ابوالفضل یغما
داستان اینترنت و داده های موجود در آن، تأثیرات خوب و بد زیادی در زندگی روزمره شهروندان دارد. این روزها بیشتر مردم در گوشی هایشان به اینترنت دسترسی دارند و خیلی از احتیاجات و نیازهای خود را از این طریق رفع و رجوع می کنند. مثلا اگر دردی داشته باشند بلافاصله به اینترنت می روند و داروی مسکن مورد نیازشان را پیدا می کنند و آن را از داروخانه می خرند. داروخانه ها هم با داروخانه های مثلا ۵ یا ۱۰ سال قبل فرق کرده اند و تقریبا هر دارویی را بدون نسخه به دست مردم می دهند که این البته جای پرداختن دیگری دارد و در مقاله ای جداگانه بررسی خواهد شد.
یا مثلا اگر افراد با یک ماده غذایی یا محیطی برخورد کنند و احیانا در خانواده بر سر خواص و فایده های آن بحث باشد، یکی که تیز و فرز تر است بلافاصه به اینترنت می رود و زودتر از دیگران، در اولین صفحه گوگل خواص و فواید آن ماده را پیدا می کند و علاوه بر اینکه به اعضای خانواده فخر فروشی می کند که خیلی چیزها را می داند خاصیت های آن ماده را به دیگران می گوید و مخاطبان این فرد، یا تصمیم می گیرند بعد از این، این ماده را مصرف کنند یا نکنند.
همچنین اگر شما برای تعمیر ماشین، موتور سیکلت یا مثلا لباس شویی تان به مشکل بخورید، با صرف چند ثانیه وقت می توانید مشکل تان را حل کنید یا دست کم راه حل مشکل را بفهمید.
همین طور گیاهان توی باغچه، مشکلات آسانسور آپارتمان، سر و صدای خیابان، آشپزی و هر چیز دیگری که دور و برتان هست، یک جوری توی اینترنت جواب هایی دارد.
حالا می ماند اینکه این راه حل ها، خاصیت ها، داروها و درمان هایی که از اینترنت می گیرید، تا چه حد درست و واقعی است و از چه منابعی استخراج و بارگذاری شده است. اکثر مردم به این قسمت دوم کاری ندارند و همین که جواب سؤال‌شان را پیدا کنند برایشان کافی است و دنبال این نمی‌روند که این جواب آیا درست است؟ آیا مطابق نیازهای ما هست؟ آیا با مطالب اثبات شده و قطعی همراه است یا آنچه می بابیم صرفا نظرات و ایده‌های نویسندگان این مطالب است؟
مشکلی که هست این است که بعضی مطالب و داده‌های اینترنتی اگر درست و صحیح و مطابق موازین علمی نباشند صدمات زیادی ممکن است به شما بزنند و یا هزینه های زیادی بابت آنها صرف کنید و اصلا به دردتان نخورد.
مثلا اگر فشار خون داشته باشید، ممکن است ترجیح دهید به جای رفتن پیش دکتر، نشستن توی نوبت، دادن پول ویزیت و آزمایش و اینها، با یک گردش چند ثانیه‌ای در اینترنت، موضوع را کشف و به خیال خودتان حل کنید. اما واقعیت این است که همین فشار خون به ظاهر ساده، می تواند هزار دلیل پزشکی داشته باشد و تا علت یابی نشود قابل درمان درست نیست.
البته مردم حق دارند به حرف اینترنت گوش کنند چون هزینه های پزشکی خیلی بالا است، مردم پول ندارند، بیمه ها هم پوشش خوبی ندارند و شهروندان مجبورند به خاطر کاهش هزینه‌ها و صرفه جویی در وقت، از اینترنت کمک بگیرند.
متأسفانه نه تنها در کشور ما بلکه در سایر نقاط جهان نیز هیچ نهاد ناظر و دیده بانی نیست که مطالب داخل اینترنت را از نظر علمی و مطابقت با مطالب صحیح، ارزیابی و فیلتر کند. همین خود شما هم اگر همین امروز قصد کنید یک وبلاگ راه اندازی کنید و هر چه دل تان خواست در آن بنویسید، سرویس های اینترنتی این امکان را رایگان در اختیار شما می‌گذارند و می‌توانید بدون هزینه، مطالب دلخواه‌تان را در اینترنت قرار دهید تا میلیون‌ها مخاطب آنها را بخوانند و شما هم کیف کنید و حالش را ببرید. اگر فرد مسؤولی نباشید می‌توانید کلی مطالب فیک در اینترنت بگذارید و بیچاره آن مراجعه کننده‌ای که خیال می‌کند مطالب شما واقعی است و به حرف شما گوش می‌دهد و شاید در رهگذر بکار بستن دستور العمل‌های شما بیچاره شود.
