شنبه گذشته شرکت فضل نیشابور (سه‌گل) به عنوان یکی از ۲۰ شرکت برتر کشور در حوزه تولید مواد غذایی از طرف سازمان غذاودارو در همایشی که به این مناسبت در سالن همایش‌های مرکز قلب و عروق شهید رجایی تهران برگزار شد مورد تقدیر قرار گرفت.
دکتر مجید خجسته‌پور معاون غذا و دارو دانشگاه علوم‌پزشکی نیشابور با اشاره به اینکه از نیشابور سه شرکت فضل نیشابور، گرینه و بینالود برای حضور در این همایش معرفی شده بودند گفت: در نهایت از بین این واحدها شرکت فضل نیشابور(سه گل) جزو ۲۰شرکت برتر کشور از طرف سازمان غذاودارو در حوزه تولید مواد غذایی برگزیده شد.
غذا اسلحه استراتژیک
دکتر مجید خجسته‌پور معاون غذا و دارو دانشگاه علوم‌پزشکی نیشابور با اشاره به اینکه هفتم ژوئن مصادف با هفدهم خرداد‌ماه روز جهانی ایمنی غذا است گفت: مسئله غذا یکی از موضوعات بسیار مهم در جهان است به خصوص پس از جنگ اوکراین بر اهمیت آن افزوده شد و به دنیا ثابت شد امروز غذا می تواند به عنوان یک اسلحه استراتژیک در دست دولت‌ها محسوب شود و باید برای مسئله تامین غذا در آینده راهکارهای اساسی اندیشیده و پیش‌بینی و سیاست‌گذاری شود.
وی افزود: یکی دیگر از موارد مهم در موضوع غذا امنیت غذایی است به نحوی که غذا تامین کننده سلامتی انسان باشد و این ماموریت به سازمان غذاوداروی کشور سپرده شده تا غذایی ایمن، مقوی و حاوی کالری لازم را برای شهروندان فراهم کند و از همه مهم‌تر این غذا سالم و موجب سلامتی شهروندان باشد و به این مناسبت امسال WHO برای روز جهانی ایمنی غذا شعار «معیارهای غذایی نجات‌بخش جان‌ها» را انتخاب نموده که در دین ما هم بر این موضوع تاکید ویژه شده است.
معرفی واحدهای لبنی سه‌گل، گرینه و بینالود از نیشابور به عنوان واحدهای برتر
خجسته‌پور گفت: در این چارچوب با هماهنگی سازمان غذاودارو قرار شد همایشی برای تقدیر از صاحبان صنایع برتر کشور در حوزه ایمنی غذا انجام شود و از دانشگاه‌های سطح کشور خواسته شد تا واحدهای تولیدی برتری را که در این بخش فعالیت می‌کنند معرفی کنند و از نیشابور واحدهای تولیدی فضل نیشابور(سه گل) تولیدکننده روغن نباتی، گرینه و بینالود تولیدکننده فرآورده های لبنی معرفی شدند.
وی اظهار کرد: محصولات تولیدی این واحدها دارای ویژگی‌هایی بود که می‌توانستند در این رقابت شرکت کنند و کارخانه فضل نیشابور دارای ۶۰سال سابقه فعالیت است و توانسته روغنی تولید کند که اسیدهای چرب ترانس آن به کم ترین حد ممکن برسد.
وی گفت: این اسیدها باعث بیماری و یکی از عوامل سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی و عروقی است و با توجه به سیاست‌هایی که از چند سال گذشته سازمان غذاودارو اتخاذ کرده این شرکت تلاش کرده اسیدهای چرب ترانس در محصولاتش را به کم‌ترین حد ممکن و نزدیک به صفر برساند.
وی افزود: یکی از عوامل سرطان‌ها رادیکال‌های آزاد هستند که در روغن‌هایی که خوب تصفیه نشده‌اند و میزان چربی ترانس و پروکسیدشان زیاد است وجود دارند.
وی خاطرنشان کرد: یکی از اقدامات بسیار مهم شرکت فضل نیشابور این بوده که روغنی تولید کرده است که از این روغن‌ها می‌توان در تولید غذای شیر خشک نوزادان استفاده کرد و شرکت فضل نیشابور جزو معدود شرکت‌های تولید کننده در این حوزه در کشور است.
وی با اشاره به واحد تولیدی لبنی گرینه گفت: این واحد تولیدی نیز مسئله کاهش نمک و افزودن پروبیوتیک را در محصولاتش در دستور کار قرار داده و این ۲عواملی هستند که در سلامت انسان بسیار موثر است.
