سعید خجسته پور چهارشنبه در گفت‌وگو با خاتون شرق افزود: سالانه حدود ۳۹۳میلیون مترمکعب از مخزن آب دشت نیشابور برداشت می‌شود که از این میزان ۲۶۰ میلیون متر مکعب از طریق نزولات جوی باز می‌گردد و میزان اضافه برداشت چاههای غیر مجاز در این دشت بیش از پنج میلیون متر مکعب است.
وی اظهار داشت: دشت نیشابور با هفت هزار و ۳۳۰ کیلومتر وسعت دارای ۲۰ رودخانه دایمی و بیش از یکصد مسیل فصلی است که مساحت آبخوان زیرزمینی آن ۲ هزار و ۵۶۰ کیلومترمربع بوده و پس از دشت مشهد بزرگترین مخزن آب خراسان رضوی است.
وی بیان کرد: طی یک سال گذشته مالکان ۹۳۶ حلقه چاه برای نصب سیستم پایش آنلاین بر روی کنتورهای خود ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد ۸۵۰ حلقه چاه صحت سنجی شده و هم اکنون با اولیت چاههای دورتر ۶۴۰ چاه به صورت لحظه ای و آنلاین پایش می‌شوند.
وی عنوان‌کرد: پارسال درآمد امور منابع آب نیشابور از محل دریافت حق کارشناسی دو میلیاردو ۷۵۰ میلیون ریال و میزان آب بهای مصرفی چاههای غیر کشاورزی، صنعت و خدمات در حوزه شهرستان نیشابور و فیروزه ۲۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال بوده و طی این مدت ۶۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال بابت اضافه برداشت از مالکان چاه های آب دریافت شده که این‌مبلغ صرف پروژه های تعادل بخشی می‌شود.
آبگیری سد بار و طرح تغذیه مصنوعی فاروب رومان تکمیل شد
خجسته پور گفت: بارندگی های امسال باعث شد سد بار که ۲۳ میلیون و ۵۰۰هزار متر مکعب گنجایش دارد به میزان ۲۱ میلیون و ۷۰۰ هزار متر مکعب برای مصرف آب شرب شهر فیروزه و شرکت فولاد خراسان تخصیص و آبگیری شد.
وی با اشاره به اینکه رودخانه بار از کوه های بینالود در شمال غربی شهرستان نیشابور سرچشمه می گیرد و یکی از سرشاخه های رود کالشور نیشابور است تصریح کرد: سد خاکی با هسته مرکزی رسی به همراه آب بند سد بار با هدف تامین آب شرب نیشابور به میزان هشت میلیون متر مکعب در سال، تامین آب صنعت و مجتمع فولاد خراسان به میزان ۶ میلیون متر مکعب در سال و مهار سیلاب و جلوگیری از خسارت سیلاب به اراضی و روستاهای موجود بر روی این رودخانه احداث شده است.
وی افزود: متوسط دبی سیل در این رودخانه با دوره بازگشت دو ساله به میزان ۲۷ ممیز ۲دهم متر مکعب بر ثانیه با حجم مخزن ۲۳ ممیز پنج دهم میلیون متر مکعب است.
وی ادامه داد: سرچشمه اصلی این رود، کوه و چشمه پرآبی است که آبشار زیبای بار را تشکیل داده و به دلیل شرایط مناسب ارتفاع و آفتابگیر نبودن، تا اواخر بهار دارای برف بوده که ذوب تدریجی برف ،آب این رودخانه را تامین می کند.
وی یادآور شد: این رودخانه تا حدود ۲۰ کیلومتری سرچشمه در داخل کوهستان بوده و حالت دایمی دارد و در این مسیر از شهر بار و روستاهای اریه، دامنجان، چهارباغ و خانلق عبور می کند.
وی افزود: طرح تغذیه مصنوعی فاروب –رومان با ظرفیت بیش از ۹ میلیون و ۸۲۰ هزار و ۸۰ متر مکعب و با هدف انحراف جریان های سطحی مازاد بر دبی پایه و تغذیه سفر ه های آب زیرزمینی، حفاظت نواحی پایین دست رودخانه در برابر سیلاب، بهبود وضعیت منابع آب واستفاده مناسب تر از چاه های محدوده طرح پایان یافت.
وی خاطرنشان کرد: طی این مدت طرح تغذیه مصنوعی درود، ابکوزه و سلطانیه هم به ترتیب با ظرفیت یک میلیون و ۵۰۰ هزار متر مکعب، یکصد هزار و یک میلیون و ۲۰۰هزار متر مکعب جهت نفوذ به آبخوان های دشت نیشابور تکمیل شد.
