یکتا ذوقی
شغلش، خدماتی است و فرزندمان از شغل پدرش راضی نیست و خجالت میکشد. مدتی است احساس میکنم بد نیست فرزند دیگری داشته باشیم اما هروقت این فکر پررنگ میشود، یاد مشکلات مالی مان میافتم و اینکه خانه ما خیلی کوچک است و باید خیلی چیزها را دوباره از صفر شروع کنیم اما از سوی دیگر تک فرزندی را دوست ندارم و تصور میکنم داشتن یک فرزند دیگر بهتر از تک فرزندی است… اینکه برای فرزند دوم اقدام کنم یا نه، سوالی بود که دکتر ساجده افتخاری، دکترای روان شناسی اجتماعی به آن پاسخ می دهد.
بچه های کوچک یکی از مشکلات دایمی زندگی ما هستند. آنها مانع پیشرفت شغلی مان هستند؛ یکسره از ما چیزی درخواست می کنند، مزاحم پروژه هایمان می شوند، روی کامپیوتر یا مجله و خبرنامه ما غذا می ریزند، داد و فریاد می کنند، هنگامی که مشغول انجام کارهای مهم هستیم، حواسمان را پرت می کنند؛ شاید رمانتیک ترین لحظات زندگیمان را خراب کنند، در مکان های عمومی مایه آبروریزی ما می شوند و مانع رفتن ما به کلاسهای روانشناسی و ورزش می شوند؛ و.. دکتر افتخاری می گوید: «ابتدا باید به این فکر کنید که چرا بچه بیشتر می خواهید؟ چند بچه میخواهید و بچه ها چه تاثیر روحی و روانی خاصی بر زندگی زناشویی تان می گذارد؟ بچه دار شدن انتخاب مهمی است چون موضوع حق حیات یک انسان است و در سبک زندگی شما و همسرتان و حتی فرزند اول تان تاثیر می گذارد. واقعیت این است که فرزندآوری و فرزندپروری درست، زوجین را به سوی خوشبختی سوق می دهد. سعادتی که زن و مرد باید کلماتی برای بیان آن بیابند و باید به خودشان اجازه کاوش آن را بدهند.»
غریزه والدینی، بخش مهمی از هویت والدین
وی ادامه می دهد: «مراقبت درست و مناسب از کودکان نقش اساسی در احساس پدر و مادر نسبت به خود ایفا می کند. غریزه والدینی برای مادران و پدران همه چیز نیست اما قطعا برای بسیاری از والدین بخش مهمی از هویتشان را تشکیل می دهد. اکثر مشکلات رفتاری کودکان منعکس کننده شرایط پیچیده بین فردی اعضای خانواده به ویژه والدین است. به عبارت دیگر وجود مشکلات رفتاری کودک به منزله روابط معیوب اعضای خانواده با یکدیگر است و با روش های تربیتی نادرست والدین و تعاملات معیوب آنها با فرزندان ارتباط دارد. این موارد نشان می دهد که برای ورود یک عضو جدید به خانواده باید آمادگی کسب کرد، باید شرایط را سنجید و موانع و مشکلات احتمالی را بازشناسی کرد و تا حد ممکن تلاش برای رفع آن مشکل و توانایی مدیریت شرایط خاص را داشت. پس بنا براین شرایط، هروقت والدین تصمیم به فرزندآوری گرفتند، الزام است که جنبه های مختلف زندگی خود را مورد ارزیابی و بررسی شایستگی قرار دهند تا مشخص شود که آیا واقعا صلاحیت فرزندپروری را دارند یا خیر؟»
اگر فقط به این دلیل که بارداری و تولد فرزند برایتان هیجان انگیز است قصد دارید بچه دار شوید کار چندان عاقلانه ای نمی کنید. به تعهدتان در برابر فرزندی که به دنیا خواهد آمد فکر کنید. دکتر افتخاری می گوید: «اگر بچه دار شدن به خاطر فشارهای همسرتان، خانواده ها یا دوستان و آشنایان است صدای آنها را خاموش کنید و به خودتان فکر کنید. این شما و همسرتان هستید که شرایط زندگی تان را میشناسید. توانایی های روحی و شرایط مالیتان بر پیشنهادات و نظرات دیگران ارجحیت دارد، پس فقط به خودتان و دلایل منطقی تر فکر کنید. ارزیابی قبل از تولد بچه می تواند میزان صبر و حوصله شما را برای پدر یا مادر شدن مشخص کند. برخی از افراد شرایط را می سنجند و از آنجاکه حوصله فرزندداری ندارند، از به دنیا آوردن کودک خودداری می کنند. روانشناسان کودک معتقدند افراد به طور سیستماتیک باید منابع مالی و عاطفی خود را ارزیابی کنند و قبل از تصمیم گیری برای داشتن یک خانواده کامل، درباره مسئولیت های پدر و مادری بررسی کنند؛ چراکه فرزند بزرگ کردن یک مشارکت همیشگی و مادام العمر است.»
اگر قصد فرزندآوری دوباره را دارید لطفا در خلوت خودتان و با صداقت به این پرسشها فکر کنید. برداشت شما از زندگی و روابط خانوادگی چیست؟ توانایی شما در بزرگ کردن و پرورش یک کودک تا چه اندازه است؟ یکی از مهمترین سوالاتی که زوجین باید قبل از تولد فرزند به آن جواب بدهند مسائل مالی است. آیا ثبات مالی دارید، وضعیت شغلیتان معلوم است؟ و سؤالی که بدون رودربایستی مطرح است اینکه آیا می توانید خرج بچه را بدهید؟ اگر یک خانواده با شرایط اقتصادی متوسط باشید می توانید حداقل نیازهای ضروری زندگی کودک را تامین کنید. خوراک، پوشاک و تحصیل معمولی و متوسط و مدیریت معمولی خانواده. اما باید واقع گرا باشید. داشتن یک بچه بیشتر یعنی خرج بیشتر. مسائل اقتصادی، فراتر از تامین هزینه های زندگی است. شما باید به وقت، تحمل و توجه تان نیز فکر کنید. آیا می توانید تغییرات شدید مالی را تحمل کنید؟ آیا میتوانید داشتن فرزند را با بلندپروازی های مالی تان هماهنگ کنید؟ آیا می توانید منابع مالیتان را افزایش بدهید و از بالارفتن هزینه های زندگی شوکه نمی شوید و شرایط جدید را تحمل می کنید؟
بعد از گذر از پرسش و پاسخ های مالی نوبت به بررسی مسائل دیگر می رسد. آیا پدر و مادرتان در قید حیات هستند و توانایی جسمانی شان در حدی است که بتوانند کمکتان کنند؟ یا زنانی که شاغل هستند، باید وضعیت نگهداری کودک را در زمان مرخصی بعد از زایمان مشخص کنند آیا قصد دارند کودک را به مهدکودک بسپارند؟ یا توانایی گرفتن پرستار کودک را دارند؟ یا حتی برخی از زوجین کارشان به شکلی است که می تواند شیفت های کاری را طوری جابه جا کنند که بخشی از روز را خودشان و بخشی دیگر را همسرشان در کنار کودک باشد. شما و همسرتان باید درباره داشتن فرزند دوم به توافق برسید. ترسها، نگرانی ها و امیدهایتان را با هم مطرح کنید و به نتیجه ای مشترک برسید. این تصمیم باید هردوی شما را راضی نگه دارد. حالا شما آنقدر تجربه دارید که بفهمید داشتن فرزند چه تعهدات، ملزومات و شرایطی را می طلبد. خوب فکر کنید و تصمیم بگیرید.
