محبوبه ذالیانی
این شبکه یک ماه بعد در ماه مه توانست ۱۰ میلیون دلار سرمایه اولیه و خرید ۲ میلیون دلاری سهام موجود از شرکت خطرپذیر اندریسن هورویتس محبوبیت قابل توجهی پیدا کند و براساس اطلاعاتی که در بخش ویکی‌پدیای این شبکه اجتماعی دیده میشود، از دسامبر سال ۲۰۲۰، این برنامه۶۰۰ هزار کاربر ثبت شده داشت که فقط با دعوتنامه برای کاربران سیستم عامل ios در دسترس بود.
در این گزارش دکتر مهدی منصوری، دکترای مدیریت دولتی و کارشناس ارشد فناوری اطلاعات به سوالات ما در خصوص اپلیکیشن نوپای کلاب هاوس پاسخ می دهد تا شما با فضای این برنامه بیشتر آشنا شوید.
روم‌های کلاب هاوس شباهت زیادی به کافه‌های روشنفکری ایرانی در سال‌های دهه بیست و گفتگو‌های آزاد سیاسی مقابل دانشگاه تهران در جریان انقلاب اسلامی دارد. پاتوق‌هایی که محل گردهمایی و دیدار چهره‌های شاخص ادبی، هنری، سیاسی و روشنفکری ایران بود. در ایران با رشد طبقه متوسط و ظهور جریان‌های روشنفکری، فضا‌های عمومی نظیر کافه اهمیت دوچندانی پیدا کردند.
فضا‌های عمومی که از یک منظر چندان هم عمومی نبودند و نوعی وابستگی به جمع لازمه ورود به آن‌ها بود. ویژگی که کلاب هاوس به وضوح از آن برخوردار است.
دکتر منصوری در پاسخ به این سوال که فضای استفاده از کلاب هاوس چگونه است؟ این طور می گوید: «شاید کمی سن بالاترها برنامه یاهو مسنجر را به خاطر داشته باشند، در این برنامه اتاق‌ها و یا Room هایی بود که می‌توانستید وارد آن شوید و با افرادی که در آن اتاق مجازی قرار دارند صحبت کنید، کلاب هاوس چنین حالتی دارد اما با کمی تفاوت.
همان طور که گفتیم صحبت کردن در این اتاق‌ها از طریق چت صوتی صورت می‌گیرد و دیگر اینکه شما می‌توانید بخش‌هایی را انتخاب کنید که خودتان مایل و علاقمند به گفتوگو در آن‌ها باشید. به عنوان مثال می‌توانید مجموعه‌هایی تخصصی مرتبط با کسب و کارتان یا گروه‌های تفریحی و سرگرمی یا موسیقی و .. را انتخاب کنید. جالب است بدانید گنجایش اتاق‌های کلاب هاوس پنج هزار نفر است.
بنابراین اگر فردی که در این اتاق صحبت میکند از محبوبیت بالایی برخوردار باشد ممکن است شما جایی برای وارد شدن به این اتاق پیدا نکنید. در ضمن شما اگر حرفی و سخنی برای گفتن دارید یا می‌خواهید در مورد موضوعی با دیگران گفتوگو و تعامل کنید می‌توانید یک اتاق مجازی به وجود آورید تا افراد بتوانند در موضوع مورد نظر شما شرکت کنند.»
وی در ادامه اینطور توضیح می دهد: «دستورالعمل اولیه این شبکه اجتماعی اجازه ضبط مکالمات شکل گرفته در سالن‌ها (روم‌ها) را نمی‌دهد و در نتیجه مکالمات به صورت زنده و تنها یک بار قابل شنیدن هستند و هر روم دارای یک عنوان است. افراد به عنوان شنونده وارد روم‌ها می‌شوند و هر روم می‌تواند یک یا تعداد بیشتری «مادریتور» (مدیر) داشته باشد و این مدیران هستند که قادرند افرادی که می‌توانند در روم صحبت کنند را انتخاب کنند.
هر فرد یک کلید در دست دارد که با فشردن این کلید از مادریتور درخواست میکند به او اجازه صحبت بدهد.»
نکته قابل توجه در مورد این شبکه اجتماعی این است که افراد غالبا با اسم حقیقی خود وارد این شبکه می‌شوند. در واقع اپلیکیشن از هر فرد می‌خواهد اسم واقعی خود را اعلام کند.
