مازیار ناظران رئیس مرکز رشد فناوری نیشابور، مدرس دانشگاه و فعال در حوزه فناوری و نواوری
امروزه با مفهومی روبه رو می شویم تحت عنوان زیست بوم (اکوسیستم ) فناوری و نوآوری ، که می تواند تاثیر شگرفی در توسعه اقتصادی هر کشور داشته باشد ،اینکه چرا می باید به شکل گیری زیست بوم های فناوری و نوآوری توجه شود و اصلا چگونه یک زیست بوم ایجاد می شود و چه عناصری در آن ایفای نقش می کنند ، از جمله موضوعاتی می باشد که می خواهیم در باب آن به گفتگو بنشینیم .لذا لازم است در ابتدا به تعریفی از این موضوع بپردازیم:
براساس مطالعات صورت گرفته و بررسی مقالات و سایتهای مرتبط و سالها تجربه در این زمینه ، زیست بوم فناوری و نوآوری ، یکی از اصلی ترین ارکان اقتصاد و به ویژه اقتصاد مبتنی بر دانش و دانایی در جامعه های توسعه یافته می باشد که نشان دهنده این موضوع می باشد که توسعه متوازن و پایدار در زمینه های مختلف اقتصادی پیوندی ناگسستنی با حوزه علم و فناوری و نواوری دارد و در این میان کسب و کارهای نوپای دانش محور و فناور بعنوان یکی از اصلی ترین مؤلفه هایی می باشد که نقتش مؤثری در تحقق اقتصادی شکوفا دارد.
تاثیر بسزایی که کسب و کارهای نوپای فناور و نوآور در ایجاد اشتغال،رشد اقتصادی ، توسعه فناوری ، بهره گیری از روشهای نوین در افزایش رفاه در سطوح منطقه ای ، ملی و فرا ملی دارند ، امروزه بر هیچکس پوشیده نیست و در همین راستا یکی از عواملی که باعث ایجاد و توسعه کسب و کارهای نوپای فناورانه و نوآورانه می شوند،شکل گیری و توسعه زیست بوم فناوری و نوآوری در نواحی مختلف می باشد.
اینکه یک کسب وکار نوپا بتواند ایجاد شود و فعالیت کند ،باید بتواند بدنبال خلق ارزشی کارآمد برای جامعه باشد که این ارزش در اثر ارتباط و فعالیت عناصر و بازیگران زیست بوم فناوری و نوآوری ایجاد می شود ،که این مسیر از خلق و شناسایی فرصتها بر اساس چالش ها و نیازهای پیش رو در حوزه های مختلف و به وجود آمدن ایده ای آغاز می شود و با توجه به نوآوری و فناوری همزمان با سیر تحولات جهانی همراه با ریسک های مختلف که در آینده بیشتر در این خصوص گفتگو می کنیم ، طی مسیر می کند ، تا با تولید یک محصول یا ارایه یک خدمت (سرویس) بتواند ظهور کند و با قدم گذاشتن در عرصه بازار و تجاری سازی به بلوغ برسد. لذا می بایست در یک محیط دارای نظم و چارچوب مشخص رشد کند تا به موفقیت برسد و این محیط،یک زیست بوم یا اکوسیستم مبتنی بر فناوری و نوآوری می باشد که مرکب از عناصر مرتبطی است که با یکدیگر در تعامل و همکاری گریز ناپذیری هستند و سنگ بنای اقتصاد فناور و دانش بنیان را تشکیل می دهند و می تواند ساختارها و کارکرد های متنوعی داشته باشد که در ادامه به مهمترین بازیگران این زیست بوم و برخی از کارکردهای آن بمی پردازیم.
از جمله تاثیرگذاران در زیست بوم فناوری و نواوری می توان به افراد خلاق و نوآور و با نگاهی جامع تر افراد فناور اشاره کرد که در حقیقت بنیان گذاران کسب و کارهای فناورانه و نواورانه می باشند که با قدرت حق مساله و تشخیص فرصت و نگاهی دقیق و تحلیلی شرایط موجود را بررسی و چالشها را شناسایی و به ارایه راهکار و راه حل برای این مسائل که همان ارزش پیشنهادی می باشد می پردازند و بعنوان ایده پردازان از اصلی ترین ارکان زیست بوم محسوب می شوند و می کوشند تا با تشکیل تیم های متخصص پا به عرصه ایجاد و تاسیس کسب وکارهای نوپا بگذارند.
درکنار این تیم های فناور و نواور می توان به دانشگاه ها و مراکز آموزشی بعنوان یکی از بازیگران موثر در زیست بوم اشاره کرد که نقش مهمی در تربیت نیروی انسانی و کارآمد دارند تا علاوه بر تامین نیروی متخصص ، تعامل لازم و کافی در بحث ارتباط دانشگاه با محیط های کسب و کاری را به وجود آورده و در مسیر تبدیل علم به ثروت گام بردارند.
پارک های علم و فناوری و مراکز رشد فناوری نیز از مهمترین بازیگران زیست بوم فناوری و نواوری می باشند که با ارایه خدمات و بسته های حمایتی بدون شک تاثیر شگرفی در ایجاد و توسعه کسب و کارهای فناورانه و نواورانه دارند و امروز بعنوان محور و کانون فعالیتهای فناورانه و نواورانه می باشند ، که در گفتگوی بعدی ضمن اشاره به دیگر عناصر زیست بوم فناوری و نوآوری به شرح مفصلی از پارک های علم و فناوری و مراکز رشد فناوری ، رسالت ، ماموریت و فعالیتهای آنها خواهیم پرداخت.
