سعید صفارائی

آغاز روایت، دری که به آرامش باز می‌شود
زنگ در خانه حضرت معصومه را که می‌فشارم چند دقیقه بعد خانمی با لبخندی صمیمی در را به رویم باز می‌کند و می‌گوید: بفرمائید.
خانم عابدی، مدیر موسسه خیریه حضرت معصومه، مرا به دفترش راهنمایی می‌کند. دیوارها پر از آثار هنری و تابلوفرش‌هایی است که با دستان دختران این مرکز بافته شده؛ طرح‌هایی که روایتگر امید است.
در گوشه اتاق کمدی است که آثار هنری دختران خانه حضرت معصومه در آن به چشم می‌خورد.
نظم و تمیزی ساختمان در همان نگاه اول پیداست؛ نشانه‌ای از مدیریتی توانمند و مربیانی دلسوز و سخت‌کوش است که تلاش می‌کنند در دل سختی‌ها، خانه‌ای امن و پرامید برای دختران تنها بسازند.

ریشه‌های یک پناهگاه قدیمی
سابقه این مرکز به پیش از انقلاب بازمی‌گردد. به گفته‌ ربابه عابدی مدیر مجتمع فرهنگی رفاهی بهزیستی حضرت معصومه(ع) این مکان پیش‌تر با عنوان یتیم‌خانه شناخته می‌شد. آن زمان همسران مسئولان شهر ـ از فرماندار و بخشدار تا اعضای انجمن شهر ـ موظف بودند در هیئت‌مدیره‌ آن حضور داشته باشند تا از نزدیک در جریان زندگی کودکان بی‌سرپرست باشند.
چند سال پس از انقلاب، نام یتیم‌خانه به شبانه‌روزی سمیه تغییر کرد و در سال ۱۳۸۸ با حذف تصدی گری به صورت هیئت امنایی با نام حضرت معصومه به کار خود ادامه داد و به همت حاج آقای تقی منتظری نجفی، ساختمان فرسوده‌ی قبلی جای خود را به بنایی نو داد.
همان زمان، کودکان مرکز تفکیک شدند؛ دختران از پسران و بزرگ‌ترها از کوچک‌ترها جدا شدند تا هر گروه در محیطی متناسب رشد کند.

دخترانی میان ۱۲ تا ۱۸ سال؛ بارؤیای فردا
خانم عابدی می‌گوید: در حال حاضر، دختران ۱۲ تا ۱۸ ساله‌ خودسرپرست در این مرکز زندگی می‌کنند. بیشترشان پدر و مادری ندارند که بتوانند به آن‌ها پناه ببرند و معضلاتی مانند طلاق، اعتیاد یا مشکلات خانوادگی آن‌ها را به اینجا رسانده است.
در نیشابور پنج مرکز نگهداری از کودکان وجود دارد؛ سه مرکز پسرانه شامل جوادالائمه ۱، جوادالائمه ۲ و امام علی و دو مرکز دخترانه حضرت مریم و حضرت معصومه. با این حال، هنوز مرکزی برای نوزادان و کودکان پیش‌دبستانی در این شهر وجود ندارد.
هدف از تأسیس این مراکز، دور کردن کودکان از آسیب‌های خانوادگی و ایجاد محیطی امن برای آموزش و رشد است. بخشی از هزینه‌های موسسه از سوی سازمان بهزیستی پرداخت می‌شود و بخش دیگر از کمک‌های مردمی و خیران تأمین می‌شود؛ از اهدای برنج و روغن گرفته تا حمایت‌های نقدی.

آموزش برای توانمندی، نه ترحم
اکنون ۲۰ دختر دانش‌آموز این مرکز در مدارس سطح شهر مشغول تحصیل‌اند و پنج دختر کم‌توان ذهنی نیز در مدرسه‌ رویان زیر نظر بهزیستی درس می‌خوانند. تابستان‌ها، هر دختر باید در یک کلاس ورزشی و یک کلاس حرفه‌آموزی شرکت کند تا پیش از ۱۸ سالگی مهارتی برای زندگی بیاموزد و با آموزش‌های مداوم، بیشتر آنان توانمندتر از هم‌سن‌وسالان خود به جامعه بازمی‌گردند.
خانم عابدی تأکید می‌کند: وقتی دختران به ۱۸ سال می‌رسند این مرکز را ترک می‌کنند اما آنها را بلافاصله مرخص نمی‌کنیم. اگر خانواده‌ای قابل اعتماد داشته باشند به آغوش خانواده برمی‌گردند. گاهی هم ازدواج یا تحصیل دانشگاهی مسیرشان را روشن می‌کند در هر حال، ما تا زمان که بتوانند روی پای خودشان بایستند و مستقل شوند کنارشان هستیم.
دخترانی که در هیچ‌کدام از این مسیرها نمی‌گنجند، پس از ۱۸ سالگی به خانه‌های مستقل زیر نظر بهزیستی در مشهد منتقل می‌شوند.