وی خاطرنشان کرد: بیماری فشار خون که خود زمینه‌ساز بیماری‌های دیگر است ارتباط مستقیم با میزان مصرف نمک دارد و سازمان غذاودارو هم به طور جدی کنترل میزان مصرف را توصیه کرده است و شرکت گرینه در محصولات تولیدی خود مانند دوغ، پنیر و ماست میزان نمک را کاهش داده است و همچنین اقدام به افزودن پروبیوتیک‌ها به محصولاتش مانند ماست و پنیر کرده که در سلامت دستگاه گوارش بسیار موثر است.
خجسته‌پور گفت: واحد لبنی بینالود هم جزو شرکت‌هایی است که تلاش کرده محصولاتی استاندارد تولید کند و موفق به تولید شیر غنی شده با ویتامین دی شده است و با توجه به کمبود ویتامین دی در بسیاری از شهروندان به خاطر سبک زندگی شهرنشینی که باعث پوکی استخوان و مشکلات تنفسی و عملکرد مغز میشود این محصول غذایی بسیار مفید است.
وی اظهار کرد: این واحدهای تولید روغن و فرآورده های لبنی به خاطر تولید این محصولات سلامت محور به سازمان غذاوداروی کشور معرفی شدند که با توجه به سیاست‌های این سازمان شرکت سه گل انتخاب شد و به جمع ۲۰شرکت نهایی که از سراسر کشور حضور داشتند راه یافت و در بین این شرکت‌ها هم با عنوان شرکت برتر انتخاب شد.
نیشابور قطب تولید مواد لبنی در کشور
خجسته‌پور گفت: در حال حاضر بالغ بر ۱۴۰ کارخانه و کارگاه در حوزه مواد غذایی زیر نظر معاونت غذاوداروی دانشگاه علوم‌پزشکی نیشابور است و از این تعداد حدود ۲۵واحد تولیدکننده محصولات لبنی است و در این بخش دانشگاه علوم‌پزشکی نیشابور یک‌قطب در سطح کشور محسوب میشود.
وی افزود: از ابتدای سال جاری چهار مورد اخطار عدم حضور مسئول فنی و ۱۴مورد اخطار برای رعایت موارد بهداشتی داشته‌ایم و شهروندان می‌توانند از طریق سامانه ۱۹۰ و شماره ۰۵۱۴۳۳۵۲۳۱۱ یا سامانه fms.nums.ac.ir نظرات و شکایات خود را مطرح کنند و کارشناسان موظف هستند ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت رسیدگی کرده و پاسخ بدهند.
وی خاطرنشان کرد: این شرکت‌ها مکلف هستند محصولاتشان را به طور مستمر و مرتب پایش و آزمایش کنند و نتیجه آزمایش‌ها را برای ما ارسال کنند و ما هم به شکل ادواری محصولات مختلف شرکت‌های لبنی را آزمایش می‌کنیم و به طور مرتب و منظم این نظارت از طرف معاونت غذاوداروی دانشگاه علوم‌پزشکی نیشابور انجام میشود و علاوه بر اینکه بر روند تولید در واحدهای لبنی نظارت میشود در سطح عرضه محصولات هم در واحدهای پخش فرآورده‌های لبنی نظارت میشود و هرچند وقت یک‌بار به طور تصادفی تعدادی از محصولات از سطح بازار جمع‌آوری و آزمایش و صحت‌سنجی میشود تا با آن چیزی که در فرمولاسیون قید شده مطابقت داشته باشد و اگر مغایرتی مشاهده شود برابر با ضوابط و قوانین برخورد میشود.
بیشترین موارد تخلف در این حوزه شامل رعایت نکردن فرمولاسیون و حضور مسئول فنی و کنترل بر روند تولید و همچنین تقلب‌هایی است که در این بخش انجام میشود که از طریق کمیسیون فنی و ماده ۱۱ به مراجع قضایی ارجاع داده میشود و شهروندان باید در خرید محصولات لبنی توجه داشته باشند که از مواد استاندارد و پاستوریزه استفاده کنند.
معضل روغن‌کشی دستی
دکتر مجید خجسته‌پور معاون غذا و دارو دانشگاه علوم‌پزشکی نیشابور گفت: یکی از معضلاتی که در سطح شهر نیشابور با آن روبرو هستم روغن‌کشی به صورت دستی است که اگر به طور جدی به آن توجه و به شهروندان در این زمینه آگاهی‌رسانی نشود باعث خسارت‌های زیادی خواهد شد.
