نیشابور، شهری میان جاده و حادثه است؛ شهری که هر روز بیش از ۲۰۰ خودروی حامل مواد سوختی و خطرناک از حاشیه‌اش عبور می‌کنند، اما ایستگاه‌های آتش‌نشانی‌اش با کمبود نیرو، فرسودگی تجهیزات و بحران بودجه دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در حالی‌که در پایتخت آتش‌نشانان پلاسکو شهید نام گرفتند، خانواده‌های آتش‌نشانان جان‌باخته در فاجعه‌ی قطار نیشابور هنوز از ابتدایی‌ترین حقوق قانونی محروم‌اند. این تناقض تلخ، تصویری از شهری است که میان خطر و بی‌توجهی گرفتار شده است.

خانواده‌های شهدای آتش‌نشان نیشابور محروم از مزایای خانواده‌های شاهد
ابوالفضل اسدی رئیس سازمان آتش‌نشانی نیشابور در نشست خبری به مناسبت هفته آتش‌نشانی و ایمنی با اشاره به حادثه قطار نیشابور گفت: جان‌باختگان آتش‌نشانی نیشابور تنها به‌ صورت اسمی شهید نامیده می‌شوند و هیچ حمایتی از سوی بنیاد شهید شامل حال خانواده‌های آنان نمی‌شود.
وی اظهار کرد: در نیشابور خانواده‌های شهدای آتش‌نشانی از مزایای قانونی پیش‌بینی‌شده برای این قشر بهره‌مند نیستند و تاکنون هیچ سازوکار اجرایی برای اجرای این حقوق در نظر گرفته نشده است.
وی گفت: در حادثه پلاسکو آتش‌نشانان کشته شده در این حادثه رسما شهید اعلام شدند اما شهدای آتش‌نشانی نیشابور که در حادثه قطار نیشابورمظلومانه شهید شدند از این مزایا بی‌بهره‌ ماندند در حالی که برخی از این شهدا در حادثه انفجار قطار هیچ اثری از آثارشان پیدا نشد. اگر زمانی که کشته شدگان آتش‌نشانی در حادثه پلاسکو شهید اعلام شدند؛ همان زمان توسط مسئولان و نمایندگان نیشابور این موضوع پیگیری میشد می‌توانستیم به نتیجه برسیم.

تعلل شهرداری‌های نیشابور در جذب اعتبارات
اسدی با اشاره به اینکه سازمان آتش‌نشانی شهر نیشابور مجبور است حوادث شهرداری‌های اقماری نیشابور را هم به خاطر کمبود تجهیزات و امکانات پوشش بدهد اظهار کرد: برای شهرداری‌ها اعتبارات و تجهیزات اختصاص داده می‌شود اما قادر به جذب آن نیستند و با وجود اعلام حمایت ما برای اختصاص بودجه برای جذب امکانات و تجهیزات اما پیگیری‌های ما هیچ نتیجه‌ای نداشته و فقط شهرداری اسحاق‌آباد توانسته مقداری اعتبارات و امکانات جذب کند اما متاسفانه بقیه شهرداری‌ها در این زمینه تعلل می‌کنند.
وی گفت: ۱۰۰ درصد حوادث چاه افتادگی و غرق شدگی در کل مجموعه شهرستان‌های نیشابور بزرگ را آتش‌نشانی شهرداری نیشابور پوشش می‌دهد.
وی افزود: هزینه‌های سازمان آتش‌نشانی نیشابور توسط شهروندان شهر نیشابور تأمین می‌شود و باید همه حوادث این شهر را پوشش بدهد اما خدمات ما به صورت شهرستانی و گاهی به شهرستان‌های دیگر ارائه می‌شود مانند حادثه سیمان سبزوار.
وی اظهار کرد: در این شهرستان ۹ شهر کوچک زیر ۵۰ هزار نفر وجود دارد که قادر به جذب اعتبارات نیستند و‌ در نامه به فرمانداری اعلام‌ کردیم حاضر به پرداخت هزینه‌ها برای جذب اعتبارات هستیم اما این پیگیری‌ها هیچ نتیجه‌ای نداشت.
وی درباره علت کمبود در تخصیص اعتبارات گفت: شهرهایی مانند نیشابور که از ۹ مرکز استان در بخش‌های مختلف جلوتر است اما اعتبارات کمتری دریافت می‌کند و این به خاطر یک‌ تقسیم‌بندی بسیار اشتباه است که در تخصیص اعتبارات برای آتش‌نشانی‌ها وجود دارد.
شهرهای بالای ۵۰۰ هزار نفر و زیر ۵۰ هزار نفر از تخصیص اعتبارات بهتری برخوردارند، اما شهرهایی مانند نیشابور در میانه این تقسیم‌بندی مغفول مانده‌اند.