چالش‌ها و دغدغه‌های یک مادر
خانم عابدی درباره‌ی چالش‌های موسسه می‌گوید: بیشترین مشکلات برای بچه‌های بازمانده از تحصیل یا دچار مشکلات ذهنی است. بعضی هم از نظر روحی درگیر مشکلات خانوادگی‌اند و نیاز به حمایت بیشتری دارند. از سوی دیگر، همیشه نگران تأمین هزینه‌ها هستیم، هرچند لطف خدا هیچ‌گاه کم نبوده است.

سبزی‌پلو با ماهی؛ نذر عشق
یکی از خاطراتی که چشمان خانم عابدی را برق می‌اندازد این است که برایم تعریف می‌کند.
حدود ۲ سال قبل یک روز پنجشنبه در حال آماده شدن برای رفتن به خانه بودم که ۲ تا از دخترها آمدند و گفتند خانم ما برای ناهار فردا سبزی پلو با ماهی می‌خواهیم.
تعجب کردم و پرسیدم حالا چرا سبزی پلو با ماهی؟!
خانم امروز بچه‌ها در مدرسه تعریف کردند که مامان‌هایمان سبزی پلو با ماهی درست می‌کنند و ما هم می‌خواهیم.
در راه خانه با خودم فکر می‌کردم حالا چکار کنم چون فراهم کردن این نوع غذاهای گران در توان ما نیست.
تازه به خانه رسیده بودم که یکی از آشنایان از خارج از کشور تماس گرفت و با توجه به اینکه اینجا عصر بود به وقت آنجا نزدیک صبح بود. گفتم چه خبر شده که صبح زود بیدار شده‌ای؟ در جوابم بلافاصله گفت: یک روز برای بچه‌های مرکز سبزی پلو با ماهی درست کنید، هزینه‌اش را من می‌پردازم.
دیگر نتوانستم صحبت کنم و گوشی را گذاشتم. بعد از چند ساعت زنگ زدم و پرسیدم چطور شد که این به فکرت رسید؟
در جوابم گفت یکی از دوستان که ساکن تهران است هرزمان دچار مشکلی می‌شود نذر می‌کند به یکی از مراکز نگهداری فرزندان بی‌سرپرست کمک کند و چون می‌دانست شما مدیر این مرکز هستید به من گفت به شما اطلاع بدهم یک روز به بچه‌ها سبزی پلو با ماهی بدهید.
خلاصه این طور شد که جمعه روز بعد برای بچه‌های مرکز سبزی پلو با ماهی درست کردیم و بچه‌ها هم بسیار خوشحال شدند و به بچه‌ها گفتم برای آن آقا دعا کنند و خدا هیچ‌وقت شما را تنها نمی‌گذارد.

تلخ و شیرینِ مادرانه
در میان خاطراتش، لحظه‌ای مکث می‌کند. صدایش آرام‌تر می‌شود: یک روز ۲ خواهر را که از خانواده‌شان جدا کرده بودند به اینجا آوردند. پدرشان معتاد بود و مادرشان هم توانایی نگهداری از آنها را نداشت. خواهر کوچکتر که حدود ۱۰ سالش بود آن روز از من جدا نمی‌شد و دائم گریه می‌کرد و مادرش را صدا می‌زد تا اینکه بالاخره آرام شد و خوشبختانه با مربی شیفت شب هم ارتباط خوبی برقرار کرد و شروع به خندیدن کرد و این یکی از تلخ‌ترین خاطرات من در طول این سالهاست.

کار، یادگیری و امید
در موسسه، آموزش فقط به درس مدرسه محدود نمی‌شود.
خانم عابدی درباره برنامه‌های توانمندسازی بچه‌ها می‌گوید: پیش از این کارگاه خیاطی برای دختران داشتیم که در حال حاضر تعطیل شده است و به دنبال مربی جدید هستیم. روزهای سه‌شنبه کارگاه پخت پیراشکی داریم که به فروش می‌رسد و کارگاه شیرینی‌پزی هم داریم همچنین کلاس‌های پتینه و سیاه‌قلم و رزین و نقاشی روی سفال هم داخل موسسه برای بچه‌ها برگزار می‌شود و همچنین هرکدام از بچه‌ها بنا به علاقه‌شان به کلاس‌هایی مانند آرایشگری و خیاطی و آشپزی می‌روند و با کمک آقای صدیقی یکی از خیران چند نفر از دختران علاقمند توانستند به کلاس‌های جواهرسازی بروند و در بازارچه سال قبل هم فروش خوبی داشتند و الان هم سفارش می‌گیرند.
دخترانی داریم که با فرا گرفتن این حرفه‌ها در حال حاضر که مستقل شده است برای خودش توانسته کسب‌وکار راه‌اندازی کند و درآمد داشته باشد.
یکی از این دختران الان با یک کارگاه شیرینی‌پزی قرارداد بسته و یکی دیگر در مشهد برای خودش سالن آرایش راه‌اندازی کرده که نشان می‌دهد هرکدام از دختران ما بخواهند می‌توانند توانمند شوند.
تلاش می‌کنیم به مناسبت‌ها و بهانه‌های مختلف انگیزه بچه‌ها را برای یادگیری حرفه و همچنین خواندن درس‌های مدرسه‌شان افزایش بدهیم و خوشبختانه امسال روحیه دختران خیلی بهتر شده و به جنب‌وجوش آمده‌اند و هدفمند شده‌اند.

