یحیی شکفته / درود به همه شما بزرگواران و دنبال کنندگان روایت‌های نیشابور شهر تمدنهای کهن در آیینه ی خاطرات و تاریخ شهرمان در روایت قبل که بر بال سیمرغ افسانه ایی تا کوچه ی فیاض بخش جنوبی یک در حاشیه کال منوچهری امروزی رسیدیم و خاطرات و آدم‌هایش را مرور کردیم اکنون نیز پاورچین پاورچین همراه با سیمرغ خیال سعی خواهیم کرد با سر زدن به این محله تاریخی و قدیمی نیشابور از سرگذشت آدم هایش مطلع باشیم چرا که همین یادآوری ها و ذکر نام ها و یادها خود سببی است برای جدا شدن از این روزگار پیشرفته و دیجیتالی و برای تمدد اعصاب کمی لازم است .
سرنبش کوچه در طرف راست مان از همان ورودی سمت کال منزل حاجی دهنوی بود که بعدها حاجی خوشدل و حاجی بازوبندی و البته عین الله امان آبادی نیز آنجا مستقر شدند و در همسایگی ایشان که یکی از سه خانه ی قدیمی این کوچه نیز مربوط به جناب آقای محمدی کارمند آموزش و پرورش بود که اینجا سکنی داشتند و دارند و سالها در کنار دیگر همسایگان خوب خود بوده و هستند پس از آن سرنبش کوچه که در ادامه به سمت فردوسی جنوبی میرفت و قبلا از آن گفتیم باغی است که دیوار به دیوار همان کاروانسرای شیر دار می‌رفت
القصه در همین کوچه که به فردوسی ۴ معروف است و در طرف مقابل هم یک خانه ی قدیمی دیگر خودنمایی می‌کند جایی که از اولین ساکنان آن می‌شود به حاجی اعیانی اشاره کرد که در ادامه بعدها حاج علی اصغر زاودی همان زمین را با زحمات خود و عرق جبین بواسطه اینکه خویش استاد معمار و بنا بود در همان دهه های ۵۰ ساخت و اکنون نیز شاید یک راز بقا برای این ملک نیز همین باشد که خود مالک و درعین حال سازنده و معمار آنجا زنده است و ساخته دست خودش را نگهداری می‌کند ؛به‌هرحال تقریبا اکثر ما نیشابوریها با خانه های کاهگلی و خشتی و عطر دیوانه وارشان در نمناکی بهار وتابستان در کوچه باغ های شهرمان آشناهستیم ودر گوشه ی خاطرات مان بوی غریب کاهگل و خشت خام، رفتار آشنا و در حرکتی دارد و هر جا که بوی کاهگل به مشام ما برسد انگار در زمان سفر می کنیم و برمی گردیم به گذشته ای پر خاطره و پرهیاهو که جز بازی های کودکانه و افتادن و زخم شدن سر زانو هیچ درد وفکری راه ندارد.

تا سالهای پیش که معماری به سمت مدرن شدن پیش رفت و سیمان و فلز به صورت امروزی وارد ساختمان سازی شد تقریباً تمام شهرها و اغلب ساختمان ها با خشت خام ، گچ و کاهگل بنا شده بود . قدمت ملات کاهگل به ۴۰۰۰ سال قبل ازمیلاد می رسد. آنطور که در لایه سوم تپه سیلک ، کاخ های ۱۷ گانه تخت جمشید ، در بناهای پاسارگاد و شوش ، بناهای اشکانی (کاخ فیروز آباد و ایوان مدائن) و مجموعه ارگ بم کاربرد کاهگل را به وفور می توان دید.همچنین در بناهای دوره اسلامی از این ملات به عنوان یکی از عناصر ساخت مایه بسیار موثر استفاده شده است و از ملات کاهگل به عنوان عایق رطوبتی و حرارتی بصورت اندود در پشت بام ، پوشش سطوح داخلی و خارجی فضاهای معماری خشتی ، خفاظت از دیوارهای خشتی ، نگهداری توفال های سقف با ضخامت مناسب ، تهیه خشت خام و پوشش دیوار های آجری برای اندود گچ استفاده می شد
اما حالا سخت می شود یک مسیر را پیدا کرد که تمام آن بوی کاهل و خشت خام بدهد و دیوارها عطر همان فصل را با کاهگل در هوا پخش کنند . زندگی فلزی و سیمانی روح و جان خانه ها را گرفته است و جزارتفاع بلند هیچ توان دیگری ندارد تا در روح انسانی شریک باشد.
القصه این مطلب را یادآور شدم که یادمان باشد خانه های قدیمی با این مشخصات چه آرامشی داشتند در زندگی ما مردم که اکنون مگر آیا هست ؟؟
بگذریم همسایه دیوار به دیوار استاد زاودی هم که در ابتدا استاد علی قائمی خیاط بود و بعدها به حاج علی قاسمی فروخت که راننده ماشین سنگین بود مدتها ست که اینجا ساکن هستند و در ادامه خانه بعدی که نیز خانه اش از جنس خانه ی استاد زاودی میباشد و قدیمی ساز است مربوط به استاد میرزا یزدی بنا میباشد که او نیز خودش استادی بوده از آن استادها و در پایان معرفی این محله به منزل قدیمی و بسیار خاطره انگیز علی دباغ که ملاک بود می‌رسیم که وی نیز در ادامه گذران سال‌های زندگی در این دوره های اخیر منزلش را به خانواده پدری شهید کریم اندرابی فروخت وچه بسیار که همه اهالی از شهید و خاطرات کودکی تا جوانیش در این کوچه به نیکی یاد می‌کنند و همواره دلتنگ دیدار همان روزهای خوش زندگی در آن دوران هستند
باز به سر کوچه و حاشیه کال منوچهری رسیدیم و البته باز مجال نگارش کم ، ادامه این روایت دلنشین را به مجال بعدی موکول میکنیم و مثل همیشه از شما بزرگواران درخواست دارم با راهنمایی ها و انتقادات و پیشنهادات خویش من را درهر چه بهتر گردآوری مطالب برای محلات نیشابور یاری کنید شما عزیزان میتوانید با آدرس الکترونیکی در فضای مجازی به آدرس دیجیتالی زیر با من در ارتباط باشید :
@yahya_shekofteh