تحصیل زیر سقف لرزان عدالت آموزشی
تحصیل زیر سقف لرزان عدالت آموزشی
چندی پیش دو آمار تکان دهنده از سوی آموزش و پرورش استان اعلام شد. آمارهایی که به خوبی نشان می دهد باید در بحث «عدالت آموزشی» تجدیدنظر اساسی صورت بگیرد. 40 هزار دانش آموز بازمانده از تحصیل در استان خراسان رضوی یکی از این آمارها بود. با آن که این روزها به برگزاری امتحانات نوبت اول نزدیک می شویم اما 40 هزار دانش آموز استان هنوز در هیچ مدرسه ای ثبت نام نکرده اند و باید آن ها را جزو ترک تحصیل کرده ها قلمداد کنیم. آمار دیگری که اوایل سال تحصیلی اعلام شد، بهره مند نبودن 40 درصد دانش آموزان استان از سامانه شاد بود، اتفاقی که بدون شک معلول شرایط نامناسب اقتصادی و البته همه گیری کروناست.

از سوی دیگر دانش آموزانی نیز وجود دارند که به دلیل نداشتن شناسنامه از تحصیل بازمانده اند. متاسفانه باید گفت آثار منفی این بازماندگی از تحصیل در سال های بعد خود را نشان می دهد و برای کم اثر کردن آن، باید از امروز به فکر چاره باشیم و برنامه های عملیاتی را پیاده  کنیم. اقداماتی که از یک سو نیازمند اصلاح قوانین و از سوی دیگر بهره مندی از امکانات بیشتر برای دانش آموزان مناطق محروم است. تامین امکانات هم نیازمند همت عالی دولت است و هم دست خیران نیک اندیش را می بوسد. خیرانی که البته همیشه پای کار بوده اند و اگر نوع دوستی و نیک اندیشی آن ها نبود، قطعا شرایط سخت تری داشتیم. در گزارش امروز نگاهی داریم به مقوله تفکیک مدارس، همچنین گزارشی از یک مجتمع فرهنگی تهیه کردیم که به کودکان بدون شناسنامه و بازمانده از تحصیل، آموزش های لازم داده می شود.

عدالت آموزشی با تفکیک مدارس شدنی نیست! 

یکی از شاخص‌های عدالت در هر جامعه‌ای عدالت آموزشی است که می‌توان آن را پایه ای برای سایر پیشرفت‌ها در هر جامعه و منطقه ای دانست. عدالت آموزشی به معنای ایجاد فرصت برابر در آموزش برای همه است که در قانون اساسی به وضوح به آن اشاره شده است.اصل سی ام قانون اساسی در این خصوص تصریح می‌کند: دولت موظف است وسایل آموزشی و پرورشی را رایگان برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم آورد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.موضوعی که طی سال ها در کشور و متعاقباً در استان به خصوص در نقاط محروم مغفول مانده است.

رهبر معظم انقلاب در شهریور امسال در دیدار با مسئولان آموزش و پرورش کشور در باره عدالت آموزشی اظهار کردند:« یک نکته بحث مدارس دولتی است که مراقب باشیم مدارس دولتی جوری نباشد که دانش آموزی که در مدارس دولتی تحصیل می‌کند، احساس کند مثلا فرض کنید امکان قبولی‌اش در کنکور کمتر است؛ این [طور] نباید باشد یعنی بایستی ما سطح مدارس دولتی را، هم از لحاظ آموزش و هم از لحاظ پرورش، جوری بالا بیاوریم که خود آن دانش‌آموز احساس اعتماد کند، خانواده او هم که می‌خواهند این فرزند را بفرستند به مدرسه دولتی، احساس نکنند که دارند او را به یک جایی بی‌پناه می‌فرستند و رها می‌کنند؛ این جوری نباید باشد؛ باید به مدارس دولتی به معنای واقعی کلمه رسیدگی بشود.»

قبولی های کنکور از آن کیست؟

نگاهی به آمار نشان می‌دهد که طی این سال ها ۹۰ درصد قبولی های کنکور مختص مدارس خاص و غیر دولتی است در حالی که تنها ۱۰ تا ۱۱ درصد کل جمعیت دانش آموزان کشور در این مدارس درس می خوانند. قابل تأمل این که بودجه کل آموزش و پرورش ایران در سال گذشته ۵۰  هزار میلیارد تومان بوده درحالی که درآمد مدارس خاص و غیر دولتی ۲۰ هزار میلیارد تومان بوده است. بودجه کل آموزش و پرورش استان در سال ۹۹ بنا به گفته ابری معاون پشتیبانی اداره کل آموزش و پرورش استان ۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بوده که طبق گفته ها بیش از ۹۰ درصد آن صرف حقوق معلمان می شود.بنا به گفته معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی درکنکور ۹۹ ،    ۳۰۶ نفر در استان رتبه زیر هزار را کسب کرده‌اند. این تعداد هنگام نمودار شدن به تفکیک مناطق و ناحیه های آموزشی به وضوح تبعیض در نظام آموزش و پرورش استان را آشکار می کند به طوری که فقط مجموع رتبه های زیر هزار  در سه ناحیه برخوردار و ثروتمند شهر مشهد یعنی ناحیه های ۶، ۴ و ۳ حدود نیمی از کل تعداد رتبه های زیر هزار استان را به خود اختصاص داده اند. با این حال مدیر کل آموزش و پرورش علت موفقیت مناطق برخوردار را در کسب رتبه های ممتاز کنکور وجود مدارس خاص دانست و توضیح داد: تمرکز مدارس سمپاد بیشتر در این حوزه هاست.