خانه‌ای با نظم و عشق
در حال حاضر، ۲۵ دختر در این مرکز ساکن‌اند. ظرفیت موسسه ۳۰ نفر است و ۱۴ پرسنل مسئول نگهداری و آموزش آن‌ها هستند. هزینه‌ی ماهیانه‌ی موسسه حدود ۳۰۰ میلیون تومان است. به گفته‌ی خانم عابدی، مقررات بهزیستی اجازه فعالیت اقتصادی مستقیم به این نوع موسسه‌ها نمی‌دهد، اما اعضای هیئت‌مدیره در تلاش‌اند با ایجاد منابع پایدار، بخشی از هزینه‌ها را خودشان تأمین کنند.
اعضای فعلی هیئت‌مدیره‌ی موسسه فرزندان حضرت معصومه نیشابور شامل آقایان هادی ترقی، جعفر تقی‌پور، آتشی، مهدی جعفری، حاج آقای مرکبی و خانم جعفری هستند.

تکه‌ای از بهشت در نیشابور
خانم عابدی در پایان گفت‌وگو آرام می‌گوید: اینجا یک تکه از بهشت است. هرکس قدمی برای این بچه‌ها برمی‌دارد، با عشق است. بارها دیده‌ام که وقتی چیزی نیاز داشتیم، از جایی که حتی فکرش را نمی‌کردیم، فراهم شده. نگهداری از این دخترها برایم مثل نفس کشیدن است؛ حتی در روزهای مرخصی هم نمی‌توانم ازشان دور بمانم و برای چند دقیقه هم که شده می‌آیم و به بچه‌ها سر می‌زنم.
در چشمانش برق اشک و رضایت توأمان است.
پس از خداحافظی از خانم عابدی وقتی از خانه حضرت معصومه خارج می‌شوم تعدادی از دختران تازه از مدرسه بر‌می‌گشتند. با ادب و حجب و حیا سلام کردند. سلامشان را جواب دادم و به این فکر کردم اینجا جایی در نیشابور، خانه‌ای هست که دیوارهایش با عشق ساخته شده و مملو از اشک‌ها و لبخندهای دخترانی است که در آغوش مهربانی، دوباره معنای زندگی را یاد می‌گیرند.

از جمله مواردی که درباره این مرکز باید مورد توجه خیرین محترم قرار گیرد تامین مایحتاج روزمره و شبانه روزی آنان اعم از خوراک ، پوشاک، بهداشت و درمان ایشان است و از آنجا که فرزندان ساکن این مرکز در مقاطع مختلف تحصیلی مشغول به تحصیل می باشند تامین لوازم و هزینه‌های تحصیلی و آموزش های فنی و حرفه‌ای آنان در اولویت است
لازم به ذکر است تنها بخشی از هزینه های مرکز توسط سازمان محترم بهزیستی و به صورت یارانه تامین می‌شود لذا این مرکز با توجه به شرایط خاص سنی و موقعیت فرزندان متکی به کمک های مردمی و نیازمند بذل توجه خاص نیکوکاران محترم می‌باشد.

نحوه کمک و مشارکت نیکوکاران ارجمند
۱-کمکهای غیر نقدی در قالب تامین
مایحتاج روزانه فرزندان ، نذورات ، عقیقه ،یادبود ، سالگرد ….
۲- کمکهای نقدی افراد از طریق واریز به
شماره حساب بانک ملت:
۱۸۱۳۷۲۳۸۹۰
شماره کارت ملت: ۶۱۰۴۳۳۷۹۰۸۶۰۵۰۱۵
شماره حساب بانک تجارت: ۴۵۲۸۱۳۳۰۰
شماره کارت تجارت: ۵۸۵۹۸۳۷۰۰۰۰۲۲۷۰۳
۳- به عهده گرفتن تمام یا بخشی از هزینه
های نگهداری یک یا چند فرزند
۴- کمک به مرکز و مشارکت در برگزاری بازارچه ها مراسمات جشنها و …
شماره تماس:
۰۵۱۴۳۳۳۶۰۰۰
۰۵۱۴۳۳۴۷۸۹۰