سودابه جعفری -مدیر مسئول
موتورسواری زنان در ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. از یک‌سو، هیچ قانون رسمی که به‌صراحت موتورسواری بانوان را ممنوع اعلام کند، وجود ندارد، اما از سوی دیگر، موانع اجرایی و برخوردهای قانونی باعث شده که این فعالیت برای زنان با مشکلاتی جدی روبه‌رو شود. مسئله‌ای که به‌جای حل شدن، در چرخه‌ای از سکوت و برخوردهای سلیقه‌ای گرفتار شده است.
تناقض در قوانین و رویه‌های اجرایی
یکی از مهم‌ترین چالش‌های موتورسواری زنان، عدم امکان دریافت گواهینامه موتورسیکلت برای بانوان است. این در حالی است که پلیس راهور تأکید دارد که همه رانندگان وسایل نقلیه موتوری، اعم از زن و مرد، باید گواهینامه داشته باشند. این تناقض باعث شده که زنان موتورسوار در وضعیت دشواری قرار بگیرند. از یک‌سو، قانون مستقیماً به آن‌ها اجازه دریافت گواهینامه را نمی‌دهد و از سوی دیگر، پلیس در صورت عدم داشتن گواهینامه با آن‌ها برخورد می‌کند.
سردار سید تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا، نیز در سخنان اخیر خود به این تناقض اشاره کرده و تأکید کرده است که باید تکلیف قانونی اخذ گواهینامه برای زنان مشخص شود. این اظهارنظر، نشان می‌دهد که حتی در بدنه نهادهای نظارتی و اجرایی نیز این موضوع به‌عنوان یک مسئله حل‌نشده مطرح است. اما تا زمانی که این وضعیت تغییر نکند، زنان همچنان در معرض توقیف وسایل نقلیه و جریمه قرار خواهند داشت.
جامعه و پذیرش موتورسواری زنان
فراتر از چالش‌های قانونی، ذهنیت عمومی جامعه نیز در برخورد با این مسئله نقش اساسی ایفا می‌کند. بسیاری هنوز موتورسواری زنان را امری غیرمتعارف می‌دانند، در حالی که در بسیاری از کشورهای جهان، از جمله همسایگان ایران، زنان به‌راحتی در خیابان‌ها با موتورسیکلت تردد می‌کنند.
این نگاه فرهنگی موجب شده که بسیاری از آموزشگاه‌های رانندگی از پذیرش بانوان برای آموزش موتورسواری خودداری کنند. چنین رفتاری باعث می‌شود که زنان علاقه‌مند به این ورزش یا وسیله نقلیه، ناچار شوند بدون آموزش‌های استاندارد و رسمی، به‌صورت تجربی و خودآموز موتورسواری کنند که این امر احتمال بروز حوادث را افزایش می‌دهد.
راهبردهای زنان موتورسوار در شرایط کنونی
با توجه به اینکه وضعیت قانونی هنوز مشخص نیست، زنان علاقه‌مند به موتورسواری مجبورند از راهکارهایی برای کاهش توجه و جلوگیری از برخوردهای قانونی استفاده کنند. یکی از این راهکارها، استفاده از تجهیزات کامل موتورسواری نظیر کلاه کاسکت، لباس‌های مخصوص و کاپشن‌هایی با سایز بزرگ‌تر است که می‌تواند تشخیص جنسیت را سخت‌تر کند.
همچنین، استفاده از رنگ‌های خنثی و غیرمتعارف در تجهیزات موتورسواری می‌تواند احتمال جلب‌توجه را کاهش دهد. هرچند این راه‌حل‌ها موقتی هستند و نشان‌دهنده عقب‌نشینی از یک مطالبه طبیعی است، اما در شرایطی که برخوردهای قانونی هنوز ادامه دارد، برخی زنان ناچار به استفاده از این روش‌ها هستند.
آیا تغییر در راه است؟
موتورسواری زنان نه یک مسئله امنیتی است و نه یک معضل اجتماعی، بلکه یک حق طبیعی است که باید به رسمیت شناخته شود. با توجه به پیشرفت‌های اجتماعی، پذیرش فعالیت‌های ورزشی و حمل‌ونقل زنان در جامعه، انتظار می‌رود که سیاست‌گذاران و نهادهای اجرایی راه‌حلی برای این موضوع ارائه دهند.
در نهایت، آنچه زنان موتورسوار انتظار دارند، برخوردی شفاف و قانونی است؛ یا باید امکان اخذ گواهینامه برای آن‌ها فراهم شود، یا اگر موتورسواری زنان ممنوع است، این مسئله به‌صورت رسمی اعلام شود. اما ادامه این وضعیت مبهم، تنها باعث افزایش برخوردهای سلیقه‌ای و مشکلات بیشتر برای زنان علاقه‌مند به موتورسواری خواهد شد. به امید روزی که موتورسواری زنان نه یک چالش، بلکه امری پذیرفته‌شده و قانونی در جامعه باشد.
