از سویی دیگر دریافت داروها و واکسن کرونا موجب گستره بازار سیاه شد و فضای مجازی را هم در برگرفت . در آبان سال گذشته روزنامه خراسان گزارشی با عنوان «داروخانه تلگرامی» منتشر کرد که طی آن به موضوع فروش داروهای کرونا در فضای مجازی پرداخته بود. شایان ذکر است که خرید و فروش هر گونه دارو در فضای مجازی قاچاق محسوب می شود. مدیر امور دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این باره در گفت و گو با خراسان گفته بود:« فروش دارو در فضای مجازی چه به صورت لیبل دار و چه بدون لیبل، از نظر ما قاچاق داروست چرا که خارج از زنجیره به فروش می رسد و طبق دستورالعمل باید تمام آن ها معدوم شود. چون ما نمی دانیم این داروها در چه شرایطی نگهداری و کنترل شده اند». زمان انتشار این گزارش هنوز خبری از واکسن کرونا نبود و فروشندگان متخلف داروهای کرونا به فروش چند قرص رمدسیویر و فاویپیراویر بسنده کرده بودند.

داروهایی که هر بسته آن تا هشت میلیون تومان به فروش می رسید. بالاخره با تولید واکسن کرونا پای فروش آن هم به بازار سیاه باز شد. از همان بهمن سال گذشته که واکسن به طور رسمی وارد کشور شد، به دنبال رایزنی در کانال های تلگرامی داروخانه ها بودم تا از جزئیات فروش آن در فضای مجازی  مطلع شوم. تنها موردی که آن موقع شناسایی کردم فردی بود که ادعا می کرد واکسن ها را از کردستان عراق وارد می کند و برای فروش دیگر موجودی ندارد. بالاخره چند روز اخیر موفق به گفت و گو با یکی از همین دلالان در فضای مجازی شدم که ادعا می کرد واکسن هایی را به فروش می رساند که از خود وزارت بهداشت بیرون می آید. این درحالی است که در بهمن سال گذشته رئیس شبکه بهداشت وزارت بهداشت در گفت و گو با ایرنا اظهار کرده بود که نشت واکسن‌های کرونا از نظام شبکه بهداشت امکان پذیر نیست.

هر عدد واکسن کرونا ۲۵ میلیون تومان!

با جست وجوی عبارت «واکسن کرونا» در داخل یکی از این کانال ها با پیام های زیادی مواجه شدم که فروشندگان اعلام می کردند واکسن کرونا را موجود دارند . پس از ارسال پیام به چند نفر از این افراد، بیشتر آن ها ادعا می کردند که موجودی شان تمام شده است و باید طی روزهای آینده مراجعه کنم. اما یکی از فروشنده ها که ادعا می کرد در تهران سکونت دارد و واکسن داشت، قیمت هر عدد را ۲۵ میلیون تومان اعلام کرد.وی درباره نحوه پرداخت مبلغ نیز می گوید: بخشی از مبلغ را به عنوان بیعانه برای من واریز می کنید، بقیه مبلغ را هم هنگام تحویل واکسن در محل کارت می کشید. 

تقلبی نیست؛ از وزارت بهداشت می آید!

گفت و گو با فروشنده را ادامه می دهم تا از جزئیات بیشتری سر در بیاورم. درباره موجودی نوع واکسن می گوید:« هم اکنون فقط واکسن قرمز را موجود دارم اما اگر قرمز را بگیرید در هفته آینده که واکسن آبی هم شارژ شد، اولویت فروش آن با کسانی است که واکسن قرمز را گرفته اند. این واکسن برند اسپورتک و ساخت روسیه است». عکسی از واکسن ها برایم ارسال می کند و می گوید:« واکسنی که می خواهیم به شما بدهیم هنوز داخل سطل های مخصوصی است که از روسیه وارد شده که داخل عکس مشخص است. با کیسه یخ یک ساعت فرصت دارید که واکسن را بزنید در غیر این صورت باید واکسن را داخل یخچال و فریزر و در دمای زیر ۱۵ درجه نگهداری کنید». وقتی از نگرانی هایم درباره تقلبی بودن واکسن با فروشنده صحبت می کنم، می گوید:« خیالتان راحت، اصل است و از خود وزارت بهداشت بیرون می آید»! ادعای این فرد باعث شد پیگیر ماجرا از مسئولان وزارت بهداشت شویم.

