اشاره:
در سال‌های اخیر افزایش قیمت زمین و مسکن و در پی آن اجاره بهای واحدهای مسکونی به یکی از چالش‌های جدی نیشابور تبدیل شده است.
این مشکل که بسترهای اقتصادی و اجتماعی شهر را تحت تأثیر قرار داده، مدیران و سیاست‌گذاران را وادار به اتخاذ راهکارهایی برای کاهش معضل مسکن و تامین شرایط زندگی مناسب برای مردم کرده است.
یکی از این راهکارها، اجرای طرح‌های کلان دولتی در حوزه مسکن‌سازی است که در هر دولتی نام و عنوانی متفاوت بر آن گذاشتند و از دولت احمدی‌نژاد با نام مسکن مهر آغاز شد اما در دولت روحانی این طرح اقتصاد برانداز توصیف شد و تنها به تکمیل واحدهای نیمه تمام در این طرح اکتفا کردند و نتیجه‌ای ملموس برای کاهش قیمت خانه ها ارائه نداد.
در ادامه دولت رئیسی با عنوان «طرح اقدام مسکن ملی» بار دیگر سعی در احیای پروژه‌های کلان مسکن داشت اما با نیمه‌تمام ماندن دوره اجرایی دولت، این طرح نیز دچار رکود شد و با ورود دولت پزشکیان دوباره این طرح با عنوان «نهضت ملی مسکن» از سرگرفته شد.
به طور خاص، در نیشابور بزرگ با جمعیتی بیش از نیم میلیون نفر، تعداد ۳۳ هزار نفر در طرح مسکن ملی ثبت‌نام کرده‌اند که این رقم، پس از مشهد، نیشابور را از لحاظ تعداد متقاضیان در این زمینه در صدر قرار داده است اما در عین حال کمبود زمین و مشکلات اجرایی مانند وجود معارض برای زمین‌های در نظر گرفته شده و چالش‌های مرتبط با الحاق زمین‌های سعیدی، تصویر مبهم و ناپایداری از آینده این طرح ارائه می‌دهد.
بزرگ ترین سایت مسکن ملی استان در حال ساخت
به گفته رئیس اداره راه و شهرسازی نیشابور در فاز اول این طرح ساخت بیش از چهار هزار و ۷۰۰ واحد مسکونی در سایت فدک این شهر به عنوان بزرگ ترین سایت انبوه سازی استان و یکی از شاخص ترین طرح های کشور به سرعت در حال انجام است.
دهنوی می‌گوید: سایت فدک با ظرفیت حدود چهار هزار و ۷۰۰ واحد مسکونی در زمینی به مساحت ۳۶ هکتار به عنوان بزرگ ترین سایت انبوه سازی مسکن ملی در استان و یکی از پروژه های شاخص کشور در این حوزه در حال ساخت است.
دهنوی افزود: آماده‌سازی این سایت که تقریبا ۸۰ درصد پیشرفت داشته توسط موسسه توسعه و عمران بسیج انجام شده و همه زیرساخت‌های برق، آب، گاز و مخابرات در آن تامین شده است.
وی بیان کرد: ما در این سایت ۲۱ قطعه زمین در قالب ۱۲ پروژه داریم که از سال ۱۴۰۰ ساخت اولین پروژه‌ها شروع شد.
تحویل واحدهای فرامین تا پایان بهمن
یکی از این پروژه ها نهضت ملی مسکن در نیشابور پروژه ستاد اجرایی فرمان امام (ره) است که ۹۷ درصد پیشرفت دارد و کل ۲۰۰واحد این پروژه تقریبا تکمیل است و تا پایان بهمن ماه به متقاضیان واگذار می شود.
وی درخصوص نصب پکیج‌های گرمایشی این واحدها اظهار کرد: متقاضیانی که انتخاب واحدهایشان را انجام داده‌اند برای دریافت کارت اقساط هرچه سریع‌تر به بانک مسکن مراجعه کنندکه تا پایان بهمن ماه امسال واحدهایشان را بتوانیم تحویل بدهیم.
وی افزود: امیدواریم بتوانیم ۷۰ درصد واحدها را تا پایان سال ۱۴۰۴ تحویل بدهیم و ۳۰ درصد باقی مانده نیز در سال ۱۴۰۵ تحویل متقاضیان شود.