وی افزود: برخی شهروندان تصور می‌کنند هر محصولی به صورت سنتی بهتر است و مواردی که با عنوان گرفتن روغن کنجد و غیره در حضور مشتری شایع شده یکی از چالش‌های آینده ما در بخش سلامت خواهد بود، در روند کارخانه‌های روغن‌کشی طی عملیاتی که روی روغن خام انجام میشود پراکسید آنها حذف میشود و ترانس به حداقل می‌رسد و در واقع عوامل اصلی بیماری‌های سرطانی و قلبی و عروقی در محصول روغن کاهش پیدا می‌کند اما در روغن‌کشی‌های سنتی این عوامل حذف نمی‌شود و در این زمینه باید آگاه‌سازی شود.
باورهای غلط در مصرف مواد غذایی
مهندس مریم کلاهدوز مدیر اداره نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم‌پزشکی نیشابور با اشاره به اینکه برای سلامت شهروندان نظارت بر واحدهای تولیدی لبنی به صورت مستمر انجام میشود گفت: گاهی اوقات شاهد صحبت‌ها و باورهایی هستیم که به اشتباه یا عمد رایج میشود مانند مخلوط کردن وایتکس با شیر توسط کارخانه‌ها که هیچ پایه و اساسی ندارد و اگر این اقدام در کارخانه انجام شود وسایل و لوله‌های تجهیزات خودش از بین می‌رود و یا اینکه گفته میشود شیر خرابی که برگشت خورده به کارخانه‌ها داده میشود در حالی که این‌موضوع برعکس است و شیری که بار میکروبی زیادی دارد توسط کارخانه برگشت داده میشود و توسط دامدار به صورت آزاد در سوپرمارکت‌ها و سایر مکان‌ها عرضه سطح شهر پخش میشود.
وی گفت: ذهنیت شهروندان را باید نسبت به محصولات کارخانه‌ای اصلاح کرد و تا زمانی که مشکلی برایشان پیش نیاید به این‌موارد توجه نمی‌شود.
وی درباره روغن دنبه و روغن زرد گفت: طبق قوانین رژیم درمانی فقط هفت درصد از کل میزان روغن مصرفی باید از روغن حیوانی باشد و با توجه به اینکه در طول روز از شیر و گوشت و تخم‌مرغ و سایر محصولاتی که حاوی روغن حیوانی است استفاده می‌کنیم بنابراین استفاده از کره یا روغن حیوانی در طول روز بیشتر از یک قاشق مرباخوری نباید باشد اما برخی اصلا از مایع روغن نباتی استفاده نمی‌کنند که خیلی بیشتر از یک قاشق مرباخوری در طول روز است بنابراین امکان مبتلا شدن به بیماری‌های قلبی، تصلب شریان‌ها و کبد چرب و افزایش کلسترول در این افراد افزایش پیدا می‌کند زیرا روغنهای حیوانی سرشار از کلسترول است اما روغنهای گیاهی کلسترول ندارد.
وی اظهار کرد: در حال حاضر هم سیاست WHO و سازمان بهداشت جهانی ترویج استفاده از روغنهای گیاهی است و براین اساس ۳۰درصد از رژیم غذایی باید روغن‌و چربی و از این میزان هفت درصد حیوانی و ۲۳درصد باید گیاهی باشد که از این میان روغن کنجد، زیتون، کلزا، سویا و آفتاب‌گردان به ترتیب در اولویت قرار دارند البته به شرط اینکه کارخانه‌ای و استاندارد باشد.
وی خاطرنشان کرد: از لحاظ طب سنتی هم روغن دنبه و همچنین استفاده از نمک دریا به هیچ وجه مورد تایید نیست و این موضوع هم که به اشتباه از سوی برخی مانند عطاری‌ها شایع شده کاملا غلط است.
وی درباره روغنهای سرخ‌کردنی گفت: در روند سرخ کردن حرارت تا ۳۰۰درجه بالا می‌رود و در این روغن‌ها نقطه دود را بالا می‌برند اما در روغنهای مخصوص پخت و پز زنجیره اسید چرب آن در حرارت بالا آسیب می‌بیند و ماده سرطان‌زا تولید می‌کند بنابراین برای سرخ‌کردن روغنهای سرخ‌کردنی کلزا و کنجد توصیه میشود و روغنهای مخصوص پخت‌وپز برای روی برنج و سالاد به هیچ وجه در معرض حرارت بیشتر از ۲۰۰درجه قرار نگیرد.
وی درباره نان‌هایی که به اسم نان خانگی در بازار عرضه میشود گفت: در مجتمع‌های مجاز تولید نان به جای جوش شیرین از مایه خمیر یا خمیرترش استفاده میشود و زیر نظر مسئول فنی میزان آرد و نمک کنترل میشود در حالی‌که در نان هایی که به صورت خانگی پخت میشود برای جلوگیری از ریزش نان میزان نمک را افزایش می‌دهند علاوه براینکه آرد مجتمع‌های تجاری از منابع معتبر تامین میشود به همین خاطر برای تهیه نان توصیه می شود فقط به نانوایی ها و مجتمع‌های نان سطح شهر مراجعه شود.