بلیط بخر بعد حرف بزن
این کارشناس ارشد فناوری اطلاعات درباره ویژگی که باعث تمایز این برنامه نسبت به سایر برنامه های فضای مجازی شده است، می گوید: «اول اینکه فقط روی گوشی آیفون آن هم از یک ورژنی به بالا، تعریف شده و فعلا روی سیستم عامل اندروید پاسخگو نیست. یعنی کسانی که از اپلیکیشن کلاب هاوس استفاده می کنند باید حداقل iphoe 6s داشته باشند یعنی روی آیفون های پایینتر از این ورژن پاسخگو نیست. این موضوع در واقع به نوعی فخرفروشی به داشتن گوشی های apple شده است. ویژگی دومی که باعث تمایز این برنامه شده این است که حتما از طریق دعوتنامه می توان به این فضا دسترسی پیدا کرد و عضو آن شد.
ویژگی دیگر این است که به محض ورود به ایران فیلتر شد و همین موضوع باعث شد در مرکز توجه بیشتری قرار بگیرد و از آنجا که نزدیک انتخابات هستیم اتاق های صوتی تشکیل شده و مباحث سیاسی در آن مطرح می شود و همین موضوع تمایز آن را بیش از پیش کرده است.»
وی در ادامه می گوید: «تمرکز این برنامه بر پیام صوتی به جای پیام متنی، عکس یا ویدئو یک وجه ممیزه این شبکه اجتماعی است که به موفقیت آن کمک کرده است. این ویژگی باعث شده کلاب هاوس خیلی سریع به نظر برسد و کار با آن آسان باشد. ضمن اینکه هنگام عضویت موضوعات مورد علاقه خود را انتخاب می کنید. هنگامی که در یکی از اتاق‌ها درباره موضوع مورد نظر شما بحث و گفتوگو میشود اپلیکیشن شما را خبردار خواهد کرد.»
دکتر منصوری اضافه می کند: «هر کاربر تنها با دعوت نامه کاربران قبلی قادر به ورود به این شبکه اجتماعی است و تعداد دعوت نامه‌ها نیز محدود است و همین مساله سبب شده آگهی فروش دعوت نامه‌های این شبکه اجتماعی از سایت جهانی «ای بی» تا سایت ایرانی «دیوار» دیده شود. (اواخر اسفند قیمت یک دعوت نامه کلاب هاوس در دیوار بیش از ۳۰۰ هزار تومان و در‌ای بی نزدیک به چهار صد دلار بود) جالب اینکه در ماه فوریه (بهمن) ارزش سهام کلاب هاوس به صد میلیون دلار رسید. با اینکه کاربران تنها با دعوت نامه قادر به استفاده از این شبکه بودند، تعداد کاربران به ده میلیون یوزر رسید. این تعداد در مقایسه با توییتر و تیک توک که به ترتیب سیصد میلیون و یک میلیارد کاربر دارند ناچیز است، اما هنوز هم عدد قابل توجهی است.»
این دکترای مدیریت معتقد است: «احتمال می رود این برنامه روزی بتواند برای بسیاری از افراد معروف، صاحبان کسب و کارها، افرادی که سخنرانی‌های انگیزشی می‌کنند یا بازیگران و موزیسین‌هایی که دوستداران فراوانی دارند، بتواند پول ساز باشد. چنانچه این شرایط مهیا شود افراد باید برای شرکت در بحث‌هایی که به آن علاقمندند بلیط خریداری کنند.»
خرابکاران اخراج می شوند
دکتر منصوری در پاسخ به این سوال که آیا اپلیکشن کلاب هاوس برای استفاده امن است؟ می گوید: «هر برنامه و اپلیکیشنی که طراحی و ارائه میشود نقاط قوت و مثبت زیاد و همچنین نقاط ضعف و منفی نیز خواهد داشت و زمان می‌برد تا سازندگان و طراحان بتوانند باگ‌ها و مشکلات موجود را طی زمان برطرف نمایند. موضوع امنیت مسئله‌ای است که به عنوان یک باگ در این برنامه شناخته شده است. در قوانین کلاب هاوس آمده است که کسی نمی‌تواند صدای فردی را ضبط نماید و در چنین صورتی به کاربر اخطار داده خواهد شد.
اما هکرها توانستند این کار را انجام دهند. همچنین به جهت آن که سرورهای کلاب هاوس در کشور چین قرار دارد ممکن است دولت این کشور بتواند به تمامی اطلاعات کاربران دسترسی پیدا نماید.»
