کرونا و سه پنجره کارآفرینی
به گزارش مرکز پژوهش های مجلس، فضای کارآفرینی سه رویکرد جداگانه را برای تحول وضع موجود کسب و کارها به ما نشان می دهد. اول: تشخیص فرصت، دوم: کشف فرصت و سوم: خلق فرصت.
برای این که شروع به کسب و کار یا تحولی جدید داشته باشیم، باید به این نکته توجه کنیم که در برخی رسته ها، عرضه و تقاضا تقریباً با هم متناسب اند و عرضه کنندگان با رقابت به حیات خودشان ادامه می دهند. در این شرایط، بهترین رویکردها برای کارآفرینی در «تشخیص فرصت ها»یی است که امکان کاهش هزینه های عملیاتی و همزمان اقدامات نوآورانه را برای ما فراهم می کند. آن هایی که در رسته های صنایع غذایی فعالیت می کنند، می توانند روی این استراتژی حساب کنند.
اما دسته ای دیگر از کسب و کارها هستند که در آن ها عرضه و تقاضا با هم تناسبی ندارند. در این گونه موارد، رویکرد «کشف فرصت» با استفاده از راهکار «ترکیب خلاقانه منابع در دسترس» می تواند بسیار کمک کننده باشد. در این حالت، بنگاه ها با غلبه بر محدودیت های منابع، به ایجاد منابع ارزشمند برای پاسخ به تقاضاهای جدید مشتریان می پردازند. به عنوان مثال، هم اینک که تقاضا برای پوشاک در شرایط کنونی نسبت به عرضه افت محسوسی یافته است یا تالارهای عروسی تعطیل شده اند، برخی صاحبان این اماکن، اقدام به تبدیل فضای در دسترس به کارگاه های تولید ماسک کرده اند.
اما در رویکرد خلق فرصت، کارآفرین با شرایطی مواجه است که هنوز تقاضای آشکاری وجود ندارد و عرضه کنندگانی که بتوانند در این وضعیت تقاضای پنهان مشتریان را شناسایی و برای آن محصول یا خدمتی ارائه کنند، بازار جدیدی برای خود به وجود خواهند آورد. به عنوان مثال، بعد از تعطیلی سینما در ایام کرونا، ارائه دهندگان سرویس های پخش آنلاین فیلم، با نمایش فیلم های روز سینما در بستر اینترنت (سینمای آنلاین) توانسته اند بازار جدیدی برای خود خلق کنند.
فرصت های طلایی کسب و کار در دوران کرونا
اگر بخواهیم مقداری مشخص تر در خصوص فرصت های کسب و کار در دوران کرونا صحبت کنیم، می توان به ۴ مورد زیر اشاره کرد:
۱- مشاغل خانگی و خانوادگی: قرنطینه اختیاری و گاهی اجباری کرونا، یکی از بهترین فرصت ها برای راه اندازی کسب و کارهای خانگی است. رسته ای که هم اینک یکی از راهکارهای مهم برای ایجاد اشتغال و درآمد در سراسر جهان محسوب می شود. اکنون ۶ دسته کلی مشاغل شامل صنایع دستی، فرش دست باف، صنعت و خدمات، تجارت الکترونیک، امور تولید دام و شیلات و نیز فعالیت های فرهنگی هنری توسط وزارت تعاون، کار و رفاه احتماعی به رسمیت شناخته شده اند. این دسته های کلی، در مجموع بیش از ۳۰۰ رسته شغلی را شامل می شوند.
۲- کسب و کارهای دیجیتال: این رسته به آن هایی که دستی به برنامه نویسی رایانه دارند، پیشنهاد می شود. چرا که به هیچ عنوان نمی توان در دوران کرونا از کسب و کارهای دیجیتال صرف نظر کرد. مهم ترین کارکرد وب سایت و شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام، برندسازی برای یک کالا و کسب و کار است. با توجه به این که هر کسب و کاری نمی تواند از تمامی شبکه های اجتماعی و وب سایت ها استفاده کند و از سوی دیگر با توجه به اهداف و مشتریان و نوع خدمات، رسانه مجازی مخصوص به خودش را دارد، بنابراین می توان پیش بینی کرد که فرصت بسیار خوبی برای افزایش تصاعدی بازار فروش آنلاین، برنامه نویسی، طراحی و پشتیبانی سایت هایی که این گونه خدمات اختصاصی را ارائه می کنند، فراهم است.
۳- توسعه خدمات توزیعی: شرایط به وجود آمده بر اثر کرونا، نیازهای جدیدی را برای خانواده ها به وجود آورده است. از جمله خرید ملزومات جاری (مواد خوراکی، غذایی، بهداشتی ،نان و …) به گونه ای که آن ها از محل قرنطینه خارج نشوند، و در عین حال، امکان دیدن نیازمندی های خود، انتخاب، سفارش و پرداخت هزینه های آن ها را داشته باشند. این نیاز جز با وجود بنگاه هایی که این خدمات را با اتصال همزمان به خانوارها و عرضه کنندگان انجام دهند، تامین نخواهد شد. شرکت هایی که همزمان با ارائه خدمات توزیعی، بتوانند حجم وسیعی از نیازمندی های مردم را در کوتاه ترین زمان و با ایجاد امنیت و حفظ سلامت پاسخ دهند. در این رابطه، تجربه چندماه گذشته برای مردم و برخی شرکت های ارائه دهنده این خدمات بسیار جذاب و امیدوارکننده بوده است. اقدام سازمان میوه و تره بار تهران، در برخی از مناطق با امکان انتخاب و ارسال میوه برای بسیاری از مردم، از جمله این تجارب موفق است.
۴- ارائه دیگر خدماتی که از راه دور امکان پذیر باشد: افزون بر تامین کالاها ، خدمات زیادی نیز هستند که امکان فروش آن ها از راه دور وجود دارد و مردم هم خواهان تامین آن ها بدون خروج از منزل هستند. بنابراین افرادی که بتوانند با وضعیت کمی و کیفی ارتباطات در فضای مجازی و نیز با بالاترین کیفیت و هزینه کمتر، خدمات ادامه دار و مطمئنی در این رابطه ارائه دهند، در مرکز توجه خانوارها قرار خواهند گرفت. آموزش از راه دور، آموزش آنلاین، ارائه خدمات مشاوره ای، سمینارهای آنلاین و خدمات تصویری، سایت های تولید محتوا در زمینه های مختلف و خدمات پشتیبانی مرتبط، از این جمله اند. همچنین به طور خاص می توان از ارائه خدمات نرم افزاری رایانه ها (IT) از راه دور اشاره کرد. این کار با نصب نرم افزارهایی ساده امکان دسترسی از راه دور را برای خدمات دهنده فراهم می کند و در مقابل پرداخت آنلاین هزینه خدمات به راحتی قابل انجام است.