معلوم نیست که در صدسال اخیر چه اتفاق خاصی رخ‌داده است که چهره‌های ماندگار در حوزه ادب و فرهنگ و ترجمه به‌نوعی از آغاز قرن تا اواخر فرز و فرود بسیار از خود بروز داده‌اند و در ارائه آثار این‌همه متفاوت عمل نموده‌اند. در دی‌ماه زادروز دو نویسنده و مترجم را پشت سر نهادیم. ۲۳ دی‌ماه زادروز سید محمدعلی موسوی جمالزاده اصفهانی نویسنده و مترجم ایرانی (۱۲۷۰-۱۳۷۶ خورشیدی). پدرش او را برای ادامه تحصیل به بیروت فرستاد، مدتی نیز در لوزان سوئیس و دیژون فرانسه به تحصیل خود ادامه داد تا دیپلم حقوق خود را گرفت. او را پدر داستان کوتاه زبان فارسی و آغازگر سبک واقع‌گرایی در ادبیات فارسی می‌دانند. نخستین مجموعه داستان‌های کوتاه ایرانی را با عنوان «یکی بود یکی نبود» در سال ۱۳۰۰ در برلین منتشر نمود. جمالزاده نامزد دریافت جایزه نوبل ادبی برای نگارش این کتاب شد که فقط دو رأی آورد. داستان‌های او انتقادی، ساده، طنزآمیز و آکنده از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات عامیانه است. او معتقد بود کاربرد ادبیات مدرن نخست بازتاب فرهنگ‌عامه و سپس انعکاس مسائل و واقعیت‌های اجتماعی است. از آثار او می‌توان به:
تاریخ و ادبیات: فرهنگ لغت عوامانه، گنج شایان، تاریخ روابط روس با ایران و…
داستان: دارالمجانین، صحرای محشر، فارسی شکر است، غیر از خدا هیچ‌کس نبود و…
سیاسی و اجتماعی: خلقیات ما ایرانیان، خاک و آدم، آزادی و حیثیت انسانی و…
ترجمه: قهوه‌خانه سورات از برناردن دو سن پیر، دون کارلوس از شیللر، دشمن ملت از ایبسن، جنگ ترکمن از آرتور کنت دو گوبینو و… اشاره نمود.
و همچنین در همین روز یعنی بیست و سوم دی‌ماه زادروز محمود اعتماد زاده نویسنده و مترجم ایرانی (۱۲۹۳-۱۳۸۵ خورشیدی). مشهور به م.ا.به آذین. پس از اتمام تحصیلات متوسطه با دانشجویان اعزامی ایران به فرانسه رفت و از دانشکده مهندسی دریایی برست و دانشکده مهندسی ساختمان دریایی پاریس گواهینامه دریافت نمود. پس از بازگشت به ایران به نیروی دریایی پیوست و در جریان اشغال ایران و بمباران بندرانزلی در سال ۱۳۲۰ دست چپ خود را از دست داد و به وزارت فرهنگ منتقل شد. تدریس خصوصی زبان فرانسه و تدریس ریاضی در دبیرستان‌ها و کار در کتابخانه ملی از دیگر فعالیت‌های اوست. او ترجمه آثار بسیاری از نویسندگان بزرگ جهان همچون بالزاک، رومن رولان، شولوخوف، شکسپیر و… را به فارسی شیوایی انجام داده است. وسواسش در انتخاب اثر و روانی و دقت ترجمه هایش به او جای ویژه‌ای در میان مترجمان مشهور ایران داده است. او معتقد بود که می‌توان به یاری هنر جامعه را دگرگون کرد و شاعران و نویسندگان در برابر مردم متعهد و مسئول هستند. از آثار او می‌توان به: نامه‌هایی به پسر، کاوه، قالی ایران، شهر خدا و…می باشد .
این که این دو نویسنده و مترجم در یک روز به دنیا آمده اند بخشی از دلیل نوشتن این یادداشت است و بخش دوم این که لازم است در راه و روش این بزرگان عرصه ادب تأمل بیشتری صورت بگیرد تا دانسته شود چه انگیزه ای باعث شده این پیشتازان عرصه نوشتن و ترجمه ابتدا به ساکن این همه کار در کارنامه درخشان خود داشته باشند و در وهله دوم این که چرا ظهور چنین اشخاصی دچار بحران گردیده و کمتر شاهد تلاشگرانی ازاین دست هستیم؟
- نویسنده : مسعود اصغرنژادبلوچی
- منبع خبر : خاتون شرق
