ذهن اروپایی‌ها مشغول عطار است

ذهن بسیاری از اروپایی‌ها در سال‌های گذشته، مشغول عرفان ایرانی و آثار عطار بوده است. این را دکتر اسماعیل آذر می‌گوید و دراین‌باره می‌افزاید: «سن‌سانس، یکی از مشهورترین موسیقی‌دان‌های اروپا، تحت تأثیر ترجمه و نوشتار ویکتور هوگو در کتاب شب‌های ایرانی، سمفونی موسیقی بزرگی را با موضوع منطق‌الطیر عطار ساخت. ببینید، این گوشه کوچکی از اندیشه عطار در غرب است. در ایران، اصولا عطار را با شش اثر اسرارنامه، مصیبت‌نامه، مختارنامه، الهی‌نامه، منطق‌الطیر، تذکره‌الاولیا و البته دیوان اشعار می‌شناسند. برای این‎که با عطار آشنا شوید، باید کُدهای عطار در آثارش را بشناسید. مثلا در الهی‌نامه، حرف عطار این است که انسان باید به درون خویش بازگردد وگرنه در زندگی موفق نیست؛ حرف عطار در مصیبت‌نامه هم، وقتی داستان شش پسر پادشاه را روایت می‌کند که هر کدام خواسته‌هایی دارند، اما کم‌کم متوجه می‌شوند خودشان آن‌ها را دارند و باید سفر درونی به خویشتن داشته باشند، همین است.»

قابلیت استفاده از اشعار عطار در موسیقی 

دکتر آذر با اشاره به ساخت برنامه «گل‌های جاویدان» طی سال‌های گذشته، می‌گوید: «بسیاری از خواننده‌ها، در غزل‌های آوازی از شعر عطار استفاده کردند. از بسیاری از این غزل‌های عارفانه عطار، در موسیقی ایرانی استفاده شده است. در مجموع خواننده‌ها در میان آثاری که از آن‌ها نام بردیم، بیشتر به سراغ مختارنامه که دربردارنده رباعی‌های عطار است، می‌روند. شاید یکی از دلایلی که آثار عطار به اندازه اشعار دیگر شاعران، در آثار موسیقایی استفاده نمی‌شود، این است که نتوانسته‌اند عطار را بشناسند و با او رابطه برقرار کنند؛ چون عطار کارهایش بسیار گسترده است. در نگاه اول، شعر عطار پیچیدگی‌هایی دارد و حاوی کدهایی است که هرکسی می‌خواهد به اندیشه عطار نزدیک شود، اگر آن‌ها را بشناسد به دلش می‌چسبد. در هر حال، اگر عطار را شناختید، دیگر نمی‌توانید او را از دایره اندیشه خودتان بیرون بگذارید. همان‌طور که جاذبه شعر  او باعث شد که سن‌سانس آن سمفونی بزرگ را بسازد. بنابراین اشعار عطار قابلیت این را دارد که دائما برای موسیقی مورد استفاده قرار گیرد.»

خواننده‌ها به سراغ اشعار آهنگین عطار نرفتند

دکتر آذر معتقد است عطار اشعاری دارد که خودش موسیقی است. او دراین‌باره می‌گوید: «عطار اشعاری دارد که آهنگش در غزلش هست و من ندیدم و نشنیدم کسی از این موسیقی عطار در اثرش استفاده کند.» نظر او درباره استفاده از اشعار عطار در موسیقی پاپ مثبت نیست و  دراین‌باره این‌طور توضیح می‌دهد: «اصولا موسیقی پاپ برای ما یک موسیقی غریبه است و یکی از آسیب‌های موسیقی ایرانی، حضور موسیقی‌های نامتناسبی به نام پاپ است. موسیقی پاپ، تهی از مضمون است. البته باید از چند خواننده خاص پاپ، مانند دکتر محمداصفهانی که کارشان قابل تقدیر است، بگذریم. در حالت عمومی، اغلب کسانی که وارد موسیقی پاپ می‌شوند یا درد بیکاری دارند یا شوق صحنه وگرنه در طول این سال‌ها، ما چیزی از استحکام موسیقی در آثارشان ندیده‌ایم. بسیاری از اشعار موسیقی پاپ می‌تواند آسیب بزرگی به پیکره موسیقی ایرانی بزند و بنابراین حضور عطار در این سبک موسیقی توجیهی ندارد.»