سازمان آتش‌نشانی نیشابور پیر است
براساس چارت سازمانی برای ۶ ایستگاه آتش‌نشانی در نیشابور ۱۶۷ نفر پرسنل در نظر گرفته شده اما تعداد نیروهای موجود ۱۲۱ نفر با میانگین سنی ۴۳ سال است و‌ این چارت برای سال ۱۳۹۶ شهر نیشابور با ۲۷۰ هزار نفر جمعیت است.
وی اظهار کرد: در آتش‌نشانی نیرو در ۲۰ سالگی جذب و در ۴۰ یا ۴۵ سالگی بازنشسته می‌شود و درحال حاضر سازمان آتش‌نشانی نیشابور پیر است همچنین ماشین‌آلات و تجهیزات این سازمان هم فرسوده و مستهلک است‌.
وی گفت: در هر شیفت حداقل باید ۶ نیرو در ایستگاه‌های آتش‌نشانی حضور داشته باشد اما درحال حاضر شیفت‌ها به صورت ۲ یا سه نفره است و در حال حاضر فقط یک ایستگاه آتش‌نشانی در نیشابور از لحاظ تعداد نیرو وضعیت نیمه استاندارد دارد و به سازمان بازرسی اعلام کرده‌ایم وضعیت کمبود نیروی آتش‌نشانی نیشابور از خط قرمز رد شده و با این وضعیت مجبور به کاهش ایستگاه‌های آتش‌نشانی نیشابور هستیم.
اسدی با اشاره به اینکه در کل هفت ایستگاه آتش‌نشانی نیشابور در یک شیفت عملیاتی حداکثر ۳۰ نفر نیرو داریم گفت: در مشهد برای یک حادثه آسانسور چهار نفر نیرو آتش‌نشان اعزام می‌شود اما در نیشابور برای حادثه یک کارخانه صنعتی حداکثر ۶ نفر می‌توانیم اعزام کنیم.

افزایش کمبود نیرو با ۶۱ نفر بازنشسته و تنها ۵۵ جایگزین
اسدی با اشاره به بحران نیروی انسانی گفت: از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ هیچ نیرویی برای آتش‌نشانی نیشابور جذب نشده است. با وجود دریافت مجوز جذب ۵۵ نفر نیرو و امید برای برگزاری فراخوان تا پایان امسال، از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۴ تعداد ۶۱ نفر از نیروهای فعلی بازنشسته می‌شوند.
او افزود: سال گذشته سازمان امور استخدامی کشور امتیاز جذب نیرو برای آتش‌نشانی‌هایی مانند نیشابور را حذف کرد؛ تصمیمی که به گفته‌ی او «ظلمی بزرگ» در حق آتش‌نشانان این شهر بود، زیرا سیاست‌گذاری‌ها در تهران انجام می‌شود و واقعیت‌های شهرهای دیگر در این تصمیم‌ها دیده نمی‌شود.
اسدی با نمایش مجموعه‌ای از مکاتبات انجام‌شده با استانداری، فرمانداری، دفتر امور شهری و سازمان شهرداری‌ها از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴ اظهار کرد: متأسفانه هیچ‌کدام از این پیگیری‌ها به نتیجه نرسیده و تاکنون پاسخی از سوی نهادهای مسئول داده نشده است.

نیشابور؛ شهری پرمخاطره با عبور روزانه‌ ۲۰۰ خودروی خطرناک
رئیس سازمان آتش‌نشانی نیشابور گفت: نیشابور نه مرکز استان است و نه کلان‌شهر محسوب می‌شود، اما به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، یکی از شهرهای پر‌مخاطره‌ی کشور است.
او اظهار کرد: روزانه بیش از ۲۰۰ دستگاه خودرو حامل مواد سوختی و خطرناک از کمربندی شهر نیشابور عبور می‌کند و این موضوع خطر بروز حوادث گسترده را افزایش داده است. به گفته‌ی او، لازم است هرچه سریع‌تر برای تعیین تکلیف کمربندی جنوب نیشابور و تأمین اعتبار سازمان آتش‌نشانی اقدام جدی صورت گیرد.

افتتاح نخستین هنرستان همجوار آتش‌نشانی کشور در نیشابور
اسدی با اشاره به طرح‌های عمرانی آتش‌نشانی نیشابور گفت: در یک‌ سال گذشته، بیش از ۶۶۷ میلیارد ریال پروژه در این سازمان افتتاح و اجرا شده است. مهم‌ترین آن‌ها خرید خودرو ۱۶ تنی «ایویکو» بود که پس از ۱۸ سال از محل اعتبارات ملی به نیشابور اختصاص یافت.
او افزود: نخستین هنرستان تخصصی هم‌جوار با آتش‌نشانی کشور نیز در نیشابور راه‌اندازی شده و نخستین هنرجویان آن خردادماه امسال فارغ‌التحصیل می‌شوند.