تا کنکور هست، عدالت آموزشی محقق نخواهد شد

صابری معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان با اشاره به این که تا زمانی که کنکور داشته‌باشیم عدالت آموزشی که مدنظر ماست محقق نخواهد شد افزود: تا زمانی که موضوع کنکور را داشته باشیم که یک مسابقه علمی است، طبیعی است که مدارس خاص و در رأس آن ها مدارس سمپاد قبولی بیشتری خواهند داشت. او ادامه داد: دانش آموزان مدارس سمپاد که بیشترین میزان قبولی در کنکور متعلق به آن هاست بر اساس آزمون علمی گزینش می‌شوند و موضوع صرفاً پول نیست بلکه کسانی که استعداد بهتری دارند شانس قبولی بیشتری هم دارند. موضوعی که قاسم علی خدابنده بر آن تاکید کرد و توضیح داد: مدارس سمپاد بیش از آن که پولی باشد بر اساس آزمون ورودی است که بر پایه معیار و مقیاس علمی استوار است. 

صابری معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان در این زمینه افزود: ما موافق تفکیک مدارس به این شکل نیستیم اما باید بپذیریم این مدارس بر اساس قواعد موضوعه ای است که بعضی از آن ها مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و ما چاره‌ای نداریم که مجری قانون باشیم والا موافق این تنوع نیستیم. مدیر کل اداره آموزش و پرورش استان نیز تصریح کرد: تجربیات همه دنیا به این رسیده که دانش آموزان را نباید تفکیک کنیم و همه باید به صورت تلفیقی آموزش ببینند و در سایر کشورها هم بحث مدارس خاص تقریباً دیگر جمع شده و عموم دانش‌آموزان در یک نوع مدرسه مشغول تحصیل اند زیرا دانش‌آموزان در اجتماع کنار یکدیگر زندگی خواهند کرد.

کمبود فضای آموزشی و نیروی انسانی اصلی ترین دلیل محقق نشدن عدالت آموزشی

خدابنده در ادامه گفت وگو اظهار کرد: ما به دنبال تحقق عدالت آموزشی هستیم ولی ادعا نمی کنیم که توانسته ایم آن را محقق کنیم و عدالت آموزشی کامل در استان رعایت می‌شود.او دلایل اصلی محقق نشدن عدالت آموزشی را کمبود فضای آموزشی و نیروی انسانی مجرب در همه مناطق استان برشمرد و ادامه داد: اولین قدم برای تحقق عدالت آموزشی این است که ما فضای آموزشی مناسب را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهیم بنابراین توجه ما در برنامه ریزی ها هدایت خیرین و  بودجه نوسازی به حاشیه شهر است. 

وی در باره کمبود نیروی انسانی مجرب توضیح داد: تعداد زیادی از همکاران ما که در شروع کار به مناطق محروم می‌روند بلافاصله درخواست انتقال به جای دیگر را می دهند و هر سال تعدادی از آن جا خارج می شوند، به رغم این که ما در سه سال گذشته بیشترین آمار استخدامی را به مناطق محروم و کم برخوردار اختصاص داده‌ایم و اتفاقاً رشد زیادی در استخدام نیروی انسانی داشتیم اما فقط نیروهای ورودی جدید به آن مناطق می روند و نیروهای با سابقه برای مثال هیچ وقت باخرز را برای خدمت انتخاب نمی کنند.

دلیل اصلی کمبود معلم نیست!

اما دکتر سید مجید حسینی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بر خلاف مدیر کل آموزش و پرورش، مسئله اصلی را کمبود معلم نمی داند و می گوید: مسئله اصلی این است که دولت به حوزه آموزش به عنوان هزینه نگاه می کند و الا چطور در حوزه درمان کمبود منابع نداریم؟  یا ارز ۴۲۰۰ تومانی را برای واردات غذای سگ تأمین می‌کنیم؟ چطور در دهه ۶۰ می توانستیم آموزش رایگان برای همه داشته باشیم که کشور فقیر بوده و درگیر جنگ اما در دهه ۸۰ و ۹۰ نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم؟ درآمد سالانه بین معلم ها و پزشکان یکی از شاخص های عدالت در کل کشورهاست.

جدا سازی دانش آموزان ممنوع!

 وی در گفت‌وگو با روزنامه خراسان با بیان این که دولت‌های نئولیبرال به آموزش نگاه کالایی دارند و آن را جزو هزینه خود قلمداد می‌کنند توضیح می دهد: دولت های نئولیبرال آموزش با کیفیت را برای طبقه برنده می خواهند و امروز آموزش با کیفیت برای این طبقه فراهم است. وی ادامه می دهد: ما مدل های مختلفی از هوش در انسان ها سراغ داریم که تعداد آن ها ۳۴ نوع است اما این جداسازی ها در مدارس سمپاد طبق آزمونی است که بر پایه هوش ریاضی انجام می شود.

حسینی می افزاید: امروز مهم ترین ایده تربیت در جامعه شناسی هم آمیزی است و ما نباید افراد را در آموزش از یکدیگر جدا کنیم زیرا جدا سازی، آموزش اجتماعی را محقق نخواهد کرد. من با اصل حمایت از نخبگان موافقم اما معتقدم این حمایت باید بدون جداسازی انجام شود. آن ها باید با جامعه هم آمیزی داشته باشند تا بتوانند به مردم خدمت کنند.

  • منبع خبر : خراسان