار کرد: مصوبه ای در دوری قبلی شورای شهر داشتیم که ماهیانه تا ۵ میلیون تومان به هر دستگاه پرداخت شود که به خاطر هزینه های زیاد مورد موافقت شهرداری قرار نگرفت و مقرر شد نصف آن مبلغ پرداخت شود که مشکلی بابت آن نیست.
همت آبادی ادامه داد: یکی دیگر از مطالبات بهره برداران بخش خصوصی این است که شهرداری سهم خود از فروش هر بلیت را پرداخت کند که مقرر شد به ازای هر تراکنشی که دارند مبلغی را شهرداری به آن ها پرداخت کند. رانندگان با این موارد فعلا موافقت کرده اند و منتظریم لایحه ی جدید شهرداری در این خصوص دوباره به شورای شهر ارسال شود.
سخنگوی شورای شهر نیشابور بیان کرد: در دوره قبل پیشنهاد دادم به دلیل کوتاهی دولت در این‌مورد حتی جلسه شورای تامین برگزار شود و این مشکل بحرانی ما در حوزه حمل و نقل عمومی بررسی دقیق شود. با دادستانی، فرمانداری، نمایندگان مجلس و سایر نهاد ها در این خصوص مکاتبه کرده ایم ولی متاسفانه هیچ نتیجه ای نگرفته ایم و همچنان دولت از زیر بار مسئولیت در حوزه حمل و نقل عمومی شانه خالی می کند.