وی توضیح می دهد: «یکی دیگر از نکاتی که امنیت این اپلیکیشن را بالا می برد این است که در زمان حضور در این برنامه، اگر به عنوان کاربر خرابکار شناخته شوید، از کلاب هاوس اخراج خواهید شد و دیگر نمی‌توانید با همان شماره تلفن قبلی وارد این برنامه شوید این در حالی است که فردی که شما را به این برنامه دعوت کرده است نیز جریمه خواهد شد. بنابراین اگر به دنبال دردسر هستید یا جزء افرادی به شمار می‌آیید که دوست دارند از خط قرمزها و قوانین عبور کنند به شما پیشنهاد می‌کنیم قید دانلود کلاب هاوس و استفاده از آن را بزنید.»
شاید روزی همه بتوانند آن را داشته باشند
از دکتر منصوری می پرسم آیا ممکن است شرایط استفاده از کلاب هاوس آسان‌تر شود؟ وی در پاسخ می گوید: «سازندگان کلاب هاوس در یک پست اعلام کرده‌اند که در آپدیت بعدی در سال ۲۰۲۱ سعی خواهند کرد تا استفاده از این برنامه را برای عموم مردم آزاد نمایند. در این صورت شما دیگر نیازی به استفاده از دعوتنامه از طرف دوستان‌تان نخواهید داشت. اما به هر حال شرایط فعلی دانلود کلاب هاوس و استفاده از آن مواردی است که پیشتر به آن اشاره کردیم.»
مواجهه ایران و خاورمیانه با کلاب هاوس
در خاورمیانه این شبکه اجتماعی بیش از اینکه به یک مهمانی سرگرم کننده شباهت داشته باشد، به گعده‌های روشنفکری شبیه است که کارکرد آن‌ها در گذشته، بسط اندیشه و آزادی بیان بوده است.
بعد از اینکه شهروندان چینی در روم‌های مختلف آزادانه درباره سبک زندگی، سانسور و سیاست‌های شی جی پینگ در کلاب هاوس صحبت کردند، دولت چین این شبکه را فیلتر کرد. اکونومیست درباره استفاده جهان عرب از کلاب هاوس یادداشتی منتشر کرده و گفته: در دو ماه گذشته این شبکه اجتماعی در خاورمیانه طرفداران زیادی پیدا کرده و اگرچه همه نمی‌توانند از این شبکه استفاده کنند (محدودیت استفاده کاربران آیفون و دعوت نامه)، اما کسانی که می‌توانند به خوبی از آن استفاده کرده‌اند.
این نشریه نوشته در منطقه‌ای که رژیم‌ها خصم آزادی بیانند، این شبکه اجتماعی محیطی آزاد برای گفتگو فراهم کرده است. در لبنان روم‌هایی در کلاب هاوس درباره محدود کردن نقش دین در سیاست تشکیل شده و در کویت زنان درباره تعرض جنسی حرف می‌زنند.
مقوله‌هایی که پیش از این تابو به حساب می‌آمدند موضوع محوری روم‌ها در خاورمیانه‌اند. البته وجود روم هایی با موضوعات جنسی و مسائل سخیف یکی از نگرانی های این پلتفرم نیز می باشد.
در ادامه با دکتر الهام قاجاری متخصص روانشناسی و مدرس دانشگاه گفتگویی درباره شبکه اجتماعی کلاپ هوس داشتیم. وی این گونه بیان می کند کلاب هاوس پلتفرمی که افراد قادرند در آن به طور زنده با یکدیگر صحبت کنند و نظرات خود را به اشتراک بگذارند و با توجه به اینکه تنها از صوت میتوان برای برقراری ارتباط استفاده کرد آن را از دیگر شبکه های اجتماعی متفاوت میکند.
این شبکه ی اجتماعی که ما را قادر میکند بدون متن، عکس و ویدئو با میلیونها کاربر ارتباط داشته باشیم و زنده گفتگو کنیم سرویسی است که در لحظه اتفاق می افتد و تمام میشود و از آنجا که شما هیچ ویرایش، جلوه های صوتی و متنی ندارید، سواد شما باید به روز باشد و حرفی برای گفتن داشته باشید و قدرت ارتباط گیری و فن بیان و … در این پلتفرم مهم می باشد.
محتوایی که در شبکه های اجتماعی دیگر مثل اینستاگرام میتوان از طریق متن و عکس در اختیار فالورها قرار داد در این شبکه تنها از طریق صوت و به صورت زنده است بنابراین شاید در اینجا و در این پلتفرم باید با آمادگی بیشتری حاضر شد و شاید یکی از علتهایی که ما تنها افراد خاصی را در این پلتفرم فعال میبینیم همین است.