بودجه‌ی ناکافی، تجهیزات فرسوده
به گفته‌ی رئیس سازمان، در سال جاری بیش از ۹ میلیارد تومان تجهیزات برای آتش‌نشانی نیشابور خریداری شده است، اما افزایش تورم سبب کاهش قدرت خرید و افت محسوس در به‌روزرسانی تجهیزات شده است و هر دست لباس کامل آتش‌نشانی حدود ۳۰۰ میلیون تومان هزینه دارد و امسال تنها پنج دست لباس خریداری شد.
او بیان کرد: ۹۰ درصد تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی وارداتی است و همین امر روند تأمین را دشوار و پرهزینه کرده است. خودرو ۱۶ تنی ایویکو که برای آتش‌نشانی نیشابور خریداری شد، ۱۱ ماه در مسیر انتقال از ژاپن به ایران زمان برده و سه سال طول کشیده تا از گمرک خرمشهر ترخیص شود.
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی نیشابور از هزینه بالای تجهیزات نردبان هیدرولیکی نیز خبر داد و افزود: قیمت یک نردبان آتش‌نشانی استاندارد در ایران به ۱۷۰ میلیارد تومان رسیده است که امیدواریم خیرین یا صنایع بزرگ مانند فولاد خراسان برای تأمین آن کمک کنند. با امکانات فعلی تنها توان امدادرسانی ساختمان‌های تا چهار طبقه را داریم.

افزایش ۵۰۰ درصدی بازدیدها و کاهش ۱۵ درصدی حوادث
اسدی با اشاره به عملکرد سازمان در حوزه‌ی پیشگیری گفت: از مهر ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲، آتش‌نشانی نیشابور ۴۴۶ مورد بازدید، ۵۶۰ مورد حریق و ۵۵۰ عملیات نجات انجام داده است. اما از مهر ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۳ تعداد بازدیدها به سه‌هزار و ۱۱۵ مورد رسیده که رشد ۵۹۸ درصدی را نشان می‌دهد.
او افزود: افزایش نظارت‌ها و بازدیدهای ایمنی موجب کاهش ۱۵ درصدی در حجم حریق و حوادث شهری شده است.

افزایش ۷۵ درصدی حوادث
رئیس سازمان آتش‌نشانی نیشابور گفت: طی یک سال گذشته ۷۵ درصد عملیات امداد و‌نجات به خاطر قطعی‌ برق آسانسورها در سطح شهر نیشابور افزایش پیدا کرد و روزی ۲۰ تا ۲۵ مورد حادثه در این مورد گزارش میشد.

کاهش ۱۴ درصدی حجم حریق‌ها
وی گفت: پس از حادثه سیمان سبزوار به خاطر نبود سیستم‌های ایمنی با تاکید مقام قضایی برای شناسایی ساختمان‌های پرخطر با نمای کامپوزیت در نیشابور اقدام شد.
وی با اشاره به اینکه هر مترمربع از نمای کامپوزیت به اندازه هشت لیتر بنزین قدرت ایجاد حریق دارد اظهار کرد: در شهر نیشابور ۴۱ مورد ساختمان مانند ساختمان شهرداری و دانشگاه علوم‌پزشکی و اورژانس ۲۲ بهمن و سینما شهر فیروزه شناسایی شد تا بلافاصله نسبت به تغییر نمای ساختمان اقدام شود و از تعداد ۴۱ ساختمان پرخطر شناسایی شده در شهر نیشابور ۱۲ مورد درمانگاه و‌ کلینیک است‌.
وی گفت: یکی از پزشکان مشهور نیشابور در حال تغییر کاربری ۲ طبقه از یکی از ساختمان‌های پرخطر نیشابور به کلینیک است که اخطارهای لازم داده شده است.
اسدی خاطرنشان کرد: برای ساختمان‌های دارای نمای کامپوزیت تاییدیه ایمنی صادر نمی‌شود و در ساختمان‌های قدیمی با نمای سنگ شاهد افتادن سنگ‌ها هستیم و از نظر ما بهترین نما برای ساختمان نمای سیمانی است.
اسدی گفت: پاساژ مشعوفی تنها پاساژ در شهر نیشابور است که دارای تاییده ایمنی آتش‌نشانی است و در نیشابور ۱۰۰ مورد ساختمان ناایمن شناسایی و ۴۱ مورد در سامانه من تاک ثبت شده است.

هشداری برای فردای نیشابور
گزارش‌های رئیس سازمان آتش‌نشانی نیشابور نشان می‌دهد که این شهر با وجود پیشرفت‌های عمرانی، در آستانه‌ی بحرانی خاموش قرار دارد؛ بحرانی ناشی از کمبود نیرو، تأخیر در تأمین تجهیزات و نبود برنامه‌ریزی ملی برای شهری که هر روز میزبان صدها تانکر سوخت و مواد خطرناک است.
در چنین شرایطی، اگر تصمیم‌گیران کشوری به هشدارهای کارشناسان گوش ندهند، حادثه‌ی بعدی در نیشابور نه یک اتفاق غیرمنتظره، بلکه نتیجه‌ی بی‌توجهی‌های مداوم خواهد بود.