رئیس بانک مسکن: متقاضیان طرح مسکن ملی پروژه فرامین هرچه سریع‌تر تشکیل پرونده بدهند
عرفان نوروزی رئیس بانک مسکن شعبه مرکزی نیشابور نیز گفت: پیشرفت طرح نهضت مسکن ملی پروژه ستاد اجرایی فرامین امام (ره) در نیشابور مناسب و از نظر بانک قابل تقسیط است و طبق لیست اداره راه و شهرسازی متقاضیان به بانک معرفی شده و باید برای دریافت کارت اقساط با مراجعه به بانک افتتاح حساب کرده و ضامن‌هایشان را معرفی کنند.
وی خاطرنشان کرد: سررسید وام این پروژه در اسفند ماه است و اگر وام یکی از متقاضیان وارد سررسید بشود اقساطش سنگین خواهد شد و به دلیل نزدیکی به روزهای پایان سال و بسته شدن تسهیلات بانک در اسفندماه متقاضیان هر چه سریع‌تر و حداکثر تا پایان بهمن ماه برای تشکیل پرونده و انجام کارهای بانکی اقدام کنند.
وی درباره نحوه تقسیط وام مسکن ملی گفت: مدت وام طرح نهضت ملی مسکن ۲۰ ساله است که سه سال آن مشارکتی بوده و تمام شده و در ۱۷ سال باقیمانده به ۲ صورت متقاضیان می‌توانند اقساطشان را تقسیط کنند. در صورت اول متقاضی یکی مبلغ ثابت را از ابتدا تا انتهای ۱۷ سال ماهیانه ۱۲ میلیون و ۷۰۰هزار تومان پرداخت می‌کند و در حالت دوم ۲ سال نخست ماهی پنج میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و از سال سوم به بعد ماهی ۱۱ میلیون تومان پرداخت می‌کند.
چالش تامین زمین
وی با اشاره به وضعیت تامین زمین برای سایر متقاضیان گفت: زمین ۱۱۰ هکتاری (معروف به اراضی سعیدی) پیش بینی و توافق الحاق آن به صورت مشروط نیز انجام شد اما به دلیل یک سری مشکلات قانونی، تاکنون اجرایی نشده است.
وی با اشاره به آخرین وضعیت الحاق این اراضی برای طرح مسکن ملی نیشابور ادامه داد: وزیر جهاد کشاورزی چندی پیش از زمین بازدید کردند و قول مساعد دادند که در چارچوب قانون بتوانند این موضوع را حل کنند ولی تاکنون هنوز حل نشده و معلق مانده است. چندی پیش نیز معاونان وزیر راه و شهرسازی هم به همراه اعضای کمیسیون عمران مجلس از این اراضی بازدید داشتند ولی تاکنون هنوز نتیجه‌ای نداده، یعنی موفق نشدیم الحاق آن را قطعی کنیم.
رئیس اداره راه و شهرسازی نیشابور گفت: زمین بعدی که در نیشابور مدنظر بود اراضی دشت بود که در آن ۴۳۵ هکتار کار الحاقش انجام شده، طرح تفکیک آن تهیه شده ولی آن جا به صورت گروه ساخت است، یعنی واحد ویلایی ۲۰۰ متری و یک طبقه است که تاکنون هنوز واگذاری انجام نشده است.
یک سری مسائل فنی مثل سامان دهی آبراهه ها و مسیل ها دارد که بعد از این که این موضوع انجام شود امیدواریم واگذاری زمین نیز صورت می گیرد. ظرفیت اراضی دشت نیز حدود پنج هزار و ۶۰۰ واحد ساختمان است.
وی درخصوص بررسی زمین های بیشتر برای تامین اراضی طرح مسکن ملی در نیشابور گفت: ما هر آن چه که استعداد زمین در این شهر وجود داشته هم از اراضی ملی و هم جایی که قابل توافق بود، پیگیری کردیم. نهایتا نیاز به تامین زمین با توجه به قانون جوانی جمعیت که تا الان سه هزار و ۵۰۰ نفر ثبت‌نام کردند، قطعا وجود دارد و باید به دنبال تامین زمین در آینده باشیم ولی تاکنون زمینی که نزدیک‌تر به بحث نتیجه‌گیری است همان اراضی سعیدی است که هم سندش به نام دولت شده، هم الحاق مشروط آن انجام شده بود و اگر بحث کشاورزی آن حل شود با توجه به نقشه‌ای که نیشابور دارد و سمت توسعه نیشابور، بهترین زمین است.