وی افزود: به خاطر اینکه مصرف نان در جامعه ما بسیار زیاد است یکی از منابع تامین نمک بدن است به همین‌خاطر استفاده بیش از حد و مدام از نان‌های شور باعث ایجاد اختلال در سلامت بدن میشود.
کلاهدوز درباره قند سفید گفت: قند سفید در حقیت همان شکر قهوه‌ای است که در روند تولید تصفیه و رنگ‌بری میشود و قبلا از بلانکیت استفاده می‌شد که ممنوع شده و حالا از خاک رنگ‌بر و بخار استفاده میشود و شایعه‌ها درباره سرطان‌زا بودن قند سفید صحت ندارد و این موضوع که شکر و نبات قهوه‌ای از نوع سفید آن بهتر است هم درست نیست و از لحاظ ارزش غذایی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.
وی درخصوص استفاده از مایعات در داخل بطری‌های پلاستیکی مانند آب‌معدنی گفت: توصیه میشود از بطری‌های یخ‌زده استفاده نشود و بهتر است در معرض آفتاب هم قرار نگیرد.
خلاء قانونی در نظارت مسئول فنی
دکتر مجید خجسته‌پور معاون غذا و دارو دانشگاه علوم‌پزشکی نیشابور گفت: یکی از چالش‌ها در حوزه نظارت بر واحدهای تولیدی این است که ارتباط پولی بین مسئول فنی و کارخانه باید قطع شود زیرا مسئول فنی‌نماینده غذاودارو در کارخانه است و حضور مسئول فنی باید از ابتدا تا انتهای خطر تولید به طور مستمر و دائم باشد.
وی افزود: حضور این مسئول فنی باید موثر باشد و برای این کار باید ارتباط پولی با کارخانه نداشته باشد تا بتواند با دقت وظیفه‌اش را انجام بدهد و این یک خلا قانونی است که باید مورد توجه قانون‌گذاران قرار بگیرد.
وی اظهار کرد: سه بخش به صورت هم‌زمان بر حوزه تولید موادلبنی نظارت دارد که شامل اداره دام‌پزشکی، اداره استاندار و معاونت غذاوداروی دانشگاه علوم‌پزشکی است.
وی ادامه داد: یک دامپزشک در واحدهای تولید محصولات لبنی مستقر هستند که بر سلامت شیر تحویلی نظارت دارد، معاونت غذا و دارو هم از ابتدا تا انتها بر روند تولید از طریق مسئولان فنی نظارت دارد و اداره استاندارد هم به طور مرتب و مستمر با نمونه‌گیری و دقت‌سنجی تجهیزات بر روند تولید نظارت دارد به همین خاطر شهروندان بدون‌نگرانی از محصولات شرکت‌های لبنی که دارای شناسه کارگاهی و پروانه ساخت هستند می‌توانند استفاده کنند در مواردی هم که گزارش‌های مردمی داده میشود خط تولید دوباره از ابتدا تا انتها بررسی و پایش میشود.
وی گفت: حوزه غذایی با همه حساسیت و نظارتی که بر آن اعمال میشود کمتر مورد توجه عموم قرار می‌گیرد در حالی که در بخش دارو این‌حساسیت بیشتر است اما واقعیت این است که بخش غذایی اهمیت بیشتری دارد و در صورت تامین امنیت و سلامت در این بخش نیاز به دارو کاهش خواهد یافت.
الگوهای بیماری در حال تغییر است
دکتر مجید خجسته‌پور معاون غذا و دارو دانشگاه علوم‌پزشکی نیشابور اظهار کرد: الگوهای بیماری در حال تغییر از بیماری‌های واگیر به غیرواگیر است و این بیماری‌های غیرواگیر بیشتر به نحوه و سبک زندگی ارتباط دارد به همین خاطر سیاست‌های وزارت بهداشت و درمان مبتنی بر حذف عوامل بیماری‌های غیرواگیر است و در این زمینه بیماری فشارخون از بیماری‌های شایع غیرواگیر است که ارتباط مستقیم با میران نمک دریافتی بدن و میزان تحرک بدنی دارد و این موارد باید اصلاح شود.
وی گفت: در منطقه نیشابور هم‌بیماری‌های فشار خون و دیابت شایع است و با تغییر شیوه زندگی می‌توانیم این بیماری‌ها را کاهش بدهیم، میزان مصرف نمک در ایران ۲برابر دنیا است و سرانه مصرف روغن ما بسیار بالاتر از دنیا است و توصیه میشود در این موارد شهروندان دقت کنند و با غذای سالم می توان سلامتی بدن را تامین کرد.