وی با اشاره به اینکه بزرگترین طرح تغذیه مصنوعی خراسان رضوی در رودخانه فاروب رومان نیشابور اجرا شده که دارای ۶ بند هر کدام به وسعت ۲۰ هکتار و عمق ۹ متر است تصریح کرد: طرح‌های تغذیه مصنوعی به عنوان طرح های بزرگ استحصال آب باران در حوضه‌های آبریز نقش مهمی در مدیریت منابع آب در کشور دارد و نیشابور به خاطر قرار گرفتن در دامنه رشته کوه بینالود شرایط مناسبی به منظور اجرای این طرحها برای مهار سیلابها و جبران کسری سفره های آب زیرزمینی دارد.
وی افزود: طی بررسی های اولیه صورت گرفته امسال ۶۰میلیون‌متر مکعب آب از حوزه آبریز نیشابور خارج شده و کال شور رفته است.
وی یادآور شد: تعداد زیادی از چاههای آب شرب نیشابور به دلیل برخورداری از خصوصیات فیزیکی بسیار خوب در بخش مخروطه افکنه رودخانه فاروب رومان قرار دارد و حداقل امکان اجرای پنج طرح تغذیه مصنوعی دیگر در نیشابور وجود دارد که اجرای هر کدام از آنها نیازمند تامین یکصد میلیارد ریال اعتبارات است.
۱۰ میلیارد ریال برای لایروبی و بازگشایی مسیل‌ها در نیشابور مورد نیاز دارد
خجسته پور گفت: طی ۲ سال گذشته در شرایط تر سالی بوده ایم و مشخص نیست سال آینده وضعیت چگونه باشد و ممکن است باز هم بارش ها کم شود ولی در زمان که بارندگی زیاد داریم باید ابتدا رفع خطر شود تا خسارت جانی و مالی نداشته باشیم.
وی افزود: در این چارچوب از سال گذشته لایه روبی و بازگشایی مسیل ها در سطح شهرستان آغاز شد و با اینکه سه میلیارد ریال اعتبار دولتی در این خصوص داشتیم ولی با مشارکت و همیاری مردم و بخش خصوصی به میزان ۱۰ میلیارد ریال فعالیت عمرانی در این بخش انجام شد.
وی اظهار داشت: پارسال ۸۰ کیلومتر از مسیل ها لایه روبی و ۳۳ کیلومتر نیز بازگشایی شد که باعث شد در فروردین امسال حداقل خسارت را داشته باشیم و ۱۰۰ مسیل و ۲۰ رودخانه دائمی در شهرستان وجود دارد که برای بهبود نقاط حادثه خیز آنها ۱۰ میلیارد ریال دیگر اعتبار مورد نیاز است.
وی با اشاره به اینکه با لایروبی مسیل ها آب در مسیر اصلی خود حرکت می کند و باعث کاهش خسارات و همچنین باعث باز شدن چشمه های خاک که اصلی ترین مکان ها برای تغذیه سفره های زیر زمینی هستند می شود بیان کرد: برای لایروبی هر کیلومتر حدود ۲۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است و با توجه به گستردگی زیاد مسیل ها و رودخانه های نیشابور امکان پرداختن به تمام آن ها میسر نیست.
خجسته پور با بیان اینکه میزان بهره برداری های غیر مجاز از سیلاب فاجعه آمیز است و این آمار در مناطق میرآباد و صومعه بیشتر است تصریح کرد: در این خصوص طرح شکایت شده و کارگروهی نیز برای بررسی آن تشکیل شده ولی با حوادثی که رخ داد فعلا اتفاق خاصی در این زمینه رخ نداده است.
بر اساس اعلام وزارت نیرو وضعیت منابع آب زیرزمینی ۸۰ درصد از مجموع ۶۰۹ دشت ایران بحرانی است.
بهره برداری غیرمجاز از منابع آبهای زیرزمینی، کشت نامناسب با وضعیت اقلیمی هر منطقه و تغییرات اقلیمی مهمترین عوامل بحرانی شدن وضعیت بقای دشتها در ایران اعلام شده است.
هم اینک افزون بر ۸۰ درصد آب تجدیدپذیر دشت نیشابور مصرف می شود.
دشت نیشابور دارای ۲هزار و ۷۰۴ حلقه چاه آب، ۹۲۴ رشته قنات و یک هزار و ۸۴ چشمه است که سالانه حدود ۵۹۰ میلیون متر مکعب از این منابع آبی برداشت می‌گردد و حجم آب تجدیدپذیر از محل منابع سطحی و زیرزمینی ۴۵۹ میلیون مترمکعب است.
این دشت از سال ۱۳۶۷ به عنوان دشت ممنوعه توسعه چاههای آب اعلام شده است. با کاهش سطح اشباع و افت سطح آب چاههای دشت نیشابور سالیانه یکصد حلقه چاه پروانه کف شکنی و جا به جایی دریافت می کنند.
نیشابور دومین شهر پرجمعیت استان خراسان رضوی پس از مشهد است.
- منبع خبر : خاتون شرق