مسئولان وزارت بهداشت پاسخی ندادند

روز گذشته برای بررسی  این ماجرا و اطلاع از صحت و سقم آن با نمکی، وزیر بهداشت، جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو و وهاب زاده، مشاور مطبوعاتی وزیر بهداشت  تماس گرفتیم. متاسفانه طی تماس های متعدد و ارسال پیامک، از سوی آنان پاسخی به تماس های ما داده نشد. به گفت وگو با دکتر حمیدرضا رحیمی، مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مشهد پرداختیم.

از زمان تحویل  واکسن از تهران به دانشگاه علوم پزشکی مشهد تا زمان تزریق آن امکان نشر آن وجود ندارد

رحیمی در پاسخ به این سوال که آیا امکان توزیع خارج از شبکه واکسن وزارت بهداشت وجود دارد یا خیر، می گوید:« من نمی دانم، اما به شما قول می دهم از زمانی که واکسن از انبار یاخکی آباد تهران تحویل شبکه درمان و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد می شود تا لحظه ای که تزریق انجام می شود، امکان توزیع خارج از شبکه آن وجود ندارد. دلیل آن هم این است که ما لحظه ای که می خواهیم واکسن را تحویل بگیریم تعداد واکسن و شماره سریال های آن مشخص است. وقتی این کار انجام می شود، کارمند ما همان ها را تحویل می گیرد و ما هم عینا همان را در انبار زنجیره سرد خودمان در مرکز بهداشت قرار می دهیم. اگر خواستید می توانید به طور مستند از نزدیک ببینید».

وی تصریح می کند:« مشخصات هر فردی را که واکسن برایش تزریق می شود در سیستم وارد می کنند که برای این شخص در روز و ساعت مشخصی که مراجعه کرده، کدام ویال واکسن را باز کرده اند. شماره ویال مشخص است و آن را وارد سیسستم می کنند. مثلا ما ویال هایی داریم که پنج دوزی است یعنی پنج دوز واکسن دارد. مشخص است که این پنج دوز واکسن به چه اشخاصی تزریق شده است. به طور کلی شماره سریال روی ویال ها ثبت می شود، لذا امکان ندارد ما یک ویالی را تحویل بگیریم و بعد این واکسن در سیستم خودمان تزریق نشود. بر همان اساسی که واکسن به ما تحویل می شود، ما هم باید پوکه هایش را تحویل بگیریم، چه از مراکز تزریق مان و چه از زنجیره سرد».

واکسیناسیون عموم افراد از آخر هفته آغاز می شود

مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در توصیه به افرادی که از بازار سیاه اقدام به خرید واکسن می کنند، می گوید:« به افراد توصیه می کنم اصلا چنین کاری انجام ندهند. ما هم اکنون لکه گیری را انجام می دهیم. برای تزریق واکسن به زودی، یعنی آخر هفته وارد عموم جامعه می شویم. از سنین بالا شروع می کنیم و هر پنج سال به عقب می رویم تا به رده های سنی پایین تر برسیم». هر چند اقدام دلالان برای فروش واکسن کرونا در فضای مجازی ممکن است کلاهبرداری و با نیت سرکیسه کردن مردم انجام شده باشد و اصلا واکسنی هم در کار نباشد، اما از آن جا که این اتفاق در فضای مجازی در حال وقوع است باید درخصوص آگاه سازی مردم و برخورد با فرصت طلبان اقدام ویژه شود که این مهم مستلزم ورود جدی تر پلیس فتا و دستگاه قضاست. اما از سویی دیگر از آن جا که برخی از این فروشندگان اظهار می کردند فعلا واکسنی برای فروش ندارند و بالطبع پولی را هم طلب نمی کردند، این فرض نیز قوت می گیرد که ممکن است به هر حال محصولی در اختیار داشته باشند، ولو نمونه تقلبی از واکسن های موجود. لذا شایسته است با بازنگری در سیستم توزیع واکسن و برطرف کردن نقاط ضعف احتمالی دست شیادان و فرصت طلبان که از دغدغه ها و بی اطلاعی مردم سوء استفاده می کنند، کوتاه شود.