وضعیت اجرای طرح نهضت ملی مسکن در فیروزه و میان جلگه
رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان های نیشابور، فیروزه و میان جلگه گفت: در شهرستان فیروزه و خود شهر فیروزه ۲۳ هکتار با کارخانه قند توافق کردیم. ۳۷۲ قطعه مسکونی در فیروزه داریم که آن جا هم شروع و به مردم واگذار شده و به صورت گروه ساخت و ویلای یک طبقه که حدود ۴۰ تا ۵۰ واحد تاکنون ساخته شده و بقیه نیز در حال ساخت است.
دهنوی بیان کرد: در گرماب نیز ما ۲۱ هکتار از اراضی ملی را داشتیم که الحاق کردیم و در حال واگذاری به مردم است، تعدادی هم آن جا در حال اجرای اسکله و فونداسیون هستند.
وی بیان کرد: در شهر همت‌آباد نیز ۴.۵ هکتار اراضی ملی داشتیم که طراحی شد و برای آماده سازی آن با شهرداری همت‌آباد قرارداد امضا کردیم که در حال انجام است. دهنوی اظهار کرد: در شهر چکنه ما ۱.۵ هکتار زمین داشتیم که همه را به مردم واگذار کردیم و در حال ساخت است.
وی گفت: در شهر بار متاسفانه تامین زمین انجام نشد، چون با توجه به محدودیت زمین ملی که آن جا داشتیم اصلا زمینی پیدا نکردیم که الحاق کنیم.
رئیس اداره راه و شهرسازی نیشابور، فیروزه و میان جلگه بیان کرد: در شهرستان میان جلگه و شهر عشق آباد به صورت اولین شهرک ویلایی ایرانی اسلامی یعنی با طراحی الگوی ایرانی اسلامی، ۱۰۵ هکتار الحاق کردیم.
دهنوی ادامه داد: این قطعات ۵۰۰ متری هستند که به صورت ویلایی و یک طبقه ساخته می شوند. این شهرک نیز در حال آماده سازی است، آن جا حدود هزار قطعه ۵۰۰ متری داریم که هنوز واگذار نشده ولی آماده‌سازی آن توسط شرکت توسعه و عمران بسیج در حال انجام است.
صنعتی‌سازی دو پروژه مسکن ملی در نیشابور
وی همچنین بیان کرد: برای اولین بار در نیشابور بحث صنعتی‌سازی در دو پروژه این سایت در حال انجام است و دو پروژه برج فیروزه ای و احیای مسکن که حدود هزار واحد است به صورت صنعتی‌سازی و قالب تونلی انجام می شود و از لحاظ استحکام و بحث های مهندسی خیلی بهتر از بقیه پروژه در حال انجام است.
رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان های نیشابور، فیروزه و میان جلگه در این خصوص گفت: در شهر نیشابور حدودا ۳۳ هزار نفر متقاضی طرح مسکن ملی ثبت نام داشته ایم که از این تعداد ۱۷ هزار نفر تایید نهایی شده اند که باید برای آن ها تامین زمین انجام می‌شد. مرتضی دهنوی افزود: در فاز اول ۳۶ هکتار زمین در سایت فدک با ظرفیت حدود چهار هزار و ۷۰۰ واحد پیش بینی شده که عملیات عمرانی آن آغاز شده و در حال انجام است.
بازنگری در استراتژی
لازم به ذکر است نبود شفافیت در تخصیص منابع، مشکلات اجرایی و تأخیرهای مکرر در تکمیل پروژه‌ها زمینه را برای نقدهای جدی و نگرانی‌های بیشتری در بین مردم و کارشناسان فراهم ساخته بنابراین، نیاز مبرمی به بازنگری در استراتژی‌ها، اصلاح ساختارهای اجرایی و هماهنگی بیشتر میان نهادهای مسئول در سطوح مختلف وجود دارد تا بتوان به شکلی مؤثر به چالش‌های اساسی بازار مسکن پاسخ داد.