خب، این بی در و پیکری، به خاطر پایین بودن سواد رسانه‌ای و دانش اجتماعی مردم، آسیب‌های زیادی برای سلامت و بهداشت عمومی، امنیت غذایی، امنیت اجتماعی، سلامت اقتصادی و اداری و سایر فاکتورهای جامعه‌ی سالم در بر دارد. چون بیشتر مردم قادر به تشخیص سره از ناسره نیستند و نمی‌توانند بفهمند این مطلبی که می‌بینند تا چه حد درست و تا چه اندازه به اصطلاح فیک است، لذا آشوب و بهم ریختگی در همه‌ی زمینه‌ها مشهود است و تقریبا همه‌ی اعضای خانواده، همکاران یک اداره یا یک نهاد خصوصی، در تمام ایام کاری و استراحت با این آشوب و بهم ریختگی سر و کار دارند و از آن بی نصیب نمی‌مانند.

بعضی از شهروندان، خورد و خوراک و پخت و پز و لباس و حتی آداب فرهنگی و سایر جوانب زندگی روزانه‌شان را هم با مطالب اینترنتی تنظیم می‌کنند و مثلا اگر مقاله یا نوشته‌ای در اینترنت باشد که تشخیص داده باشد فلان غذا گرم است و خشک است و مثلا برای افراد عصبانی، تأثیر منفی دارد، بلافاصله خواننده تصمیم می‌گیرد که اگر اطرافیانش افراد عصبانی و تند مزاجی هستند فلان ماده غذایی را نباید بخورند و او سعی می‌کند به عنوان پزشک خانواده و حتی مشاور پزشکی دوستانش، وظیفه ی علمی خود را انجام دهد! غافل از اینکه هیچ ملاک خاصی برای تشخیص اینکه این مقاله یا نوشته، با موازین علمی صحیح مطابقت دارد یا نه، در دست افراد عادی نیست. حتی خواص هم فقط از محل منابع قابل اعتمادی که سراغ دارند می توانند به فیک بودن یا اصیل بودن اطلاعات، پی ببرند و حتی آنها هم به این مطلب توجهی ندارند که همین منابع قابل اعتمادشان، ممکن است برای بسیاری از دانشوران و اهل علم در آن رشته، قابل قبول نباشد و لذا صحت این استنادات، در معرض ابهام خواهد بود.
به هر حال، مغز مطلب این مقاله آن است که بیشتر روال‌های طبیعی زندگی که توسط افراد و خانواده‌ها از قدیم و ندیم وجود داشته و به آنها عمل می‌شده، درست و معمول بوده و خیلی آسیب و صدمه جدی هم به افراد نمی‌زده و مشکل زیادی درست نمی‌کرده و نیازی نیست که حتما اطلاعات اینترنتی، خورد و خوراک و دارو درمان و خودرو و سایر متاع‌های زندگی را تأیید کند تا ما به آنها بپردازیم.
در واقع ما باید طبق همان روال عادی و طبیعی خود زندگی کنیم مگر اینکه مشکل جدی در تندرستی داشته باشیم که در این صورت باید از پزشکان حاذق و مراکز درمانی معتبر کمک بگیریم. حتی در این قسمت، نیز اطلاعات فیک زیاد است و خیلی از افراد در لباس میش، کار گرگ را می‌کنند و خون مردم را در شیشه می‌ریزند و سر می‌کشند و جیب‌شان را هم خالی می‌کنند.
در نهایت، اینترنت مثل هر پدیده‌ی جدید دیگری، هم خوب و هم بد است. مثل تیغ دو لبه که هم می‌شود سیب پوست بگیری هم می‌توانی با آن آدم بکشی. این بستگی به خودت دارد که از اینترنت چه بخواهی و بخواهی با آن چکار کنی.