دکتر سید مصطفی عربی متخصص تغذیه، استادیار گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی نیشابور، عضو هئیت رئیسه انجمن تغذیه خراسان رضوی

داشتن سبک زندگی سالم نه تنها به اهدای خون کمک می‌کند، بلکه در بهبود کیفیت کلی زندگی هم نقش بسزایی دارد.
برای اینکه اهدای خون رضایت بخش باشد، بهتر است قبل و بعد از آن رژیم غذایی مناسبی رعایت شود.
قبل از اهدای خون، مصرف غذاهایی که حاوی آهن، فولات، ویتامین B12 ویتامین C هستند توصیه می شود. این غذاها شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، سبزیجات تاریک رنگ مانند اسفناج و کلم بروکلی، لوبیا، نخود و لوبیای سفید هستند.
افزایش مصرف غذاهای غنی از آهن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به افزایش ذخایر آهن در بدن فرد اهدا کننده خون کمک کند و خطر کم خونی ناشی از فقر آهن را کاهش دهد.
در زمان اهدای خون باید به حفظ سطح قند خون اهمیت داده شود. به این منظور توصیه می‌شود که ۲-۳ قبل از اهدای خون از خوردن غذا و خوراکی های دیگر پرهیز شود.
با توجه به اینکه حجم زیادی از خون از آب تشکیل شده است در فرآیند اهدای خون به دلیل از دست دادن مایعات بدن ممکن است باعث کاهش فشار خون ،ضعف و سرگیجه شود به همین علت به نوشیدن مایعات به میزان کافی نیز توجه داشته باشید. مصرف مایعات فراوان قبل و بعد از اهدای خون بسیار مهم است و همچنین نوشیدنی های گازدار مصرف نشود.
اگر در روز اهدای خون غذای سالم و مغذی و مایعات به میزان کافی مصرف شود، احتمال بروز عوارض جانبی به حداقل می‌رسد.
بعد از انتقال خون، توصیه می شود غذاهایی که حاوی پروتئین، آهن، ویتامین B12 و ویتامینC و… هستند را مصرف کنید. این غذاها شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، سبزیجات تاریک رنگ مانند: اسفناج و بروکلی، لوبیا، نخود و لوبیای سفید هستند.
ویتامین B2 نیز برای تولید گلبول های قرمز لازم است. این ویتامین به بدن کمک می کند تا کربوهیدرات(نان، برنج و ماکارونی) را به انرژی تبدیل کند. از آن جا که پس از اهدای خون ممکن است دچار ضعف شوید توصیه می شود مواد غذایی حاوی ویتامین B2 مصرف کنید تا انرژی مورد نیاز بدن تامین شود. موادی مانند تخم مرغ، نخود سبز، کلم بروکلی و لبنیات مانند شیر و ماست منبع خوب ویتامین B2 است.
ورزش شدید پس از اهدای خون توصیه نمی‌شود. در واقع، باید حداقل ۲۴ ساعت بعد از اهدای خون فعالیت های ورزشی محدود شود . پس از انتقال خون توصیه می‌شود که به مدت ۴ تا ۶ ساعت از ورزش سنگین و بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کنید. همچنین قبل از اهدای خون نیز بهتر است ، فعالیت های ورزشی به حداقل ممکنه کاهش یابد.
بعد از اهدای خون نیز باید به مصرف مایعات کافی توجه شود. همچنین برای جبران آهن از دست رفته در خون، توصیه می‌شود در رژیم غذای غذاهای حاوی آهن همچون: گوشت قرمز، جگر و سبزیجات تیره رنگ قرار گیرد.
حداقل سن برای اهدای خون ۱۸ سال تمام و حداکثر سن ۶۰ سال تمام است. برای دفعات بعدی، سن اهداکننده مستمر (با سابقه حداقل ۲ بار اهدای خون در سال) حداکثر ۶۵ سال است.
پلاسمای خون اهدایی طی ۲۴ ساعت جایگزین خواهد شد و جایگزینی کامل گلبول های قرمز به ۴ تا ۶ هفته نیاز دارد. به همین علت است که بین هر اهدای خون کامل حداقل به هشت هفته زمان نیاز است.

محدودیت‌های دیگری نیز برای اهدای خون وجود دارد. برخی از این محدودیت‌ ها شامل موارد زیر می‌ باشد:
– داشتن سابقه بیماری‌های خونی
– داشتن سابقه بیماری‌های قلبی و عروقی
– داشتن سابقه بیماری‌های عفونی
– داشتن سابقه مصرف مواد مخدر
– داشتن سابقه تزریق مواد خارج از کشور
– داشتن سابقه تعرض به خون یا مواد خونی
– داشتن سابقه رفتار های پر خطر
در برخی از موارد امکان اهدای خون وجود ندارد، مانند:
– داشتن بیماری‌هایی هپاتیت، ایدز، سیفیلیس و …
– داشتن فشار خون بالا
– وجود کم خونی فقر آهن
– داشتن سابقه مصرف مواد مخدر
باید به یاد داشت که هر چه شما درباره وضعیت سلامتی و سابقه پزشکی خود صادقانه با پرسنل مرکز اهدای خون صحبت کنید، به نفع شما و بیماران دیگر است.