شهلا فرج‌زاده خوئینی
منتقد، نویسنده، شاعر
“اگر رنج نبود شادی پژمرده می‌شد”
(یکی از بزرگانِ ادبیات یا فلسفه)
این مجموعه داستان، از اولین داستان مجموعه یعنی “آن سوی آینه” تا “شمعدانی پشتِ پنجره” سینه ریزی‌ست ذی ارزش با بُن مایه‌ی رنج که بر پیکره‌ی ادبیاتِ داستانی معاصر خواهد درخشید.
قلمِ نویسنده چرخان در اقیانوسی از واقعیت‌هاست که خواننده نمی‌تواند هیچیک را نا‌آشنا تصور کند. با سطرهای ستم دیده به واقع هدایت می‌شوی به نهرهای جاری در جوامعِ شهری و بعضاً روستایی: در روایتی که سخن از پیراهنِ چهارخانه‌ی سهراب می‌شود، حکایت از چهاردیواری‌های تحمیلی است که گریز از آن میسّر نیست، چراکه بی‌شمارند و پیوسته همچنان که شلوارِ راه راه اش نماد است و قابلِ تأمل‌های بسیار و یا آبسه‌های مسری صورتِ تهمینه که استعاره‌ای است درخور بر تنها نبودن او و دچار بودن دیگر مادران به زخم‌های لاعلاج و دردِ مشترکشان. خانواده‌هایی که روستایی نیستند اما شرایط آنها را روانه‌ی منطقه‌ی مرزی نموده! چراکه پرداختن به روستایی متفاوت است با روستایی بودن.
از طرفی اسامی اسطوره‌ای شخصیت‌ها نیز نشان از آگاهی‌شان به تاریخ و جهانِ بیرونیِ آنها دارد. خیالِ قلمِ نویسنده که در کانون زمان مدام می‌رود تا دوباره بیاید شگفت‌انگیز و زیباست و خیالی که نمی‌توان نامِ تداعی یا اتفاق‌های رخ‌داده را، بر آن نهاد. بخشِ کانونی زمان، مخاطب را بیش از بیش، جذبِ خود میکند:
“ریشه‌هاش تو خاک مونده، کنده نمیشه”
“دریا بر نمی‌گرده نه به رودخونه نه به خشکی”
یکی دیگر از فرازهای بسیار مهم در قلمِ این نویسنده، این است که انتقالِ پیامِ متنی در داستان ها کشفی است که توسط مخاطب اتفاق می‌افتد و همین امر اوجِ لذّت در خواندن را مضاعف می‌نماید.
بهره‌گیری از واژه‌ی “نیم دری” به معنی پنجره می‌تواند به‌مثابه‌ی درهای نیمه‌ای از زندگی باشند که هرگز خیالِ باز شدن ندارند!
و ایضاً واژه‌ی “باد” در بیشترِ داستان‌ها ایفاگر نقش‌هایی از زندگی‌اند. با به پایان رسیدنِ مجموعه داستان است که امضایی طلایی بر قلم پُرقدرتِ نویسنده مستتر در بند بندِ متن‌ها نمایان است.
نکته‌ی قابل‌تأمل اینکه:
بانو سارا محمدی نوترکی پتانسیلِ درخشش در رئالیسم جادویی را دارند.
و امّا یک مورد در رابطه با ویراستار گرامی و سهل‌انگاری در ویرایش و نگارش:
– در داستان “بعد از هیجده سالگی” ترکیبِ بسیار کاربردی ” دردِ دل ” ( درد و دل ) نگاشته شده است.
متأسفانه سالهاست این ترکیبِ غلط را می‌شنویم می‌نویسیم و می‌خوانیم؛ امید که مفیدِ فایده واقع گردد.
۹/۹/۱۴۰۰
